پوست اندازی کسب و کار موبایلی بانکها با اپراتورهای مجازی تلفن همراه

در حال حاضر بسیاری از بانکها تقاضای خود را برای اخذ پروانه اپراتور مجازی به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات راديويي داده و برخی این پروانه را دریافت کرده اند و به زودی شاهد به بهره برداری رسیدن یک یا چند اراتور مجازی بانکی در سطح کشور خواهیم بود.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک در حالی که بانک مرکزی در حال مذاکره با اپراتورهای تلفن همراه از جمله شرکت مخابرات و همراه اول است تا بستر ارائه خدمات  حوزه بانکداری و پرداخت الکترونیک را در سیم کارت  های اپراتورهای اصلی پیاده سازی کند ایجاد اپراتورهای مجازی فاز جدید از فعالیت های ارزش افزوده موبایلی است که عملا بانکها را از بانک مرکزی و اپراتور اصلی  بی نیاز می کند. در حال حاضر بسیاری از بانکها تقاضای خود را برای اخذ پروانه اپراتور مجازی به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات راديويي داده و برخی این پروانه را دریافت کرده اند و به زودی شاهد به بهره برداری رسیدن یک یا چند اراتور مجازی بانکی در سطح کشور خواهیم بود.

تحول در نظام کسب و کار موبایلی در عرصه بانکی

مهمترین اتفاقی  که با آمدن اپراتور مجازي تلفن همراه، اپراتوري( MVNO ) رخ خواهد داد بی نیازی بانک ها و شرکت های پرداخت به اپراتورهای تلفن همراه اصلی است. از سوی دیگر با توجه به اینکه بانک مرکزی  بانکها و شرکت های پرداخت در راه اندازی کیف پول الکترونیک آزاد گذاشته است بر همین اساس وجود این اپراتور ها می تواند نقطه عطفی در توسعه کسب و کار بانکداری و پرداخت موبایلی کمک محسوب شود. در این مدل کسب و کار اپراتور مجازی با برند خود می تواند سیم کارت تولید کرده و خدمات ارزش افزوده خود را روی آن پیاده سازی کند در چنین صورتی سیم کارت ساختار انحصاری خود را در بین چند اپراتور از دست خواهد داد و طبعا برای مثال بانک های پر مشتری مانند ملت یا ملی با تولید سیم کارت های اختصاصی خود و بر اساس نیازهای مشتریانشان قادر خواهند بود به صورت مستقل محصولات موبایلی خود در حوزه پرداخت و بانکداری الکترونیک را تولید و عرضه کنند.

بر اساس مصوبه سازمان تنظیم مقررات دارندگان پروانه اپراتور مجازي تلفن‌همراه مي‌توانند هرگونه خدمات ارتباطي و انتقال داده از قبيل خدمات دسترسي به اينترنت، دسترسي به شبكه ملي اطلاعات و خدمات مبتني بر آن، خدمات شبكه‌هاي اختصاصي، خدمات صوتي، تصويري، متني و داده‌اي و انواع خدمات محتوائي و ارزش افزوده در شبكه‌هاي تلفن‌همراه را در چارچوب قوانين و مقررات كشور ارائه كنند. از منظر تجاري و مسائل مرتبط با مشتري، مشتري گمان مي كند MVNO اپراتور سيار اوست،  در حالي كه MVNO ملزم به داشتن يا ساماندهي و مديريت تمام يا بخشي از شبكه فيزيكي اصلي زيرساختي نيست.

اپراتور مجازي تلفن همراه چیست
بر اساس انچه در سایت  سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات راديويي می خوانیم اپراتور مجازي تلفن همراه، اپراتوري است كه مجاز به اجاره يا خريد خدمات شبكه تلفن همراه از اپراتور ميزبان بر اساس قرارداد عمده فروشي بوده و با استفاده از نشان تجاري (برند) و مدل بازاريابي يا فروش خود، آن را به صورت خرده فروشي به مشتركين نهايي عرضه مي كند.

مجازي بودن اين اپراتورها به اين جهت است كه باند فركانسي خاص و پروانه اي براي ايجاد شبكه جديد به آنها اعطا نمي شود و مجاز به احداث زير ساخت هاي فيزيكي همانند اپراتورهاي عادي نيستند.

اين اپراتورها با هدف ايجاد رقابت، افزايش كيفيت و پوشش نيازهاي مشتريان خاص و ترغيب به نوآوري و ارائه خدمات ارزش افزوده، به بازار تلفن همراه كشور وارد مي شوند.

 افزايش ضريب نفوذ و اشباع بازار تلفن همراه كشور، توجه و دغدغه‌ نهاد رگولاتوري را بيش از پيش به افزايش كيفيت خدمات معطوف كرده و براساس تجربه جهاني و منطق اقتصادي، اصلي ترين عامل تاثيرگذار در افزايش كيفيت خدمات و كاهش قيمت،  افزايش رقابت در بازار است و اعطاي پروانه اپراتورهاي مجازي باعث افزايش رقابت در بازار خواهد  شد.                                            

مصوبه "اصول حاكم بر پروانه اپراتور‌هاي مجازي تلفن‌همراه 
سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي طي مصوبه 210 كميسيون تنظيم مقررات ارتباطات، در اسفند سال 93 مقررات مرتبط با تعهدات اپراتورهاي تلفن همراه داراي شبكه براي ارايه خدمات به اپراتورهاي مجازي تلفن همراه و اصول حاكم بر پروانه فعاليت اپراتورهاي مجازي تلفن همراه تصويب و اعلام شد.

مصوبه "اصول حاكم بر پروانه اپراتور‌هاي مجازي تلفن‌همراه"  که در  پورتال سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديوئي و نحوه و صدور پروانه MVNO مندرج است را اینجا ببیند

بر اساس این مصوبه  متقاضيان دريافت پروانه مي‌توانستند از پانزدهم ارديبهشت تا پانزدهم مرداد سال 1394 درخواست خود را همراه با مدارك و مستندات لازم به سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديوئي ارسال كنند.
بر اساس مصوبه دولت، حق امتیاز پایه پروانه اپراتور مجازی تلفن همراه (MVNO) را به میزان ۵۰ میلیارد ریال و پروانه اپراتور مجازی تلفن همراه نوع دوم را ۲۰ میلیارد ریال تعیین شده کرد. چنانچه درآمد پیش‌بینی شده در طرح تجاری بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال باشد، به ازای هر ۵۰ میلیارد ریال ۱۰ درصد به حق امتیاز اضافه خواهد شد. همچنین حق امتیاز پروانه ارایه خدمات ارتباطی (Servco) رقم ۲۰ میلیارد ریال تعیین گردید.

تاریخچه
نخستین MVNO توسط اپراتور دانمارکی TELE۲ راه‌اندازی شد و پس از آنکه موج این پدیده اروپا را فراگرفت، اپراتور مجازی موفق انگلیس در سال ۱۹۹۹ میلادی (۱۳۷۸ شمسی) با برند Nextel به فروش خدمات مخابراتی اپراتور UK پرداخت. موفقیت این اپراتور فاقد شبکه و تجهیزات به شکل گیری اپراتور مجازی «ویرجین موبایل» در ایالات متحده آمریکا منجر شد. اپراتوری که توانست از ابتدای آغاز به کار خود تاکنون رقمی بالغ بر ۴۸۰ میلیون درآمد داشته باشد.

تفاوت اپراتورهای مجازی تلفن همراه با اپراتورهای اصلی

برخی تفاوت های اصلی اپراتورهای مجازی تلفن همراه با اپراتورهای موبایل یا همان اپراتورهای اصلی به شرح زیر است.

1- شبکه و زیرساخت فیزیکی

اپراتورهای مجازی موبایل نمی‌توانند خودشان شبکه و زیرساخت فیزیکی جدا داشته باشند. این شرکت‌ها باید برای استفاده از شبکه تلفن همراه، با یک یا چند از اپراتورهای اصلی موبایل قرار داد بسته تا بتوانند از شبکه آنها استفاده کنند. بدین ترتیب در کشور ما هر شرکتی که می‌خواهد مجوز اپراتور مجازی تلفن همراه(MVNO) را دریافت کند باید حداقل با یکی از شرکت‌های همراه اول، ایرانسل و رایتل به توافق رسیده و با آنها قرارداد امضاء کند.

۲. توسعه شبکه

اپراتورهای مجازی موبایل نمی‌توانند شبکه خود را گسترش دهند مگر اینکه اپراتور اصلی برای توسعه شبکه‌اش اقدام کند و دسترسی استفاده از آن را به اپراتور مجازی بدهد. بدین ترتیب اپراتورهای مجازی قبل از قرارداد باید به توسعه فنی و جغرافیایی شبکه اپراتور اصلی به خصوص در زمینه شبکه‌های 3G و 4G دقت کنند.
۳. تعرفه

تعرفه اپراتورهای مجازی باید بر اساس قوانین رگولاتوری و با توافق اپراتور اصلی تعیین گردد. این تعرفه‌ها در برخی مواقع کمتر از اپراتورهای اصلی و در برخی مواقع بیشتر است.
۴. شماره

سرشماره یا همان کد اپراتورهای مجازی می‌تواند متفاوت باشد و رگولاتوری به این اپراتورها سرشماره خاصی را ارائه کند. به عنوان مثال اپراتور مجازی طرف قرارداد همراه اول به جای استفاده از ۰۹۱ در شماره سیم‌کارت‌های خود از شماره مخصوص واگذار شده توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی استفاده کند.
۵. سیم‌کارت

اپراتورهای مجازی می‌توانند سیم‌کارت‌های خود را از اپراتور اصلی تهیه نکرده و خودشان از شرکت تولیدکننده خریداری کنند؛ در ضمن قیمت سیم‌کارت‌های این اپراتورها می‌تواند متفاوت باشد و در این زمینه از اپراتور اصلی تبعیت نکنند.
۶. خدمات

اپراتورهای مجازی تلفن همراه برای ارائه هر خدمت که در مجوزشان ذکر شده باید با اپراتور اصلی به توافق برسند. به عنوان مثال برخی اپراتورهای مجازی پیام چندرسانه‌ای ندارند یا فقط اینترنت ارائه می‌کنند.
۷. طرح‌ها و بسته‌ها

اپراتورهای مجازی تلفن همراه می‌توانند بسته‌ها و طرح‌های تشویقی متفاوت یا ارزان‌تری را ارائه دهند.
۸. برند تجاری

اپراتورهای مجازی تلفن همراه برند تجاری خاصی خود را دارند و می‌توانند نام اپراتور یا اپراتورهای اصلی خود را در سایت یا تبلیغاتشان اعلام نکنند. این برند تجاری خاص به اپراتورهای مجازی استقلال می‌دهد.
۹. فروش

اپراتورهای مجازی موبایل می‌توانند طرح‌های فروش متفاوتی نسبت به اپراتورهای اصلی داشته باشند. برخی از اپراتورهای مجازی موبایل برای جذب مشتری بیشتر با سازمان‌ها و شرکت‌ها قرارداد می‌بندند و برخی تنها در بخش سازمانی خدمات ارائه می‌دهند. این فروش متفاوت می‌تواند شامل سیم‌کارت‌های هوادارای باشگاه‌های ورزشی، هنرمندان و ورزشکاران باشد. یکی از راه‌های خوب فروش سیم‌کارت‌های اپراتورهای مجازی، باندلینگ(فروش مشترک) گوشی‌های هوشمند و سیم‌کارت با تخفیف زیاد در قیمت گوشی خواهد بود؛ این کار برای موفقیت باید مانند کشورهای دیگر با قراردادهای چند ساله و تعهد مالک سیم‌کارت و گوشی به اپراتور فروشنده انجام شود.این کار به خاطر اینکه تا به‌حال توسط سه اپراتور ایرانی انجام نشده است، برای مشترکان اپراتورها و علاقه‌مندان فناوری جذاب است. تا کنون در باندلینگ‌های انجام شده اپراتورها با شرکت‌های تولید کننده موبایل، گوشی مورد نظر با قیمت بالاتر فروخته شده است.
۱۰. مالکیت‌های مجزا

بر اساس قوانین اپراتورها در ایران می‌توانند تنها ۱۰ سیم‌کارت را به نام یک نفر بزنند. اپراتورهای مجازی شامل این قانون می‌شوند و مالکانی که ۱۰ سیم‌کارت از یک اپراتور دارند می‌توانند ۱۰ سیم‌کارت دیگر از اپراتور مجازی طرف قرارداد با این اپراتور نیز داشته باشند.