افزایش هشت برابری ارزش تراکنش های موبایلی طی شش سال اخیر
بررسی ها نشان می دهد؛
آمارها حاکی از آن است در سال 1392 ارزش تراکنشهای موبایلی در حدود 13 هزار میلیارد ریال بوده است که در سال 1398 و با گذشت شش سال به 103 هزار میلیارد ریال رسیده است که نشاندهنده افزایش حدود هشت برابری ارزش تراکنشهاست.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، تراکنشهای موبایلی طی سالهای گذشته دستخوش نوسانات قابل توجهی شده است. تعداد تراکنشهای کشور از سال 1392 از حدود یک میلیارد تراکنش به یک میلیارد و 650 میلیون تراکنش در سال 94 رسیده و تا کنون نتوانسته است از این سقف عبور کند. حجم تراکنشها در سال 1398 بالغ بر 5/1 میلیارد تراکنش بوده و در هفت ماه نخست سال جاری به 756 میلیون تراکنش رسیده است.
از نظر مبلغ نیز در سال 1392 ارزش تراکنشهای موبایلی در حدود 13 هزار میلیارد ریال بوده است که در سال 1398 و با گذشت شش سال به 103 هزار میلیارد ریال رسیده است که نشاندهندة افزایش حدود هشت برابری ارزش تراکنشهاست.
روند تعداد تراکنشها در عمده استانها تا سال 1396 صعودی بوده و از آن پس به شدت روند نزولی را تجربه کرده است. از نظر ارزش نیز روند کاهشی در عمده استانها از سال 1395 آغاز شده است. با این حال تعداد و ارزش تراکنشها در استان تهران الگوی متفاوتی را از سایر استانها دارد.
تعداد تراکنشها
روند تعداد تراکنشهای موبایلی در بسیاری از استانهای کشور در سالهای اخیر نزولی بوده است؛ این در حالی است که استان تهران سالانه حدود 2/1 تا 6/1 میلیارد تراکنش موبایلی داشته است و از سال 1394 تا کنون روند نزولی بسیار کندی با نوسانات بالا تجربه کرده است.
استان هرمزگان نیز از جمله استانهای با تعداد تراکنش بالا نسبت به سایر استانها، اما تراکنش پایین نسبت به استان تهران تلقی میشود. تعداد تراکنشهای این استان در سالهای گذشته به طور چشمگیر افزایش یافته و از حدود چهار میلیون تراکنش در سال 95 به بیش از 35 میلیون تراکنش در سال 98 رسیده است. با این حال، سال 99 افت چشمگیری را در این ابزار تجربه کرد و در هفت ماهة نخست تنها نزدیک به هشت میلیون از پایانههای موبایلی در این استان پرداخت شده است.
در استانهای پر تراکنش، اما روند چیز دیگری است. در این گروه از استانها تعداد تراکنشها از سال 96 تا کنون به شدت افت کرده است (به استئناء قم که افزایش چشمگیری در سالهای 98 و 99 تجربه کرده است) و از بیش از 5/2 میلیون تراکنش در این گروه به کمتر از 400 هزار تاکنش رسیده است. بیشترین افت در استان اصفهان رخ داد که تعداد تراکنشها تنها طی سه سال از یک میلیون و 360 هزار تراکنش در سال 95 به تنها 57 هزار تراکنش در سال 98 رسید. این الگوی کاهشی در استان خراسان رضوی در سال 98 آغاز شد.
در استانهای با تراکنش متوسط نیز تعداد تراکنشها از 700 هزار تراکنش در سال 139 به کمتر از 75 هزار تراکنش در سال 98 رسید که نشاندهندة کاهش نزدیک به 90 درصدی در تعداد تراکنشهاست. بیشترین کاهش در استانهای آذربایجان شرقی، یزد، همدان و البرز مشاهده شد.
در استانهای کم تراکنش نیز سال 96 نقطة عطفی در تراکنشهای موبایلی محسوب میشد و در این 9 استان مجموع تراکنشها به مرز 300 هزار نزدیک شده بود، در حالی که در سال 98 مجموع تعداد تراکنشهای این استانها به سختی به 20 هزار تراکنش رسید. استانهای چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی از جمله استانهای با بیشترین کاهش تعداد تراکنش در این گروه بودند.
ارزش تراکنشها
ارزش تراکنشهای موبایلی در استان تهران از سال 1392 تا 98 افزایش چشمگیری داشته و از حدود 15 هزار میلیارد ریال به مرز 100 هزار میلیارد ریال رسیده است. در هفت ماه نخست سال 99 نیز در حدود 66 میلیارد ریال تراکنش از پایانههای موبایلی در استان تهران پرداخت صورت گرفته است. استان هرمزگان نیز در همین دوره افزایش بسیار چشمگیر را تجربه کرده و ارزش تراکنشها در این استان از حدود 200 میلیارد ریال در سال 1395 به بیش از 5/3 میلیارد ریال در سال 98 رسیده است.
این در حالی است که در سایر استانها ارزش تراکنشها نیز همسو با تعداد آنها افت چشمگیری داشته است که این افت به ویژه در استانهای اصفهان، آذربایجان شرقی، یزد، چهارمحال و بختیاری، مرکزی و کهگیلویه و بویراحمد مشهود بوده است. مجموع ارزش تراکنشهای استانهای پرتراکنش از بیش از 700 میلیارد ریال در سال 95 به 200 میلیارد ریال در سال 98 رسیده است. در استانهای دارای تراکنش متوسط نیز مجموع ارزش تراکنشهای این استانها از حدود 200 میلیارد ریال به کمتر از 40 میلیارد ریال در سال 98 رسیده است. در مابقی استانها نیز با نوسانات زیاد، ارزش تراکنشها تنها به 10 میلیارد ریال در سال 98 رسیده است.
نتیجهگیری
اتخاذ تصمیمات توسط رگولاتور صنعت پرداخت در سالهای اخیر منجر شده است تا تراکنشهای موبایلی در سایر استانهای کشور به جز تهران و هرمزگان، به کمترین سطح موجود در پنج سال گذشته برسند، چه از نظر ارزش و چه از نظر تعداد. اکنون زمانی است که اینگونه تراکنشها به فراموشی سپرده شود و به نظر میرسد که در هفت ماهة نخست سال جاری نیز در بسیاری از استانها حتی نیمی از ارزش و تعداد تراکنشهای سال گذشته پوشش داده نشود و سال 99 نیز کاهش چشمگیر تراکنشهای موبایلی را تجربه کند.
احسان خدیو؛ تحلیلگر آماری
منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره49