روند تحریم‌ها بعد از برجام /یادداشت/حمید قنبری

پس این تحریم‌های جدید چه هستند و چرا در مقابل نقض تعهد طرف مقابل واکنش نشان نمی‌دهید؟ آنها حتی از این هم فراتر می‌روند و تحریم‌های وضع شده پس از توافق ژنو را با تحریم‌های قبلی مقایسه می‌کنند و نتیجه می‌گیرند که در دوره بعد از توافق ژنو تحریم‌ها بیشتر شده‌اند! اما آیا این دیدگاه مبتنی بر حقیقت است؟

حقیقت این است که وضع تحریم جدید، با اجرای تحریم‌های باقی مانده قبلی و درج نام ناقضان آن تحریم‌ها در فهرست‌های مرتبط با تحریم‌ها تفاوت دارد. این نکته ساده‌ای است که منتقدان فوق، به آن توجه نمی‌کنند و همین امر باعث می‌شود که درج نام افراد در فهرست تحریم‌ها را تحریم جدید محسوب نمایند.

به عبارت دیگر، وضع هر تحریمی دو مرحله دارد. در مرحله نخست، انجام یک نوع فعالیت (اقتصادی یا غیر اقتصادی) ممنوع می‌شود و مشمول تحریم قرار می‌گیرد. مثلاً گفته می‌شود ارائه خدمات مالی و بانکی به اشخاص ایرانی مشمول تحریم است و نباید انجام شود. در مرحله دوم، کسانی که تحریم‌ها را نقض نمایند و مفاد آنها را نادیده بگیرند در فهرست‌های مربوط به این امر قرار می‌گیرند و نام آنها در فهرست درج می‌شود تا مجازات‌های مربوط به تحریم‌ها شامل آنها شود. این مجازات‌ها متنوع هستند و از ممانعت از صدور روادید ورود به آمریکا برای آنها تا جریمه‌های مالی را دربر می‌گیرد. طبیعی است که گام اول، محدود است و صرفاً شامل موضوعاتی می‌شود که در آنها نمی‌توان با ایران کار کرد اما گام دوم بسیار گسترده است و فهرست‌ها به طور نامحدودی قابل گسترش هستند.

پس از توافق ژنو و برجام، هیچ فعالیت جدیدی مشمول تحریم قرار نگرفته است. یعنی در رابطه با گام اول، هیچ اقدامی انجام نشده است. تنها امری که انجام شده است، درج نام یک سری اشخاص و نهادها به فهرست-های تحریم‌های باقی مانده و برداشته نشده بوده است. حوزه‌های فعالیت‌های اقتصادی مشمول تحریم تا زمان توافق ژنو نزدیک به 10 حوزه بودند که تمامی آنها در دوران پیش از توافق ژنو وضع شده بودند. آنچه که ادامه پیدا کرده است، اجرای تحریم‌های برداشته نشده است و باقی مانده از طریق افزودن نام اشخاص به فهرست آن تحریم‌ها بوده است.

منتقدان توافق می‌گویند که در روزهای پس از نوامبر 2013 ده‌ها مورد تحریم علیه ایران وضع شده است. این امر صحت ندارد. چرا که در حقیقت، ده‌ها شخص به دلیل نقض تحریم‌های موجود در فهرست تحریم‌ها قرار گرفته‌اند. جالب اینجاست که این منتقدان از یاد برده‌اند که فقط ایالات متحده آمریکا قبل از توافق ژنو بیش از 700 شخص و نهاد ایرانی را مشمول فهرست تحریم‌ها قرار داده بود و اتحادیه اروپا نیز فهرستی چند صد نفری از اشخاص مشمول تحریم‌ها داشت. منتقدان برجام، وقتی می‌خواهند تحریم‌های قبل از توافق ژنو را بشمارند، تعداد قوانین و دستورات اجرایی را می‌شمارند و هنگامی که می‌خواهند تحریم‌های بعد از توافق ژنو را بشمارند، تعداد اشخاص موجود در فهرست‌های تحریم‌ها را می‌شمارند.

خلاصه آنکه آنان که معتقدند بعد از برجام تعداد تحریم‌های وضع شده علیه ایران بیشتر شده است یا حساب نمی‌دانند یا با نظام تحریم‌های ایران آشنا نیستند.

منبع:
https://telegram.me/haghanbari