بانک های سایه چه هستند و چرا در چین ورشکسته می شوند؟

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، بانک ‌های سایه، موسسات مالی همچون سیچوان تراست و ژونگجی، موسسات مالی غیر بانکی مانند شرکت‌ های تضمین اعتبار، صندوق‌ های تامینی و شرکت ‌های مدیریت دارایی هستند که برخی از خدمات کلیدی بانک ‌ها را علی رغم اینکه وام دهندگان سنتی نیستند، ارائه می ‌کنند.

این بخش مالی حوزه مهمی است: طبق گزارش صندوق بین المللی پول (IMF)، در پایان سال 2015، صنعت بانکداری سایه در سراسر اقتصادهای G20 به حدود 92 هزار میلیارد دلار (84.9 هزار میلیارد یورو) رسید.

با این حال، علی رغم ارائه خدمات مشابه بانک ها، موسسات بانکداری در سایه مانند اکثر بانک های تجاری سنتی رگولاتوری نمی شوند، بنابراین در «سایه» قرار دارند.

قوانین حاکم بر بانک ‌های معمولی که همتایان در سایه آن ها از آن مستثنی هستند، شامل مواردی مانند برآورده کردن برخی الزامات ذخیره سرمایه، الزامات شفافیت و انجام بررسی‌ های دقیق پیشینه و اعتبار در موارد خاص است.

صنعت بانکداری در سایه می‌ تواند برای تقویت اقتصاد یک کشور فاکتوری کلیدی باشد، زیرا اغلب شکافی را که بانک‌ های تجاری سنتی ایجاد می ‌کنند را پر می‌ کند: برای مثال بانک ‌های سنتی معمولاً از اعطای وام‌ های کوتاه ‌مدت پر ریسک و با بهره بالا بر اساس چک حقوقی آینده متقاضی اجتناب می ‌کنند. در حالی که بانک های سایه می توانند سریعاً این شکاف را پر کرده و وام مد نظر را پرداخت کنند.

چرا بانک های سایه چین در حال ورشکستگی هستند؟

در چین صنعت بانکداری سایه حدود 40 تا 60 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور را تشکیل می دهد. اگرچه برآوردها به طور قابل توجهی متفاوت است. در نوامبر سال 2023 یکی از بزرگترین شرکت های مدیریت دارایی و ثروت چین، ژونگجی، فاش کرد که «به شدت ورشکسته» است و بدهی هایی در حدود 460 میلیارد یوان (59.0 میلیارد یورو) دارد. در مقابل دارایی های شرکت تنها به حدود 200 میلیارد یوان بوده است.

در نامه ای به سهامداران در آن زمان، همانطور که توسط گاردین گزارش شد، ژونگژی اعلام داشت: «این گروه عمیقاً به خاطر ضررهای وارده به سرمایه گذاران عذرخواهی می کند. ما به طور کامل فوریت، اهمیت و جدیت حل این ریسک کلی را درک می کنیم.»

این شرکت دلیل این وضعیت را خروج تعدادی از مدیران ارشد دانست که به نوبه خود مدیریت داخلی را به شدت مختل کرد. با این حال کارشناسان بر این باورند که بحران املاک در چین می‌ تواند دلیل واقعی مبارزه صنعت بانکداری سایه چین به صورت کلی باشد.

این به این دلیل است که بسیاری از وجوهی که بانک‌ های سایه از فروش محصولات سرمایه ‌گذاری به دست می ‌آورند، به راحتی به بخش املاک وسیع کشور منتقل می‌ شوند. با این حال در چند سال گذشته، این بخش در آستانه سقوط بوده است. یکی از دلایل اصلی بحران بخش املاک زمانی رخ داد که یکی از بزرگترین توسعه دهندگان املاک چینی، Evergrande در دسامبر 2021، اوراق قرضه خود را نکول کرد و باعث واکنش زنجیره ای در سایر توسعه دهندگان عمده املاک مانند Country Garden شد. مقررات سختگیرانه تر، مانند محدودیت در سطح بدهی توسعه دهندگان املاک نیز به این بحران افزوده است.
در مارس 2023 طبق گزارش بانک ژاپنی Nomura، حدود 7 درصد از دارایی های صندوق امانی چین در معرض بخش املاک و مستغلات قرار داشت. این درصد حدود 1.13 هزار میلیارد یوان برآورد شد. با این حال به دلیل عدم شفافیت در این بخش، رقم واقعی می تواند بسیار بزرگتر باشد. در ماه مه سال 2020 تراست دیگری به نام سیچوان تراست نیز کسری حدود 20 میلیارد یوان را پذیرفت که بعداً به 30 میلیارد یوان افزایش یافت.
اگرچه این شرکت نیز عامل موثر بر این موضوع را محیط سختگیرانه تر نظارتی می ‌داند، اما در سال ‌های اخیر نگرانی ‌های متعددی در مورد این شرکت وجود داشته است. این موارد شامل اقدامات مشکوک مانند انتقال غیرقانونی پول به سهامداران و وام های غیرقانونی بوده است.
همانطور که توسط گاردین گزارش شده است، دیانا چویلوا، اقتصاددان ارشد در Enodo Economics گفت: «تراست سیچوان یکی از اولین مواردی بود که ورشکسته شد. اما مسائل آن به طور گسترده نشان دهنده مسائلی است که کل صنعت به دلیل بحران در املاک و مستغلات با آن مواجه است.»
توسعه دهندگان املاک و مستغلات در چین اغلب برای وام گرفتن در حجم بالای وجوه از بانک های تجاری سنتی با مشکل مواجه هستند، زیرا آن ها به عنوان شرکت های پر ریسک تلقی می شوند. این امر باعث شده است که توسعه دهندگان املاک و مستغلات برای تامین مالی مورد نیاز به شدت به تراست متکی باشند.
چویلوا توضیح داد که تراست های چینی که به شدت در بخش املاک سرمایه گذاری می کنند، احتمالاً باید رویکرد تجاری خود را در طول زمان تغییر دهند. او گفت: «آن ها ممکن است منابع مالی خود را به صنایع ترجیحی دولت، مانند تولیدات پیشرفته انتقال دهند. اما بانک ها نسبت به 20 سال پیش تمایل و توانایی بیشتری برای وام دادن به این شرکت ها دارند و تقاضا برای محصولات تراست را کاهش می دهند.»
چویلوا افزود: «از آنجایی که بازده سرمایه گذاری بالقوه در این زمینه بسیار نامشخص تر از سال های اوج رشد ملک است، جذابیت محصولات آن ها برای سرمایه گذاران خرد نیز کاهش می یابد.»
افزایش وام های فین تک در چین نیز بخش بانکداری سایه را تهدید می کند. این امر این امکان را فراهم می آورد تا طیف گسترده ای از برنامه ها، از جمله برنامه های غیر مرتبط با امور مالی مانند پلتفرم میکروبلاگینگ Weibo و اپ های جمع آوری کننده اخبار مانند Toutiao همگی بسته های وام های خرد را ارائه دهند.
از آنجایی که درخواست وام آسان و بسیار سریع است، چندین وام گیرنده ممکن است چندین وام را به طور همزمان دریافت کنند که در نهایت منجر به نکول شود. علاوه بر این ماهیت تقریباً فوری این وام‌ ها به این معنی است که بیشتر شرکت ‌ها زمان لازم برای بررسی مناسب وام گیرندگان و ایجاد روش ‌های وام ‌دهی ایمن را ندارند.
مشکلات صنعت بانکداری سایه چین چگونه می تواند بر اروپا تأثیر بگذارد؟
اتحادیه اروپا به شدت به چین به عنوان شریک واردات و صادرات وابسته است. بر اساس گزارش یورواستات، دفتر آمار اتحادیه اروپا، در سال 2022، عمده واردات اتحادیه اروپا از چین شامل تجهیزات مخابراتی، ماشین های پردازش خودکار داده ها و ماشین آلات الکتریکی بود. از سوی دیگر برخی از کالاهای صادراتی برتر از اتحادیه اروپا به چین شامل وسایل نقلیه موتوری و لوله ‌ها و شیرهای الکترونیکی بود.

تزلزل صنعت بانکداری سایه می تواند بسیار فراتر از بخش مالی باشد و به طور بالقوه بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی اروپا (FDI) در این کشور نیز تأثیر بگذارد. در حال حاضر، بخش ‌های فرآوری مواد غذایی، خودرو، داروسازی و بیوتکنولوژی، تولید محصولات مصرفی و مواد شیمیایی بخشی هستند که بیشترین سرمایه ‌گذاری مستقیم خارجی را در چین دارند.

شرکت هایی مانند فولکس واگن، دایملر، BASF و BMW به شدت در چین سرمایه گذاری می کنند. با این حال، فروپاشی چندین تراست چینی می تواند به معنای تقاضای کمتر برای محصولات اروپایی، به ویژه در بخش محصولات مصرفی و خودرو باشد.

علاوه بر این اگر بانک‌ های سایه شروع به بازگرداندن سرمایه ‌گذاری‌ های خود در بخش املاک کنند، این می ‌تواند انگیزه‌ های کمتری را برای شرکت ‌های اروپایی مانند ارائه زمین ‌های ارزان و امکاناتی مانند پارک‌ های صنعتی عظیم ایجاد کند.

به این ترتیب، چین ممکن است دیگر گزینه سرمایه گذاری جذابی برای شرکت های اروپایی نباشد، زیرا ممکن است مجبور شوند دیگر گزینه های ارزان تولید آسیای جنوب شرقی را پیدا کنند.

تشدید مقرراتی که بر بانک ‌های سایه تأثیر می ‌گذارد می ‌تواند از سرمایه ‌گذاری بیشتر اروپا در چین جلوگیری کند. به ‌ویژه که اتحادیه اروپا و چین در حال حاضر روی روش ‌هایی برای افزایش خود اتکایی کار می‌ کنند.

یکی از این موارد شامل تلاش برای تولید کالاهای با تقاضای بالا مانند وسایل نقلیه الکتریکی به طور کامل در داخل کشور، بدون اتکا به زنجیره های تامین خارجی است.

بانکداری سایه: سیستم بانکداری سایه اصطلاحی است برای مجموعه ای از واسطه های مالی غیر بانکی که به طور قانونی خدماتی مشابه بانک های تجاری سنتی اما خارج از مقررات عادی بانکی ارائه می کنند.

بانک ‌های سایه که اغلب به عنوان شرکت‌ های مالی غیر بانکی (NBFC) شناخته می ‌شوند، معمولاً می‌ توانند بدون نظارت ناچیز از سوی تنظیم ‌کننده‌ ها فعالیت کنند. نمونه هایی از بانک های سایه یا واسطه های مالی که مشمول مقررات نیستند عبارتند از صندوق های تامینی، صندوق های سرمایه گذاری خصوصی، وام دهندگان وام مسکن و حتی بانک های سرمایه گذاری بزرگ.

منبع: www.euronews.com