پیامدهای استفاده از پول نقد و شبکه خودپرداز در آینده

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، شرکت لینک بزرگ‌ترین شرکت مدیریت شبکه خودپرداز در کشور انگلستان است و خدمات دسترسی به پول نقد را برای مشتریان بانک‌ها محیا می‌کند. تمامی مؤسسات و بانک‌های صادرکننده کارت برداشت عضو شبکه شرکت لینک هستند. در ادامه گزارشی از شرکت لینک در حوزه استفاده از پول نقد و دسترسی به خودپردازها در دوران همه‌گیری کرونا پرداخته شده است.

استفاده از پول نقد طی فاصله گذاری اجتماعی  ناشی از کووید 19

سبک زندگی اکثر مردم انگلیس در ماه آوریل 2020 به طور چشمگیری تغییر کرد. تمامی کسب و کارهای غیر ضروری تعطیل شدند، مسافرت‌ها محدود شد و بسیاری از افراد به صورت فریلسنری و دور از خانه شروع به کار کردند. در عین حال، بسیاری از کسب و کارها از فناوری‌ها و روش‌های کاری جدید، مانند خدمات تحویل در محل تا برگزرای رویدادها و نمایش‌ها از راه دور و مجازی، استقبال کردند.

بنابراین جای تعجب نیست که برداشت وجه نقد از دستگاه‌های خودپرداز نیز به میزان قابل توجهی کاهش یابد. در ماه آوریل در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، برداشت وجه نقد در کل شبکه 60 درصد کاهش یافته است.

کاهش 35 درصدی برداشت وجه نقد در هنگام فاصله گذاری اجتماعی

کاهش در مقدار پول برداشت‌شده از دستگاه‌های خودپرداز در زمان فاصله گذاری اجتماعی  ناشی از کووید 19 به طور قابل توجهی مشابه الگوی فعالیت خرده‌فروشی است و نشان می‌دهد که هنوز هم چه میزان از پول نقد برای اقتصاد انگلیس ضروری است. این موضوع در مورد میزان ارزش وجوه برداشتی نیز صادق است.

با توجه به انقباض اقتصادی، آنچه تعجب‌آور است، حجم برداشت پول نقد است. طی اقدامات فاصله گذاری اجتماعی ‌ای شدید در ماه آوریل، مردم همچنان مبلغ یک میلیارد پوند در هفته از دستگاه‌های خودپرداز برداشت می‌کردند. در ماه آگوست، این میزان به 1.5 میلیارد پوند در هفته افزایش یافت.

شواهدی از افزایش میزان برداشت وجه از دستگاه‌های خودپرداز در هر مراجعه مشاهده شده است، به طوری که متوسط برداشت از حدود 70 پوند به بیش از 80 پوند در هر بازدید افزایش یافته است.

با گشایش اقتصادی، افزایش تدریجی در روند برداشت وجه نقد وجود داشت؛ اما از ماه سپتامبر تراکنش‌ها هنوز به سطح قبل از همه‌گیری کووید 19 نرسیده‌اند و احتمالاً هرگز به این سطح نخواهند رسید. انتظار می‌رود تا زمان بازگشت به حالت عادی، تعداد برداشت‌ها حدود 35 درصد کمتر از سال‌های گذشته باشد. این موضوع بیش از هر زمان دیگری بر شبکه دستگاه‌های خودپرداز فشار ایجاد خواهد کرد، به ویژه که انتظار می‌رود در بلندمدت میزان استفاده از پول نقد نیز کاهش یابد.

برداشت وجه نقد در مناطق محروم در هنگام فاصله گذاری اجتماعی

در سال 2019، گزارش مستقل دسترسی به پول نقد نشان داد که بزرگ‌ترین شاخص اینکه «آیا کسی به وجه نقد وابستگی دارد»، میزان «درآمد کم» او است؛ بنابراین جای تعجب نیست که وابستگی جوامع محروم به وجه نقد بیشتر از افراد مناطق ثروتمندتر طی همه‌گیری کووید 19 ادامه می‌یابد.

بزرگ‌ترین تغییرات در مناطق شهری / توریستی

بیشترین کاهش استفاده از وجه نقد در مراکز شهری یا مقاصد گردشگری متمرکز شده است، به طوری که در آوریل سال 2020 به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

به بیان دقیق‌تر در آوریل 2019 برای هر خودپرداز در شهرهای لندن و وست مینستر، 10 کاربر برآورد شده بود در صورتی که این رقم در سال 2020 فقط یک نفر برآورد شد.

مناطق محروم، کوچک‌ترین تغییر را مشاهده می‌کنند

از سوی دیگر، کمترین کاهش در استفاده از وجه نقد، اغلب در مکان‌هایی با چندین محرومیت مختلف در داخل شهر بود. 10 حوزه شهرداری جمعیت وابسته به وجه نقد در طول کووید 19 نیز از محروم‌ترین حوزه‌های شهرداری در کشور هستند.

گزارش ها، حاکی از آن است که در آوریل 2019 به ازای هر خودپرداز در شهر لیورپول، والتون 10 کاربر وجود داشت اما  این رقم در سال 2020 هنوز شش کاربر بوده و تغییرات کوچکی داشته است.

هنگامی که داده‌ها در سطح بخش تجزیه و تحلیل می‌شوند، در برخی از محروم ترین مناطق کشور، میزان برداشت وجه نقد از خودپردازها تا 20 درصد کاهش یافته است.

این روند تنها در ماه آوریل نبوده و در ماه‌های بعدی نیز ادامه داشت. به طوری که کاهش برداشت وجه نقد در آگوست 2020 در مقایسه با مدت مشابه در سال 2019 در لیورپول، والتون، 17 درصد بود در حالی که در سراسر کشور 39 درصد است.

شکل زیر نشان می‌دهد که محروم‌ترین مناطق در طول شش ماه (از آوریل تا سپتامبر)، بیشتر از ثروتمندان به وجه نقد خود وابسته هستند. بیشترین کاهش غیر قابل انتظار در حوزه شهرداری مرکز شهر بود.

تأثیر محدودیت ها و فاصله گذاری اجتماعی ناشی از کووید 19 بر دسترسی به وجه نقد

این واقعیت که مردم مناطق محروم در اوج محدودیت ها و فاصله گذاری اجتماعی  به برداشت وجه نقد خود ادامه می‌دهند، در مقایسه با مناطق با محرومیت کم به دلایل زیادی وابسته است.

این موارد شامل مالکیت کمتر خودرو در آن مناطق، اختلاف در تعداد افرادی که می‌توانند از خانه کار کنند و افرادی که چنین توانایی ندارند و همچنین افزایش روزافزودن وابستگی به وجه نقد برای تأمین مخارج در بین افرادی است که درآمد آنها تحت تأثیر همه‌گیری قرار گرفته است. این مسئله اهمیت حفاظت از دسترسی به وجه نقد را برای آسیب‌پذیرترین افراد جامعه تقویت می‌کند.

شرکت شبکه لینک حدود 99 درصد از دستگاه‌های خودپرداز کشور (حدود 60،000 دستگاه) را پوشش می‌دهد. از آنجایی که بسیاری از این دستگاه‌ها در داخل مغازه‌ها خدمات ارائه می‌دهند و تمامی آنها به سرویس منظم شارژ وجه نقد وابسته هستند، حدود 7000 دستگاه در اوج فاصله گذاری اجتماعی  ناشی از کووید 19 غیر فعال شدند. با این وجود نهاد رفتار مالی (FCA) و گزارش وضعیت پرداخت انگلستان (PSR) دریافتند كه بین ماه‌های آوریل و ژوئن سال 2020، 99 درصد مردمی که در شعاع سه تا پنج مایلی از مرکز شهر زندگی می‌کردند، میزان دسترسی به وجه نقد را همانند دوران قبل از شروع همه گیری حفظ کردند.

غیر فعال شدن دستگاه‌های خودپرداز از جمله خودپردازهای دورافتاده (خودپردازی که بیش از یک کیلومتر از خودپرداز مجاور فاصله داشته باشد) دارای اهمیت استراتژیک بود.

شبکه LINK اطلاعات آماری مربوط به 3000 دستگاه خودپرداز دورافتاده را جمع‌آوری می‌کند. معمولاً در طول یک ماه، این دستگاه‌ها می‌توانند در مواقعی که نقص فنی یا مشکلی در محل کار وجود داشته باشد، به طور موقت غیر فعال شوند. در صورت غیر فعال شدن دائمی دستگاه شبکه LINK به دنبال محافظت از دسترسی به وجه نقد در آن نقطه است. شکل زیر جهش قابل توجهی را در مشکلات موقتی مرتبط با کووید 19 نشان می‌دهد.

در حالی که وقفه‌های موقت سرویس‌دهی در تعداد کمی از نقاط وجود داشت، غیر فعال شدن چندین هزار دستگاه خودپرداز منجر به ایجاد مشکلات بسیار کمی در خدمات مالی شده است.

این موضوع نشان می‌دهد که در بسیاری از نقاط، دستگاه‌های خودپرداز بیش از حد نیاز عرضه شده است و بر این موضوع تأکید دارد که همزمان با کاهش استفاده از وجه نقد هزینه‌های شبکه خودپرداز را نیز کاهش دهیم. با این حال، این برنامه را نمی‌توان برای جوامع دورافتاده و روستایی که تنها به یک دستگاه خودپرداز متکی هستند، اجرایی کرد.

بازگشایی تدریجی فعالیت خودپردازها

با شروع دوباره رشد وضعیت اقتصادی، خودپردازها دوباره شروع به کار کردند. همزمان با بازگشایی مراکز عمومی در 4 جولای، حدود 30 درصد از دستگاه‌های خودپرداز فعال شده و تا آگوست حدود 50 درصد مجدداً راه‌اندازی شده‌اند.

شبکه LINK انتظار دارد که با بازگشت به وضعیت عادی اقتصادی، اکثر خودپردازهای غیر فعال شده مجدداً راه‌اندازی شوند. با این حال، در مواردی که به دلیل غیر فعال شدن خودپردازها مشکلاتی برای دستگاه به وجود آمده باشد، برای حل آن اقدام می‌شود.

مردم از کجا به وجه نقد دسترسی دارند؟

حتی زمانی که فاصله گذاری اجتماعی  در ماه ژوئیه رو به کاهش بود، نوع مکان‌هایی که مردم به وجه نقد دسترسی داشتند، در مقایسه با یک سال قبل بسیار متفاوت بود.

دستگاه‌های خودپرداز در دفاتر پست با 96 درصد ظرفیت در سال 2019 خدمات خود را ارائه می‌دادند و این دفاتر گزارش بسیار خوبی از عملکرد شبکه خودپردازها ارائه داده بودند. این در حالی است که برداشت وجه نقد از دستگاه‌های خودپرداز فعال در ایستگاه‌های راه آهن، مراکز تفریحی و اقامتگاهی و محل کار به طور قابل توجهی کاهش یافته است.

مردم همچنین از خودپرداز غیر رایگان استفاده می‌کردند. این می‌تواند به دلیل تغییر عادات خرید، تغییر الگوی کار و تغییر در نحوه گذران اوقات فراغت باشد.

حدود 15 هزار دستگاه خودپرداز غیر رایگان وجود دارد که بخشی از شبکه LINK را تشکیل می‌دهند. در طول سال گذشته، این تعداد 40 درصد رشد کرده و همچنان رقم کمتری در مقایسه با سال 2007 با 27 هزار خودپرداز دارد.

بسیاری از دستگاه‌های خودپرداز غیر رایگان در داخل مغازه‌ها و مراکز تفریحی قرار دارند و در نتیجه در زمان محدودیت ها و  فاصله گذاری اجتماعی  ناشی از کووید 19، تعداد بیشتری از آنها در مقایسه با خودپردازهای رایگان غیر فعال شدند.

با این حال، استفاده از دستگاه‌های خودپرداز غیر رایگان در مقایسه با خودپردازهای رایگان به میزان کمتری کاهش یافته و در مقایسه با کل شبکه بهبود بالاتری را نشان داده است.

با این که تراکنش‌های انجام شده روی دستگاه‌های خودپرداز غیر رایگان سهم کمی داشته است؛ اما با تغییر الگوی سفر و خرید، این خودپردازها به طور بالقوه برای مشتریان مفیدتر شده‌اند. از آنجایی که تقریباً 75 درصد خودپردازهای غیر رایگان در فروشگاه‌های کالاهای اساسی قرار دارند و سطح فعالیت این مراکز در طول بحران همچنان از جایگاه بالاتری برخوردار بوده است، جای تعجب نیست که خودپردازهای غیر رایگان می‌توانند برای مشتریان مفیدتر باشند.

اقداماتی برای حمایت از جوامع مالی

شبکه LINK بر این باور است که هیچ شخصی به منظور دسترسی به وجه نقد خود اجباری به پرداخت هزینه ندارد. عملکرد دفاتر پست و اقدامات نوآورانه‌ای که بانک‌ها برای حمایت از مشتریان خود آغاز کرده‌اند، مورد استقبال قرار گرفته است و شبکه LINK در مواردی که مشخص شود استفاده از دستگاه‌های خودپرداز غیر رایگان به ضرر مشتری است، به اقدامات حمایتی خود ادامه می‌دهد.

علاوه بر این، پروژه آزمایشی دسترسی جامعة مالی انگلیس به وجه نقد (UKFCACP) که در اکتبر سال 2020 آغاز به کار کرد؛ همچنین فرصتی را جهت تجزیه و تحلیل راه‌های جایگزین دسترسی به وجه نقد و حمایت از جوامع فراهم می‌کند.
 
تغییرات استفاده از وجه نقد پس از محدودیت ها و فاصله گذاری اجتماعی  کووید 19

واضح است که بیشتر تغییرات ایجادشده در رفتار مشتریان موقتی نخواهند بود. نحوه زندگی بسیاری از مردم به طور قابل توجهی تغییر کرده است. در ماه آگوست، یک تغییر اساسی در برداشت وجه نقد در دستگاه‌های خودپرداز ایجاد است و بر اساس پیش‌بینی‌های شبکه مالی LINK، این روند همچنان ادامه خواهد داشت.

زمان بسیار طولانی است که روش استفاده از وجه نقد در حال تغییر است، زیرا مردم سایر روش‌های پرداخت و همچنین روش‌های جدید برای خرید را انتخاب می‌کنند. گزارش دسترسی به پول نقد پیش‌بینی کرد که تراکنش‌های نقدی فقط 10 درصد از حجم تراکنش‌ها تا سال 2028 را تشکیل خواهند داد.

شبکه LINK انتظار دارد که در نتیجه همه‌گیری کووید 19، میزان استفاده از وجه نقد با سرعت بالاتری افت کند و احتمالاً به آن سطح رسیده باشیم.

این روندی است که نباید در برابر آن مقاومت کرد. در مقابل، باید به دنبال این هدف بود که با دور شدن افراد از وجه نقد، ریسک‌هایی که ممکن است افراد وابسته به وجه نقد را تهدید می‌کند، به درستی و به طور مؤثر مدیریت کرد.

استفاده از وجه نقد برای مشتریان آسیب‌پذیر

شبکه LINK  نظرسنجی عمومی را انجام داده بود تا میزان تمایل به استفاده از وجه نقد مشخص شود. بر اساس نتایج نظرسنجی، 28 درصد از مردم در ماه آگوست گزارش دادند که به‌رغم تمایل به استفاده از وجه نقد، این امکان از آنان سلب شده بود.

علاوه بر این، 14 درصد از افراد در همان نظرسنجی بیان کردند که آنها قصد داشتند از وجه نقد برای خریدهای خود استفاده کنند؛ اما به دلیل عدم پذیرش پرداخت نقدی در مکان‌هایی که آنها بودند، در نتیجه این افراد از خرید خود منصرف شدند.

این موضوع از نظر اقتصادی معنادار نیست و برای آسیب پذیرترین افراد جامعه که برای مدت طولانی از وجه نقد برای مخارج زندگی خود استفاده می‌کنند، ریسک قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت.

انجمن صنفی مصرف‌کنندگان Which فرمی برای مردم منتشر کردند تا نگرانی‌ها در زمینه جلوگیری از امکان پرداخت با وجه نقد را افزایش دهد و برای تعدادی از اعضای پارلمان نیز این موضوع سؤال‌برانگیز بوده است.

تا زمانی که روش‌های جایگزین دیجیتالی برای تمامی افراد جامعه تأمین نشود، با انجام این کار ریسک‌های مربوط به محرومیت و مشکلات غیر ضروری برای گروه‌های کوچک در جامعه ایجاد خواهد شد.

پیامدهای سیاست‌گذاری برای استفاده از وجه نقد در زمان فاصله گذاری اجتماعی

با بسته شدن بخش‌های وسیعی از چرخه اقتصادی انگلیس در حین فاصله گذاری اجتماعی ، جای تعجب نیست که میزان برداشت وجه نقد به سرعت کاهش می‌یابد. با این حال، گزارش ها  حاکی از آن است که در اوج فاصله گذاری اجتماعی، بیش از یک میلیارد پوند در هر هفته از دستگاه‌های خودپرداز برداشت انجام می‌شد و نشان می‌دهد که مردم هنوز به وجه نقد وابسته هستند.

با بازگشت تدریجی اقتصاد، مشخص است که استفاده از وجه نقد به حالت سابق باز نخواهد گشت. بحران کووید 19 باعث تغییر رفتار مالی به شیوه‌های مختلفی شده است. در زمینه روش پرداخت هزینه‌ها، میلیون‌ها نفر الگوهای جدیدی را انتخاب کرده و همچنان تمایل دارند تا هنگام خرید حضوری و همچنین آنلاین، خرید خود را بدون هرگونه تماس فیزیکی انجام دهند.

فرایندی که گزارش دسترسی به پول نقد پیش‌بینی کرده بود که تا 10 سال آینده به واقعیت تبدیل می‌شود، اکنون تنها در عرض چند سال ممکن است اتفاق بیفتد. علاوه بر این، روند کاهشی استفاده از وجه نقد که ممکن است در شبکه‌های خودپردازها دائمی باشد، این سیستم را شکننده‌تر می‌کند.

آنچه در مورد داده‌های مربوط به چگونگی استفاده افراد از وجه نقد در حین فاصله گذاری اجتماعی  بسیار چشمگیر است، تمایل بالای آسیب‌پذیرترین افراد جامعه به استفاده از وجه نقد و وابستگی آنها به این روش است.

از این‌رو هشدار گزارش دسترسی به پول نقد بیش از هر زمان دیگری جدی است: ما نمی‌توانیم در یک جامعه بدون پول، سرگردان بمانیم.

رشد شبکه خودپردازهای غیر رایگان و انعطاف‌پذیری آشکار آنها طی بحران کووید 19 نیز یکی از مواردی است که نیاز به بررسی دقیق دارد. دستگاه‌های خودپرداز غیر رایگان به دلیل اینکه تنها گزینه موجود هستند، می‌توانند امکان دسترسی به وجه نقد را برای برخی از افراد فراهم کنند، اما ممکن است ضرر قابل توجهی برای مشتریان به همراه داشته باشند. این میزان ضرر به ویژه برای افرادی که مقدار وجه نقد کمتری را در هر برداشت دریافت می‌کنند و با توجه به هزینه زیاد حاشیه این تراکنش، بیشتر خواهد بود.

علاوه بر این با اینکه در تعداد مناطق کمتری، دستگاه‌های خودپرداز غیر رایگان غیر فعال شده‌اند؛ اما با این حال عدم دسترسی موقتی به وجه نقد می‌تواند تأثیر سوء بر جوامع داشته باشد.

بنابراین موضوع بسیار ضروری این است که باید اقدامات مؤثری به منظور تضمین دسترسی چند کاناله به وجه نقد، با سرعت و با حمایت کافی قانونی ادامه یابد. این دسترسی چندکاناله می‌تواند از طریق دفاتر پست و همچنین از طریق صندوق فروشگاه‌ها میسر شود.

قانون جدید برای محافظت از دسترسی به وجه نقد

بلافاصله قبل از شیوع همه‌گیری کووید 19، دولت انگلیس تلاش داشت تا برای محافظت از دسترسی به وجه نقد قانون مشخصی وضع کند؛ اگر بخواهیم بدون آسیب رساندن به آسیب‌پذیرترین افراد جامعه، روش‌های پرداخت را به ابزارهای دیجیتالی انتقال دهیم، همه‌گیری و محدویت و فاصله گذاری اجتماعی  ناشی از آن باعث شده است که اجرای این قانون حیاتی‌تر از همیشه باشد.