سیف نقد بالای سر سیف

در یک نظرسنجی کارشناسان و متخصصان بانکداری که طی یکی، دو دهه گذشته در این حوزه فعال بوده اند نسبت به عملکرد سال های اخیر ولی الله سیف ارزیابی های کمی ایراد کرده اند.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به نقل از ماهنامه بانکداری آینده شماره 30، شاید، این نظرسنجی یک سنجه دقیق نبوده باشد اما از آنجا که اینان از طیف گروه های مرجع محسوب می شوند می تواند محل اتکای آرای عمومی بوده باشد.
در این نظرسنجی، طی 10 پرسش در حوزه هایی همچون انضباط مالی، انضباط پولی، استقلال بانک مرکزی، اقتدار مدیریت در تصمیم گیری، نقش آفرینی مناسب در شورای پول و اعتبار، این گروه 10 نفری به فراخور دانش، تجربه و داده هایی که داشته اند به گزینه های این سنجه پاسخ داده اند. اگرچه ممکن است گزینه هایی همچون عالی، خوب، ضعیف و متوسط گویای واقعیت های موجود نبوده باشد اما تا حدی می تواند راهنمای اولیه ای برای عملکرد رئیس کل بانک مرکزی بوده باشد.

ـ در بخش اول این نظرسنجی پیرامون انضباط مالی بانک مرکزی پرسیده شده که رئیس کل بانک مرکزی در این دوره از این حیث چه میزان از حقوق بانک مرکزی دفاع کرده است که انضباط مالی بیشتر از حیث رعایت قوانین و مقررات موضوعه در مصرف بیت المال که با توجه به حجم گردش مالی در سطح بودجه کل کشور و زیرساخت هایی که از تحقق فساد مالی و اقتصادی جلوگیری می کند مدنظر بوده است.
در این بخش، بیش از 40 درصد از افراد به عملکرد رئیس کل بانک مرکزی نمره متوسط داده اند. به تعبیری بنابه مشکلات از پیش مانده و متصلب بانک مرکزی ولی الله سیف توانسته است به پاره ای از مشکلات سامان دهد.

ـ در بخش دوم این نظرسنجی که به انضباط پولی اختصاص یافته حدودا بالای 60 درصد، آن را ضعیف ارزیابی کرده اند. دستکم سیاست های بانک مرکزی در این دوره، در مهار رشد پایه پولی و تغییر ترکیب رشد نقدینگی که از شاخص های انضباط پولی بوده اگرچه تلاش زیادی انجام گرفته اما موفقیت قابل ملاحظه ای به همراه نداشته است.

ـ در بخش سوم، که متمرکز به استقلال بانک مرکزی بود بالای 70 درصد از شرکت کنندگان، آن را ضعیف یا خیلی ضعیف ارزیابی کرده اند. دستکم بانک مرکزی در این دوره از حیث آزادی انتخاب ابزارها و شیوه های عملیاتی مناسب جهت دستیابی به اهداف تعیین شده و نیز ابتکار عمل در اجرای سیاست های خود بدون دخالت آمرانه دولت نتوانسته قدم های اساسی بگذارد. اگرچه در قانون نیز این تناقضات تصریح شده و آشکارا بر آزادی انتخاب سیاست های مستقلانه بانک مرکزی مهر باطلی زده است اما در همین حد نیز بانک مرکزی نتوانسته ابتکار عملی برای اجرای صحیح سیاست های خود داشته باشد.

ـ در بخش چهارم سوالات این نظرسنجی که ناظر بر اقتدار در تصمیم گیری های بانک مرکزی است بالغ بر 50 درصد آن را متوسط ارزیابی کرده اند که ممکن است بخش عمده ای از گرایش مثبت این کارشناسان در اعمال حاکمیت بر تشدید محدودیت ها در موسسات اعتباری بوده باشد که اگرچه با حاشیه های زیادی مواجه شد اما توانست تا حدی از فعالیت فزاینده این نوع موسسات جلوگیری به عمل آورد. همچنین در اجرای سیاست های پولی و مالی اگرچه موفقیت چندانی در مهار رشد پایه پولی، تورم و مهار نرخ ارز به دست نیاورده است اما از شتاب و لجام گسیختگی سیاست های پولی و مالی دولت های نهم و دهم به شدت کاسته شده است. کم وبیش سیاست ها نشان دهنده آرامش ثبات است حتی اگر بعضا ناآرامی ها و لغزندگی هایی بجا بگذارید.

ـ در بخش پنجم که به نقش آفرینی مناسب رئیس کل بانک مرکزی در شورای پول و اعتبار اشاره شده اگرچه گشایش های جزئی در ترکیب این شورا صورت گرفته اما همچنین ترکیب این شورا اغلب دولتی بوده و اعضایی که در این شورا حق رای دارند بیش از 70 درصد از مقامات دولتی هستند. به نوعی می توان گفت تاکنون در هیچ کدام از گزینه ها برای تغییر و تحول اساسی، تصمیم یا اقدام مهمی اتخاذ نشده است که وضعیت بخشی بهتر از بخش های دیگر بوده باشد. چندان که، شورای پول و اعتبار یکی از ارکان پنج گانه بانک مرکزی با محوریت بررسی و اتخاذ تصمیم درباره سیاست های کلی این بانک است و عهده دار نظارت بر امور پولی و بانکی کلان کشور است که در اهم آن اظهارنظر درباره مسائل بانکی، پولی و اعتباری و رسمیت بخشیدن به برخی مصوبات بانک مرکزی است.
درنتیجه، آنچه که در این نظرسنجی باید بیشتر مورد نظر قرار می گرفت رشد کند و بطئی در اعمال سیاست های کارگشا در نظام بانکی است که ممکن است در طولانی مدت نتیجه بخش باشد اما به قول جان مینارد کینز «در درازمدت همه ما مرده ایم.»
چه آنکه، بسیاری از سیاست ها و اعمال آن، نیازمند اجرای سریع و شفاف نهادهای سیاستگذار است تا بتوان جلو خسارت های کلان تری را گرفت. در این نظرسنجی نیز، کم وبیش روح حاکم بر اغلب کارشناسان بر سیاست های بانک مرکزی این است که این سیاست ها نمی تواند مانع از خطرات آینده شود شاید بتواند از سرعت و گسترش آن جلوگیری به عمل آورد.