مسیر یابی هوش مصنوعی در اقلیم بانکداری

نسخه صوتی

در ابتدای این پنل شهره طباطبایی مدیر گروه هوش مصنوعی شرکت خدمات انفورماتیک گفت: در حال حاضر بیش از  45 درصد از بانک‌های دنیا به سراغ هوش مصنوعی رفتند و بیش از 80 درصد اعلام کردند که برنامه هایی برای استفاده از هوش مصنوعی دارند.

وی هوش مصنوعی را شامل بخش‌های یادگیری ماشین، اتوماتیک، رباتیک، پردازش تصویر و گفتار و پردازش زبان‌های تصویری دانست و اظهار کرد: امروزه همه سازمان‌ها به سمت استفاده از هوش مصنوعی حرکت کرده اند چرا که این فناوری موجب کاهش هزینه ها شده و منافع بالایی دارد.

طباطبایی به بیان کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت بانکداری پرداخت و افزود: شناسایی و محافظت از مشتریان در برابر اقدامات جعل و تقلب، ایجاد وفاداری، جذب مشتریان، مشارکت در امور مالی، پیش بینی بهترین اقدام بعدی از کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت بانکداری است. رییس گروه هوش مصنوعی شرکت خدمات انفورماتیک با اشاره به بهره‌ گیری از فناوری های چت بات‌ها و دستیاران تعاملی در بانک‌های دنیا گفت: امروزه استفاده از مدلهای مولد و چت باتهایی همچون  chatGPT در صنعت بانکی دردنیا نیز مورد استقبال قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه ماهانه حدود هزار ابزار جدید مبتنی بر هوش مصنوعی مولد به بازار عرضه می­شود گفت: این امر موجب شده دنيای تولید محتوا به شدت تغییر کند به گونه ای که شاهد تولید محتواهای بسیار غنی توسط ابزارهای هوش مصنوعی هستیم.

طباطبایی با بیان اینکه هوش مصنوعی برخی از مشاغل را تهدید می‌کند ادامه داد: این احتمال می رود که  برخی از مشاغل حتی در حوزه بانکداری حذف شود و یا با شغلهای جدید جایگزین شوند.

وی به بیان چالش های تحولات دیجیتال پرداخت و افزود: نیاز به حجم بالای داده ها، نیاز به زیر ساخت های مبتنی بر GPU، عدم امکان برون سپاری داده ها به دلیل امنیتی، خطر امنیتی استفاده از API های آماده از چالش‌های این حوزه است.

به گفته وی بسیاری از شرکت‌های بزرگ مانند سامسونگ استفاده از APIهای آماده را ممنوع اعلام کرده است.
وی همچنین غیر قابل توضیح بودن تصمیمات گرفته شده توسط مدل های هوش مصنوعی، عدم اعتماد به کلیه پاسخ های تولید شده مانند چت بات ها، لزوم حفظ محرمانگی اطلاعات مشتریان و نبود رگولاتوری و قوانین حاکم بر مالکیت داده ها را از چالش های حقوقی هوش مصنوعی دانست.

هوش مصنوعی و فرصت ها

در ابتدای این نشست دکتر مهدی نمازی مدیر پژوهش و نوآوری شرکت خدمات انفورماتیک با اشاره به این­که استفاده از هوش مصنوعی را می‌توان از دو منظر بانک و شرکت‌های آی­تی مورد بررسی قرار داد گفت: بانک‌ها باید با تمرکز بر برنامه سفر دیجتال خود، فناوری­هایی همچون بلاکچین، متاورس، محاسبات کوانتومی و هوش مصنوعی را تجربه کنند تا کابردهای آنها در کسب و کار خود پیدا کنند.

از طرف دیگر، شرکت­های بزرگ آی­تی باید درجست و جوی فرصت باشند، بر روی فناوری­های نوین سرمایه­گذاری کنند و نقش تنوامندساز را برای شرکت­های نوپای فناور بازی کنند. در سال گذشته بنا به دلایل مختلف از جمله اثرات پاندمی کرونا و فشارهای اقتصادی، حجم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور نصف شده است، لذا هدایت سرمایه به سمت صندوق­های خطر پذیر و همچنین پشتیبانی برای مقیاس­دهی به کسب و کار شرکت­های نوپا، از اولویت­های ملی شرکت­های بزرگ آی­تی می­باشد.

وی یادآور شد: توجه به روند فناوری‌های جدید نشان می‌دهد برای اینکه بتوانیم از فناوری‌ها  خلق ارزش کنیم باید سرمایه­گذاری، برنامه‌ریزی و صبر داشته باشیم. تجربه هایپ­های فناوری مانند بلاکچین، متاورس و محاسبات کواتومی در سالهای اخیر نشان داده، فناوری­های نوین یک­شبه کسب و کار بانکی را برهم نمی­زنند، بلکه باید در گذشت زمان، جای خود را در این صنعت پیدا کنند و به طور هم­زمان، مسائل حقوقی کاربرد آنها در صنعت بانکی حل شود.

لذا سوال پیش روی مدیران آی­تی بانک­ها این نیست که به عنوان مثال با فناوری جدیدی به نام هوش مصنوعی مولد چه کنیم، بلکه سوال این است که جای این فناوری در سفر دیجیتالی که برای بانک خود متصور هستیم کجاست؟

هوش مصنوعی و بلوغ بانکداری

در ادامه این پنل محمد رضا معبودیان رییس کمیسیون هوش مصنوعی نصر در این پنل گفت: وقتی از به کارگیری هوش مصنوعی در صنعت بانکداری صحبت می­کنیم باید از هوش مصنوعی صنعتی صحبت کنیم.

وی افزود: ما الان در خیلی از موضوعات در زمینه دیتا مشکل داریم و در کنار این موارد توقع داریم که از این فناوری در بانکداری استفاده کنیم.

وی یادآور شد: در حال حاضر ۵۰۰ تا ۶۰۰ شرکت در حوزه هوش مصنوعی در ایران در حال فعالیت هستند، ظرفیت کشور در حوزه هوش مصنوعی مناسب است باید بیزینس پلن و شفاف سازی در این حوزه وجود داشته باشد،با توجه به اینکه صنعت بانکداری ما دارای بلوغ خوبی است بنابراین  فعالیت هوش مصنوعی در این حوزه می تواند دستاوردهای خوبی داشته باشد و الان جای کار در بانکداری وجود دارد.

معبودیان با اشاره به اینکه تعدادی شرکت فعال در زمینه چت بات ها داریم که در این حوزه توانمند هستند ادامه داد: در حال حاضر این شرکت ها نیاز به دیتا دارند، ما با دولت در حال رایزنی در زمینه هستیم که از این شرکت ها در زمینه دیتاها حمایت کند.

وی در خصوص چگونگی تعامل بانک ها با بخش خصوصی و استفاده از خدمات آنها گفت: بانک ها تمایلی به ارائه داده مشتریان خود به شرکت های خصوصی نیستند بنابراین باید ما برای هرمعضل و چالشی که در صنعت وجود دارد باید به دنبال راه حل سایر کشورها در این حوزه باشیم، برای رفع این معضل شرکت ها می توانند پلتفرم خود را در بانک ها توسعه دهند ،در حال حاضر ما  با این چالش در حوزه پتروشیمی، نیرو نیز روبرو هستیم.

وی گفت: این چالش جدی نیست اما درست کردن این پلت فرم هزینه بر است ،بنابراین بانک ها در این حوزه باید زیر ساخت های خود را بالا ببرند.

لزوم شناسایی ریسک های هوش مصنوعی

دکتر امیر بهداد سلامی رییس گروه مشاوره معاونت نوآوری شرکت خدمات انفورماتیک نیز در این پنل گفت: مباحثی نظیر تغییرات فناوری یک شبه اتفاق نمی­افتد حتما باید یک راهبرد مشخص برای توسعه این فناوری در نظر داشت.

وی با اشاره به اینکه هنوز استفاده از ابزارهای نوین خطا و ریسک دارند افزود: باید یک دسته بندی در خصوص  کاربردهای فناوری هوش مصنوعی در بانک ها صورت گیرد، باید دید که کدام یک از دسته ها و سپردن آن به هوش مصنوعی از یک طرف چه هزینه‌ای از شرکت یا بانک کم می کند و از طرف دیگر کنترل درستی کارکرد آن چقدر پیچیده و یا راحت و کم هزینه است.

سلامی گفت: ایجاد زیر ساخت های استراتژیک برای شرکت ها در بازار فعلی بسیار سخت است، در برنامه استراتژیک شرکت ها یکی از قدم­های مهم ایجاد دیتای تمیز برای استفاده از این فناوری در حوزه مورد نظر است.

رییس گروه مشاوره معاونت نوآوری شرکت خدمات انفورماتیک ادامه داد: ما بدون دیتا و بهره‌گیری از فضای ابری و نگاه مبتنی بر API نمی توانیم به گسترشی که در حوزه هوش مصنوعی مد نظر داریم برسیم، در آین فرآیند اگر قدم برداریم امکان موفقیت وجود دارد ولی اگر کلا به این فناوری نگاه و ورود راه‌بردی نکنیم راه بازگشتی نخواهیم داشت.

چالشه ها و فرصت های هوش مصنوعی

همچنین دکتر نیما شمساپور مدیرعامل شرکت یوآیدی فعال در زمینه احراز هویت در این پنل گفت: در استفاده از هوش مصنوعی تعدادی از چالش ها مرتبط با عوامل فنی (تکنیکال) و برخی نیز بازرگانی(بیزینس) است.

وی با بیان اینکه سرمایه گذاری در کشور ما با توجه به شرایط کنونی خیلی به صرفه نیست افزود: بهره­مندی و سرمایه­گذاری در حوزه هوش مصنوعی برای بانکداری ما خیلی به صرفه نیست، تا کنون نیز بانک ها در برخی از حوزه ها فقط برای اجرای شو ورود کرده اند.

وی ادامه داد: دیتا مشکل جدی است و اگر وجود نداشته باشد ،صنعت هوش مصنوعی وجود نخواهد داشت.
وی یادآور شد: در حال حاضر توجهی که به هوش مصنوعی وجود دارد سال گذشته نبود، یک هماهنگی بین دولت و شرکت­ها در زمینه گرفتن منابع ،بیزینس مدل صورت گیرد، این یک فرصت است و نباید از آن غافل شد.