نقش فین‌‌تک ها در تاب‌آوری اکوسیستم مالی اسلامی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، سال 2021 شاهد ظهور قدرتمندانه صنعت امور مالی اسلامی جهانی از اعماق همه‌‌گیری کووید 19 بود. در شرایط چالش برانگیز سال گذشته، دارایی‌‌های جهانی بانکداری اسلامی به رشد دو رقمی 6/10 درصدی در سال 2020 دست یافتند و با نگاهی به آینده، انتظار می‌‌رود این رشد ادامه یابد.

با ارزش کل بازار 2/2 هزار میلیارد دلار، صنعت امور مالی اسلامی جهانی قابل توجه است و نیازهای مالی حدود یک چهارم جمعیت جهان را برآورده می‌کند. منطقه خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا (MEASA) نقشی کلیدی در پیشبرد و گسترش آن ایفا می‌کنند.

رشد صنعت به این معنی است که انتظار می‌‌رود ارزش جهانی انتشار صکوک به 155 میلیارد دلار در سال 2021 رسیده بود که نسبت به 149 میلیارد دلار در سال 2020 افزایش داشته است زیرا هم شرکت‌‌ها و هم دولت‌‌ها برای تأمین نیازهای مالی جاری خود از فاینانس اسلامی استفاده می‌‌کنند.

نقش فین‌تک ها در تاب‌آوری  صنعت  

کووید 19 نشان داده است که چگونه ظرفیت یک شرکت یا یک بانک برای تغییر تجارت آنلاین خود به منظور تداوم آن بسیار مهم است. برای بانک‌‌های اسلامی و صکوک، دیجیتالی‌‌سازی بالاتر و همکاری فین‌‌تک می‌‌تواند به تقویت تاب‌آوری آنها در محیط‌‌های ناپایدارتر کمک کند و راه‌‌های جدیدی را برای رشد باز کند. این صنعت تا حدی وجود دارد و دیجیتالی شدن اکنون جایگاه برجسته‌ای را در میان اولویت‌‌های تصمیم‌‌‌گیرندگان به خود اختصاص داده است. دریافت خدمات بانکی به صورت دیجیتالی، انتشار صکوک بر روی پلتفرم دیجیتال با استفاده از فناوری بلاکچین و افزایش امنیت سایبری سه عامل اصلی خواهد بود که به تاب‌آوری صنعت کمک می‌کنند.

پیش نیاز توانایی فین‌‌تکی به جهت غنی‌ سازی صنعت مالی اسلامی، فراهم کردن زیرساخت فیزیکی کافی و اجرای چارچوب رگولاتوری و نظارتی لازم است. به همین دلیل است که چندین تنظیم‌کننده مقررات و مقامات در شورای همکاری خلیج فارس و جاهای دیگر، انکوباتورها یا جعبه‌های سندباکس نظارتی خاصی را راه‌اندازی کرده‌اند که شرکت‌های فین‌تک می‌توانند نوآوری‌ها را آزمایش کنند.

رشد بالا در صنعت مالی اسلامی

S&P Global Ratings بر این باور است که صنعت جهانی مالی اسلامی پس از کاهشی 6/10 درصدی در سال 2020 (بدون احتساب ایران) بین 10 تا 12 درصد در سال 2021-2022 رشد کرده است. رشد دارایی‌های بانکداری اسلامی در برخی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، مالزی و ترکیه و انتشار صکوک بیش از سررسید این عملکرد را توضیح می‌دهد. به‌رغم شوک مضاعف ناشی از بیماری همه‌گیر و کاهش قیمت نفت، منابع مالی اسلامی در سال 2020 به سرعت رشد کرد، البته با سرعت کمتری نسبت به سال 2019. به دلیل نوسانات شدید ارز کشور در بازار موازی (آن‌گونه که بانک مرکزی اعلام کرد) ایران از آمار امسال حذف شده است که مقایسه با اعداد یا پیش‌بینی‌های سال گذشته را کم معنا می‌کند.

اگرچه انتظار می‌رود که در سال‌‌های 2022-2021 برای اکثر کشورهای اصلی امور مالی اسلامی بهبودی متوسطی داشته باشد، اما تصور بر این است که این بخش در پس زمینه استانداردسازی و یکپارچگی مستمر گسترش خواهد یافت. طی 12 ماه آینده، می‌توان شاهد پیشرفت در چارچوب قانونی و رگولاتوری جهانی یکپارچه برای امور مالی اسلامی شد که مرکز توسعه اقتصاد اسلامی دبی (DIEDC) و شرکای آن در حال توسعه هستند. بسته به نتیجه و اتخاذ آن، اعتقاد بر این است که چنین چارچوبی می‌‌تواند به رفع فقدان استاندارد سازی و هماهنگی که صنعت امور مالی اسلامی برای دهه‌‌ها با آن مواجه بوده کمک کند.

همچنین ممکن است شاهد انتشار مکرر ابزارهای مالی اختصاصی اجتماعی اسلامی و صکوک سبز باشیم؛ زیرا این صنعت از همسویی خود با ارزش‌‌های زیست‌ محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) استفاده می‌‌کند. این امر به مقابله با پیامدهای بیماری همه‌گیر کمک می‌کند و از دستور کار انتقال انرژی کشورهای اصلی حمایت می‌کند. با این حال، با توجه به پیچیدگی بیشتر مربوط به این ابزارها و اجرای کند سیاست‌‌های کشورهای دارای امور مالی اسلامی برای مدیریت انتقال انرژی، انتظار می‌رود که چنین فرآیندهایی کند باقی بماند (شکل 1).

رشد این صنعت در سال 2020 به حدود 10 درصد کاهش یافت و این سطح از رشد احتمالاً در سال 2021 ادامه خواهد داشت.

صنعت مالی اسلامی در سال 2020 به رشد خود ادامه داد، هر چند آهسته‌تر از سال 2019. دارایی‌های این صنعت در سال 2020 به میزان 6/10 درصد در مقابل 3/17 درصد در سال 2019 یعنی زمانی که رشد با انتشار صکوک بالاتر از حد انتظار بود رشد کرد.

اکنون اعتقاد بر این است که این صنعت در سال‌های 2022-2021 به میزان 10 الی 12 درصد به رشد خود ادامه خواهد داد.