ریسک های استفاده از برات‌کارت

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک کارشناسان اعتقاد دارند برات کارت تضمینی در واقع نوعی کارت اعتباری است که دارند ان تا زمانی که خود توانایی پرداخت تعهدات خود را دارد در معاملات نقش ایفا نمی کند اما به محض اینکه دارنده کارت نتواند تعهدات خود را ایفا کند برات کارت به میدان آمده و صاحب کارت را در ایفای تعهداتش یاری می کند.

به عبارت دیگر تفاوت برات‌کارت و کارت اعتباری آن است که دارنده کارت اعتباری از ابتدا از اعتبارات کارت خود برای خرید استفاده می کند اما در برات کارت دارنده در مواقع خاص یعنی زمانی که خود توانایی ایفای تعهدات خود را در برابر فروشنده کالا نداشته باشد ایفا می کند.

این فرایند در واقع به صورت خودکار تبدبل به کارت اعتباری می‌شود و دارندگان کارت سریعا از اعتبارات آن استفاده می کنند.

در این فرایند چنانچه بانک از منابع کافی برخوردار باشد و بازار نیز در شرایط مطلوب قرار داشته باشد هر دو طرف معامله یعنی هم بانک و هم دارنده برات کارت سود می برند اما چنانچه بازار در شرایط مطلوب و بانک از منابع کافی برخوردار نباشد از یک سو باعث خالی شدن بیشتر بانک از منابع شده و از سوی دیگر بر میزان مطالبات معوق بانک خواهد افزود. اینکه گفته می شود برات‌کارت به افزایش گردش اقتصادی و کاهش نقدینگی و تورم کمک می کند در واقع مانند یک چاقوی دو لبه است.

یعنی می تواند به عنوان ابزاری برای تامین نقدینگی سرمایه در گردش بنگاه ها عمل کند اما چنانچه در بخش تقاضا برای کالاهای تولید شده تقاضا وجود نداشته باشد طبعا منابع خارج شده تبدیل به مطالبات معوق می شود. یا چنانچه در بخش توزیع، خرید های عمده با پشتیبانی این کارت انجام شود اما در بازار خرده فروشی تقاضای لازم برای کالاهای خریداری شده نباشد باز هم این بانک است که منابع خود را از دست داده است.

به تعبیر دیگر برات‌کارت در حالی که می‌تواند باعث ایجاد انگیزه در بخش تولید و بخش توزیع عمده شود اما در بخش خرده فروشی چرخه اقتصادی ناقص عمل خواهد کرد و در نتیجه مشکلات بانک در خصوص کمبود منابع و مطالبات معوق افزایش می یابد ضمن اینکه اثر برات کارت بر تحریک بخش تولید کوتاه مدت خواهد بود چرا که بعد از فروش نرفتن کالاها در بخش خرده فروشی دارندگان کارت از استفاده مجدد برات کارت خودداری می کنند و بانک نیز با توجه به شرایط بازار مانع از استفاده مجدد برات کارت خواهد شد.

تنها در یک صورت برات کارت کارکرد خود را در دوره رکود به طور موثر خواهد داشت و آن اینکه دولت در شرایط رکود با ایجاد اشتغال در طبقات پایین اجتماع درآمد به این طبقات تزریق کند و در نتیجه بازار خرده فروشی اینگونه تحریک شود. در غیر این صورت برات کارت خیلی زود کارکرد خو را از دست خواهد داد ضمن اینکه باعث خروج منابع بانک و افزایش مطالبات معوق نیز خواهد شد.

در چنین وضعیتی برات کارت می تواند به افزایش نقدینگی و تورم کمک کند چرا که به ابزاری در اختیار  سود جویان بدل می شود که منابع بانک را به اسم تولید در بازار غیر مولد ودلال بکار می‌اندازند. البته در شرایط رکود بازار غیر مولد  نیز از رونق برخوردار نیست اما باز هم ظرفیت های سوء استفاده از این کارت زیاد خواهد بود.

البته برات کارت در بخش خرید دین و کاهش مطالبات معوق نیز کارکرد دارد که در جای خود قابل بحث است.