جای خالی سندیکا در صنعت پرداخت کشور
دبیر و نائبرئیس انجمن شرکتهای نرمافزاری (آشنا) می گوید ترند آینده صنعت پرداخت را استفاده از درگاههای پرداخت غیرابزاری یا بدون حضور کارت تشکیل میدهد. یعنی بر خلاف امروز که 90 درصد تراکنشها در کشور ما بر اساس درگاههای پرداخت با حضور کارت است در آینده نزدیک این ضریب به شدت معکوس خواهد شد.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، علیرضا بزرگمهری، دبیر و نائبرئیس انجمن شرکتهای نرمافزاری (آشنا) در ابتدای این برنامه به ارائه توضیحاتی درباره وضعیت صنعت پرداخت در کشور پرداخت و گفت: صنعت پرداخت در ایران تفاوتهای عجیب و غریبی با صنعت پرداخت در دنیا دارد. همانطور که صنعت بانکی ما نیز یک سری تفاوتهای عجیب با صنعت بانکی دنیا دارد. اکنون و بر اساس گزارش فروردین شاپرک، 3/8 میلیون کارتخوان فعال در کشور داریم. در دنیای امروز کمتر کشوری با سایز جغرافیایی و جمعیتی ایران پیدا میشود که این میزان کارتخوان داشته باشد.
بارِ سنگین تراکنشهای خُرد/ چرا از کیف پول دوریم؟
وی با بیان اینکه 80 تا 90 درصد کسب و کار اکثر PSPها بر موضوعاتی همچون بازاریابی و توزیع کارتخوان متمرکز شده است، گفت: واقعیت این است که این مدل کسب و کاری در دنیا اکنون به پایان رسیده است. طبق ارقام منتشر شده از سوی مرکز آمار، 60 میلیون ایرانی بالای 18 سال داریم، به این معنا که 13 درصد جمعیت ما دارای کارتخوان هستند، این ضریب، ضریب عجیبی است، به این معنا که وقتی ما 8 میلیون کارتخوان فعال داریم یعنی در کسب و کارهای فعال موجود در جمعیتهای نظیر کشور ما قاعدتا باید با توجه به تعداد کسب و کارها 1 تا 3 میلیون کارتخوان وجود داشته باشد.
بزرگمهری با اشاره به اینکه دلیل بالا بودن تعداد کارتخوانهای فعال در کشور این است که بخش عمدهای از کسب و کارها روی کارتخوان تعریف شدهاند، گفت: چرا ما از ترندی که دنیا در حال حرکت به سمت آن است و همان استفاده از گوشیهای هوشمند تلفن همراه و فضای MPG و IPG و فضای مربوط به NFC و کیف پول است تا این اندازه دوریم؟ با وجود تحولات بسیار خوبی که در چند ماه اخیر داشتیم، اما تراکنشهای خرد، یعنی تراکنشهایی که عدد و رقم آن زیر 50 هزار تومان است بین 25 تا 50 درصد از حجم تراکنشی را تراکنش های کوچک به خود اختصاص داده است و قاعدتا از این تراکنشهای خرد کارمزد اخذ میشود که مبلغی از آن به شرکت شتاب برای نگه داشتن سوئیچ تراکنش آنلاین پرداخت میشود و بخشی از آن در اختیار PSP است و بخشی از آن نیز مربوط به هزینههای بازاریابی است.
وی تاکید کرد: توجیه اینکه برای زیر 4 یا 5 هزار تومان تراکنش و دیگر پرداختهای خرد، تراکنش لایو روی شبکهای به این گران قیمتی انجام شود کاملا اقدامی غیرمنطقی و غیرمعمول است و لزوم و ضرورت راهاندازی و اجرای طرح کیف پول الکترونیکی را یادآور میشود.
همتی و محرمیان طرح کیف پول الکترونیکی را سروسامان میدهند؟
بختیاری، مجری این برنامه در ادامه این پرسش را طرح کرد که عدد عجیب و غریبی از تراکنشهای زیر 10 هزار تومان منتشر میشود، تقریبا 50 درصد تراکنشها زیر 10 هزار تومان است، این اقدام لود بسیار زیادی روی شبکه ایجاد میکند. در اینجا ضرورت دارد به این موضوع بپردازیم علت اینکه ما به سراغ این نوع کسب و کار رفتهایم و از سایر موارد کسب و کاری در کنار آن که حتی حاشیه سود بالاتری نیز دارند چشم پوشی کردهایم چیست؟ فکر میکنم نظام کارمزدی ما ایراداتی در این حوزه دارد.
بزرگمهری در پاسخ به این سوال گفت: نظام کارمزدی که ما درباره آن صحبت میکنیم، تقریبا 12 سال از عمر آن سپری میشود. امروز هزینههای ناشی از تراکنش نسبت به 12 سال پیش 16 برابر شده است و کارمزدی که در آن زمان و با توجه به دلار هزار تومانی تعیین شده است با شرایط امروز، برابری و تناسبی ندارد. بنابراین یا در آن زمان و در طول کل این سالها این نظام و طبقهبندی آن اشتباه بوده است یا طبقهبندی امروز ما اشتباه است. کما اینکه میبینیم آنچه که امروز داریم اشتباه است.
وی افزود: زمانی که مناقصه بانکی دستگاههای پرداخت الکترونیک را مشاهده میکنیم، میبینیم که دستگاه دست دوم با کیفیت پایین، سرویس بسیار ضعیف ارائه میشود، همه اینها ناشی از آن است که نظام کارمزدی موجود دیگر متناسب با هزینهها نیست. این در حالی است که قرار است درصدی از این کارمزد به یک ذینفع دیگر نیز پرداخت شود. نظام کارمزدی که فقط و فقط بانک باید بار آن را به دوش بکشد، در حقیقت نظام غلطی است و در هیچ کشور دنیا چنین شیوهای اجرا نمیشود. پذیرنده شما که در حال استفاده از این خدمات است، سوپرمارکت و قصابی که امروز اگر کارتخوان نداشته باشند امکان کسب و کار ندارند و ادامه فعالیت آنها شدنی نیست نیز به این خدمات نیاز دارند. بنابراین در جهان هم پذیرنده درصدی از کارمزد را پرداخت میکند و هم منی که دارنده کارت هستم و با امنیت بیشتر و با آرامش خیال مجبور به حمل اسکناس نیستم نیز باید بخشی از این کارمزد را پرداخت کنم. کارتی که تراکنش در بستر آن انجام میشود نیز مسئول پرداخت بخشی از کارمزد میشود در نهایت نظام کارمزدی کنونی طبقهبندی نادرستی دارد.
این فعال صنعت پرداخت در ادامه گفت: من فکر میکنم بانک مرکزی به ریاست همتی و حضور محرمیان در نظامهای پرداخت این بانک، پس از سال ها به کیف پول اهمیت خواهند داد و فکری برای سروسامان دادن به آن خواهند کرد. از سالها قبل صفحهای مربوط به کیف پول الکترونیکی در سایت بانک مرکزی ایران ایجاد شده است، اگر به این صفحه نگاه کنید، میبینید که نوشته شده که کارشناسان و صاحب نظران فرصت دارند تا آذر ماه نظرات خود را در این خصوص بفرستند. حتی عنوان نشده است که تا آذرماه چه سالی! اکنون چند سال است که این صفحه ثابت مانده است و اکنون چند سالی است که منتظریم کارشناسان نظر خود را اعلام کنند.
مردم با فناوریهای نوین مشکلی دارند؟/ ترندِ دنیا پرداخت بدون ابزار است
وی افزود: با تفکری که حتی حاضر نیست سایت را آپدیت کند خب من حق دارم که بگویم امیدی به استقرار کیف پول در ایران نیز ندارم. امروز اما با نگاهی که هم بر بانک مرکزی حاکم است و هم بر مدیران جوانی همچون مهندس عباسی در شاپرک وجود دارد و امورات مهم به صورت جدی از سوی آنها دنبال میشود میتوان امیدوار بود که اگر بخش خصوصی را در این تصمیمگیری مشارکت دهیم ما یک سال دیگر 50 درصد تراکنشی که روی بستر آنلاین داریم را به بستر کیف پول منتقل کنیم و در آنجا شاهد این تراکنشها باشیم و در بستر کیف پول شما قادر هستید سرویسهای متنوعی را عرضه کنید که اصلا دیگر ربطی به حوزه بانکی ندارد.
بزرگمهری در ادامه در پاسخ به این پرسش که چالشهای فنی که صنعت پرداخت کشور با آن مواجه است چه مواردی است، گفت: در این زمینه به طور مثال به پروژه NFC میپردازم. در تمام دنیا همه کیف پولهای الکترونیکی موجود، حدود 70 تا 80 درصد کار آنها به صورت NFC و به صورت غیرتماسی است و چقدر خوب بود که ما در این دوره کرونا چنین امکانی را در اختیار داشتیم و به جای اینکه کارت بکشیم از فناوریهای نوین استفاده کنیم. سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که چرا پروژه NFC در ایران، با وجود فعالیتهای متعدد در این حوزه در بانک شهر و شرکت ایران کیش، هیچگاه به سرانجام نرسیده است؟ آیا مردم با این فناوری مشکلی دارند؟ مشکلات ما فنی نیست بلکه سازماندهی ما مشکل دارد. اگر اجازه داده بودیم، فینتکها تا به امروز 100 بار آن را انجام داده بودند.
وی افزود: دارنده کارت اختیار دارد که یا با کارت تراکنش موردنظر خود را انجام دهد و طبیعتا هزینه کمتری را پرداخت کند یا کارمزدی پرداخت نکند، یا تراکنش خرد مورد نظر خود را با کشیدن کارت و پرداخت کارمزد انجام دهد و در نهایت صنعت پرداخت در کشور، تنها صنعتی است که حتی یک انجمن نیز ندارد.
بزرگمهری در پاسخ به این سوال که آینده صنعت پرداخت در جهان به کدام سمتی حرکت می کند؟ و ما در کشور تا چه اندازه با استانداردهای جهانی فاصله دارد؟ نیز گفت: ترند دنیا در حال حرکت به سمت پرداخت بدون ابزار یا ابزارهای ارزان قیمت است. بدون ابزار به این معنا که فرض بر این است که همه آدمها یک گوشی تلفن همراه هوشمند در اختیار دارند. دنیا در حال حرکت به سمت IPG,MPG و کیف پول الکترونیکی و NFC و تمام چیزهایی است که بانک را به گوشی موبایل افراد منتقل میکند.
پرداخت یاران در آینده نزدیک مجبور به نوآوری میشوند
وی تاکید کرد: موضوع پرداخت یاری 3 نکته دارد، نخست اینکه آنچیزی که پرداخت یار قرار بود باشد و قرار بود PSPها مثل همه جای دنیا به مگا PSP تبدیل شوند محقق نشد، پرداخت یارها در وهله اول قرار بود به مثابه یک PSP حوزه پرداخت بدون نیاز به کارت را پوشش دهند و PSPها به مگا PSP تبدیل شوند. متاسفانه یکی دو PSP در این زمینه کارشکنی کردند و شاپرک نیز حوزه کاری پرداخت یارها را به Card Present تقلیل داد. در این صورت مدل کسب و کاری تعریف شده با پیش نویس ارائه شده تطابق نداشت. در واقع مدل کسب و کاری غلط بود و مدل کسب و کار پرداخت یاری در شرایط کنونی غلط است.
بختیاری در ادامه این پرسش را طرح کرد که چرا در صنعت پرداخت یاری در ایران نوآوری وجود ندارد. زمانی که قصد دارید با اپلپی یا سامسونگپی کار کنید به شما عنوان میشود که اگر تا این سقف تراکنش انجام دهید و این اندازه عملیات داشته باشید برای شما Cash Back انجام میشود. اما چرا ما شاهد نوآوری در بیش از 100 شرکت پرداخت یاری کشور نیستیم؟
بزرگمهری نیز در پاسخ گفت: با توجه به شیوه رفتاری مردم، چارهای نداریم جز اینکه به سمت نوآوری حرکت کنیم. چارهای نداریم جز اینکه از سیستمهای فروش و اجاره پوز به سمت سیستمهای ایجادکننده وفاداری در مشتری در حوزه IPG,MPG حرکت کنیم. این موضوع را در کمتر از یک سال آینده شاهد خواهیم بود.
وی افزود: ترند امروز صنعت پرداخت دنیا، استفاده از ابزارهایی است که اکنون میتوانند سرویسهای متنوعتری با شکل بهتری ارائه دهند بدون اینکه دردسرهای زیادی را به شما تحمیل کنند. اما چرا نوآوری در صنعت پرداخت کشور وجود ندارد؟ یک بخش ماجرا به بخش خصوصی باز میگردد که هم عادت کرده و هم برایش راحت است و هم نیروی بازاریابی و فروشش را دارد برای اینکه بتواند دستگاه پوز بفروشد یا اجاره دهد. خیلی هم ساده است. تنها زمانی به فکر میافتد که ببیند و مشاهده کند که عمر این بازار به پایان رسیده است. کمتر از یک سال دیگر شاهد این موضوع خواهیم بود. در آن شرایط، صنعت پرداخت کشور و پرداخت یاران مجبور به نوآوری میشوند.
وی افزود: به این معنا که شما مشغول به کاری هستید و این کار هزینههای خود را تامین میکند و همچنین به سودآوری نیز رسیده است، خب چرا باید شغل خود را تغییر دهید. نکته دوم اینکه، باید بررسی شود تا مشخص شود از میان 100 شرکت پرداخت یاری که تاکنون مجوز دریافت کرده است، کسب و کارشان حتی 5 درصد از درآمد آنها بر اساس مدل پرداخت یاری است؟
جای خالی سندیکای صنعت پرداخت در کشور
بزرگمهری گفت: بنابراین از نگاه من، ترند آینده صنعت پرداخت را استفاده از درگاههای پرداخت غیرابزاری یا بدون حضور کارت تشکیل میدهد. یعنی بر خلاف امروز که 90 درصد تراکنشها در کشور ما بر اساس درگاههای پرداخت با حضور کارت است در آینده نزدیک این ضریب به شدت معکوس خواهد شد. بنابراین اگر شرکتها برای قسمت زیرسوئیچ برای زیرساخت برای مدیریت کانالهای خود اکنون سرمایهگذاری نکنند. اون روز با مشکلات جدی مواجه خواهند شد و فکر میکنم این ترند آینده صنعت پرداخت را تشکیل میدهد.
وی تاکید کرد: ای کاش صنعت پرداخت یک سندیکای یکپارچه داشت که در صورتی که یک نهادی با یک شرکتی به صورت رانتی ارتباط برقرار کرد این سندیکا میتوانست مقابل آن بایستد، چون تک تک این شرکتها قادر نیستند مقابل این نهاد بایستند. بخشی از شرکتهای این صنعت متاسفانه از این گسستگی استقبال میکنند.
فابانیوز