جواب هشت سوال مهم درباره طرح توجیهی سرمایه گذاری!

سرمایه گذاران و کسب و کارهایی که نیاز به سرمایه دارند به چیزی به اسم طرح توجیهی هم نیاز پیدا خواهند کرد. طرح توجیهی سرمایه گذاری که نمونه‌های مختلفی هم دارد با این هدف تهیه می‌شود که سرمایه گذار با مطالعه آن بتواند بهترین تصمیم سرمایه گذاری را بگیرد. از سوی دیگر سرمایه پذیران هم با تهیه طرح توجیهی سرمایه گذاری، مجموعه‌ای از اطلاعات فنی و مالی که برای جذب سرمایه نیاز است را در اختیار سرمایه گذاران می‌گذارند.

آیا سرمایه گذار هستید یا برای توسعه کسب و کارتان قصد جذب سرمایه دارید؟ این مقاله برای پاسخ به پرسش‌های شما درباره طرح توجیهی تهیه شده است. در ادامه با بلاگ دونگی همراه باشید.

فهرست محتوا

• منظور از معرفی فعالیت هدف و بازار آن مطالعات بازار در طرح توجیهی سرمایه گذاری چیست؟
• چه داده‌هایی در بخش فنی طرح های توجیهی ارائه می‌شود؟
• آیا مهم‌ترین بخش طرح توجیهی سرمایه گذاری ، تجزیه و تحلیل مالی است؟
• جذب سرمایه بدون طرح توجیهی امکان‌پذیر نیست؟
• طرح توجیهی سرمایه گذاری چه کاربردهایی دارد؟
• آماده‌سازی طرح توجیهی سرمایه گذاری چقدر زمان می‌برد؟
• طرح توجیهی دارم، پس سرمایه مورد نظرم را جذب می‌کنم؟
• کدام ایده طرح توجیهی برای سرمایه گذاری بهتر است؟
• طرح توجیهی سرمایه گذاری در کرادفاندینگ
• جمع‌بندی

طرح توجیهی که بعضی‌ها آن را شبیه به بیزینس پلن می‌دانند و البته این درست نیست، در واقع گزارشی است که میزان توجیه پذیری یک طرح سرمایه گذاری / جذب سرمایه را تعیین می‌کند. در این گزارش، طرح پیشنهادی از جنبه‌های فنی، مالی و بازاری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

هدف اصلی تهیه طرح توجیهی سرمایه گذاری در نهایت این است که نشان دهد شروع و توسعه یک فعالیت اقتصادی چقدر قابل قبول و مقرون به صرفه است یا به عبارتی هزینه-فایده این طرح به چه صورتی است.

در ادامه به برخی از پرسش‌هایی که ممکن است درباره طرح توجیهی برای شما پیش بیاید، پاسخ می‌دهیم.

منظور از معرفی فعالیت هدف و بازار آن در طرح توجیهی سرمایه گذاری چیست؟

در اینجا مفاهیم عرضه، تقاضا، مصرف‌کنندگان، بازار هدف، بازارهای جانبی و مواردی از این دست معرفی می‌شوند. فرض کنید یک طرح توجیهی از یک شرکت سرمایه گذاری به شما ارائه شده است. در این طرح یک شرکت فعال در حوزه نانو می‌خواهد نوع خاصی از الیاف را تولید کند که در برابر تشعشعات رادیواکتیو مقاومت بسیار زیادی دارد و در صورت انتشار آلودگی هسته‌ای از ورود ذره‌های رادیواکتیو به بدن جلوگیری می‌کند. این نمونه طرح توجیهی در سرمایه گذاری است.

شرکت مورد نظر برای اینکه بتواند نظر شما را به سرمایه گذاری جلب کند، بخشی را به عنوان معرفی بازار آن یا مطالعات بازار در طرح آورده است. در ابن بخش مثلا گفته شده که راکتورهای هسته‌ای در شهر‌های تهران و بوشهر از مشتریان اصلی این لباس هستند. در ادامه هم به ویژگی‌های پرسونای مشتری‌ها در این بازارها اشاره شده است و اینکه اندازه این بازار مثلا سالانه 100 میلیارد تومان است.

شما با خواندن بخش مطالعات بازار (Market Study) از طرح توجیهی سرمایه گذاری و بررسی این داده‌ها می‌توانید قبول کنید که روی این لباس سرمایه گذاری کنید یا از آن منصرف شوید.

چه داده‌هایی در بخش فنی طرح های توجیهی ارائه می‌شود؟

سرمایه گذاران در بخش فنی (Technical Feasibility) درباره دانش فنی و نوع فناوری مورد نیاز برای اجرای پروژه، تجهیزات و ماشین آلات راه‌اندازی، کانال‌های ارتباطی بین کسب و کار مشتریان و … اطلاعاتی را به دست می‌آورند. این بخش از طرح توجیهی سرمایه گذاری خیلی جدی گرفته نمی‌شود که این باعث از دست رفتن سرمایه خیلی از سرمایه گذاران شده است.

در طرح توجیهی راه‌اندازی خط تولید نانو الیاف نفوذ ناپذیر در برابر آلودگی هسته‌ای به این نکته اشاره شده که برای تولید این محصول نیاز به ماشین آلات خاصی وجود دارد که در حال حاضر در داخل کشور تولید نمی‌شود. همین نکته می‌تواند یک زنگ خطر باشد چون وارد کردن ماشین آلات صنعتی هزینه دلاری دارد و ممکن است به خاطر تحریم‌ها اصلا امکان ورود آن فراهم نباشد.

در صورتی که طرحی در حال حاضر محصول خود را در بازار عرضه کرده باشد و پیچیدگی فنی در ادامه کار وجود نداشته باشد، این بخش می‌تواند بسیار مختصرتر از حالتی باشد که محصول هنوز به بازار عرضه نشده است.

آیا مهم‌ترین بخش طرح توجیهی سرمایه گذاری، تجزیه و تحلیل مالی است؟

پاسخ این پرسش به نظر خیلی از سرمایه گذاران و سرمایه پذیران مثبت است. در بخش مالی (Financial Analysis) طرح توجیهی تعداد زیادی از شاخص‌های مالی اندازه‌گیری می‌شود که امتیاز آنها نشان می‌دهد، سرمایه گذاری روی این طرح در حال حاضر و در آینده کوتاه و بلند مدت چقدر سودآور است و چه ریسک‌هایی پیرامون آن وجود دارد. از مهم‌ترین معیارهایی که در این بخش از طرح توجیهی سرمایه گذاری بررسی می‌شود می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

• هزینه جذب مشتری
• ارزش مادام‌العمر مشتری جذب شده
• جریان‌های درآمدی
• نرخ ارزش خالص فعلی
• نرخ داخلی بازگشت سرمایه
• دوره بازگشت سرمایه
• میزان سرمایه مورد نیاز در یک بازه زمانی سه ساله
• نرخ سوختن سرمایه
• نرخ تداوم
• عمر محصول
• نرخ تورم سالانه

اعدادی که در این معیارها ارائه می‌شود به سرمایه گذار یک چشم‌انداز مالی ارائه می‌دهد که بر اساس آن می‌تواند با توجه به میزان ریسک و قدرت ریسک پذیری، روی این طرح جدید سرمایه گذاری کند. مثلا در محصولی که به آن اشاره کردیم و بر پایه فناوری نانو است، دوره بازگشت سرمایه سه ساله در نظر گرفته شده که برای برخی از سرمایه گذاران زمان طولانی است و در عمل باعث کاهش ارزش سرمایه آنها می‌شود.

جذب سرمایه بدون طرح توجیهی امکان‌پذیر نیست؟

اگر از فعالان بازار سرمایه بپرسید، جواب شما خیر است. سرمایه گذاران هم حاضر نمی‌شوند روی محصول یا توسعه کسب و کاری سرمایه گذاری کنند که چیزی درباره آن نمی‌دانند. داشتن طرح توجیهی این قدر مهم است که شرکت هایی صرفا با هدف تدوین طرح توجیهی سرمایه گذاری برای دیگران شروع به کار کرده‌اند. این شرکت‌ها سه بخش مطالعات بازار، فنی و امکان سنجی را انجام می‌دهند و در لابلای این بخش‌ها فرایندهای تحقیق و توسعه طرح شما را نیز به عهده می‌گیرند.

طرح توجیهی سرمایه گذاری چه کاربردهایی دارد؟

پاسخ به این سوال وابسته به این است که شما از کدام گروه باشید؟ اگر سرمایه گذار هستید، طرح توجیهی مجموعه‌ای از اطلاعات و داده‌های ارزشمند را در اختیار شما قرار می‌دهد که می‌توانید با تحلیل آنها، یک سرمایه گذاری سودآور با ریسک مدیریت شده را برای خودتان رقم بزنید. همچنین وجود این طرح دست‌کم تا حدودی به شما اطمینان می‌دهد که با یک کسب و کار واقعی سر و کار دارید و در صورت بروز اختلاف ناگهان همه چیز به هوا نمی‌رود!

اما اگر صاحب کسب و کاری هستید که برای توسعه خط تولید یا راه‌اندازی یک خدمت جدید نیاز به تزریق سرمایه دارید، تهیه طرح توجیهی سرمایه گذاری به بهترین شکل شما را در مسیر دستیابی به هدف‌تان یاری می‌کند. آماده‌سازی طرح توجیهی یک تمرین دشوار اما رضایت‌بخش برای شماست. شما در این طرح تمام جزییات برنامه فعالیت‌تان را بررسی می‌کنید، کارهای آماری انجام می‌دهید، شناخت بهتری از بازارهای خط مقدم ساحلی و مجاور را پیدا می‌کنید و حتی به این نتیجه می‌رسید که مثلا کدام یک از استراتژی‌های بیش‌فروشی برای رشد کسب و کار شما مناسب‌تر است.

در کنار این مزیت‌ها، نمونه طرح های توجیهی سرمایه گذاری ، آن‌ها را در شکل و شمایل یک سند چشم‌انداز  قرار می‌دهد؛ جایی که مدیران کسب و کار می‌توانند از اهداف بلندپروازانه‌ای بگویند که با سرمایه گذاری دیگران محقق می‌شود و البته درباره  رشد کسب و کار و افزایش درآمد در آینده کوتاه مدت وعده دهند.

آماده‌سازی طرح توجیهی سرمایه گذاری چقدر زمان می‌برد؟

شما می‌توانید طرح توجیهی سرمایه گذاری را از یک تا دو ماه آماده کنید. البته این بازه زمانی به فراهم‌آوری پیش‌نیازها هم بستگی دارد. پیش‌نیازهایی مثل داده‌های مربوط به هزینه‌ها، نرخ تورم، ماموریت و چشم انداز کسب و کار، نقاط قوت و ضعف نیروی انسانی و تحلیل عملکرد رقبا. بعد از جمع‌آوری این داده‌ها، خود فرایند تحلیل و استخراج یافته‌های ارزشمند هم زمان قابل توجهی را از شما می‌گیرند. در نهایت سند طرح توجیهی سرمایه گذاری باید ظاهر مناسبی هم داشته باشد! یعنی جنبه‌های هویت بصری برند شما در آن رعایت شده باشد و رنگ‌ها، فونت‌ها و … با همدیگر تطابق داشته باشند و شما باید زمانی را هم به تنظیم این عناصر اختصاص دهید.

طرح توجیهی دارم، پس سرمایه مورد نظرم را جذب می‌کنم؟

این اتفاق نمی‌افتد چون فقط آماده‌ کردن طرح توجیهی سرمایه گذاری برای طرح‌های صنعتی، تجاری یا خدماتی با سود قابل قبول و ریسک مدیریت شده مناسب، به معنی تامین مالی مورد نیاز نیست. دلایل این موضوع هم بیشتر فشارهای اقتصادی و سیاسی هستند. به عبارت دقیق‌تر، شما اگر بهترین و کامل‌ترین نمونه طرح توجیهی سرمایه گذاری را آماده کنید، در نهایت این سرمایه گذاران هستند که با توجه به دلایل پیدا و پنهان متعدد روی طرح شما سرمایه گذاری می‌کنند.

کدام ایده طرح توجیهی برای سرمایه گذاری بهتر است؟

پاسخش را باید شما بدهید! اما در نگاه کلی هر ایده‌ای که بتواند در سه بخش مطالعات بازار، فنی و مالی امتیازهای بالایی بگیرد و پتانسیل رشد در آینده را هم نشان دهد و بازارش اشباع نشده باشد و از فناوری‌های روز استفاده کند، شاید گزینه مناسب‌تری باشد. با این حال ایده‌ها از حرف تا عمل دچار تغییرات زیادی می‌شوند و از سیگنال‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تأثیر می‌گیرند.

البته شرکت‌های سرمایه گذاری و سرمایه گذاران بیشتر از طرح‌هایی استقبال می‌کنند که نرخ بازگشت سرمایه (IRR) و نرخ ارزش خالص فعلی (NPV) بهتری داشته باشند.

تا اینجا به هشت پرسش شما درباره طرح توجیهی سرمایه گذاری پاسخ دادیم. در ادامه یک طرح توجیهی سرمایه گذاری در کرادفاندینگ را نیز بررسی می‌کنیم.

منظور از کرادفاندینگ همان شیوه سرمایه گذاری جمعی است که در آن انبوهی از سرمایه گذاران با مبلغ دلخواه وارد یک فرصت سرمایه گذاری می‌شوند.

طرح توجیهی سرمایه گذاری در کرادفاندینگ

طرح‌های توجیهی سرمایه گذاری فقط محدود به شکل‌های سنتی جذب سرمایه مثل بورس، ارز و سکه طلا نمی‌شود. یکی از روش‌های نوین سرمایه گذاری که به دلیل سهولت، امنیت و سرعت، مورد توجه مدیران و کارآفرینان قرار گرفته است، سرمایه گذاری جمعی یا کرادفاندینگ است.

طرح توجیهی سرمایه گذاری کرادفاندینگ هم مثل سایر طرح های توجیهی دارای بخش‌های مطالعات بازار، محاسبات مالی و بررسی‌های فنی هستند. البته به دلیل ماهیت متفاوت روش کرادفاندینگ در جمع‌آوری سرمایه و توزیع سود، ممکن است در جزییات طرح های توجیهی کرادفاندینگ تفاوت‌های کوچکی به چشم بیاید.

دونگی یکی از پلتفرم‌های کرادفاندینگ است که ضمن ارائه و معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری معتبر، توجیه پذیری این طرح‌ها را از زوایای گوناگون بررسی می‌کند. به این ترتیب سرمایه گذاران به داده‌های شفاف و دقیقی دسترسی دارند که به آنها اجازه می‌دهد بهترین فرصت‌های کرادفاندینگ را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند.

برای نمونه یکی از فرصت‌های سرمایه گذاری که روی این پلتفرم ارائه شده، طرح تولید یخچال پنج فوت است. شرکت تولید کننده یخچال توانسته سرمایه مورد نیازش را با موفقیت جذب کند که یکی از دلایل اصلی آن بررسی توجیه پذیری طرح بوده است. در این بررسی که در پلتفرم دونگی برای همه سرمایه گذاران قابل دسترس است، ابتدا جزییات طرح مورد نظر معرفی شده است. سپس محاسبات مالی ضروری بر اساس برآوردها انجام شده و در نهایت روش مدیریت ریسک‌ها هم مورد توجه قرار گرفته است. در اینجا حتی گواهی‌های اعضای هیات مدیره شرکت و عملکرد مالی آنها نیز زیر ذره‌بین قرار گرفته است و در کنار آن ارزش برند شرکت نیز مورد توجه قرار گرفته است.

سرمایه گذاران با بررسی این داده‌ها و تحلیل امکا‌ن‌سنجی موفقیت طرح در دونگی، تصمیم به سرمایه گذاری گرفته و از سود 35 درصدی یکساله آن بهره‌مند شده‌اند.

جمع‌بندی

در این مقاله از بلاگ دونگی اجزای یک طرح توجیهی و پرسش‌هایی که معمولا درباره این طرح‌ها پرسیده می‌شود را پاسخ دادیم. کسب و کارهایی که برای توسعه محصولات‌شان و یا ایجاد یک خدمت جدید به سرمایه نیاز دارند، طرح توجیهی را با هدف جذب سرمایه گذاران تهیه می‌کنند. همچنین سرمایه گذارانی که تمایل دارند با اطمینان خاطر و با شفافیت سرمایه گذاری کنند این طرح‌ها را مطالعه می‌کنند تا بهترین انتخاب را داشته باشند. همان‌طور که در این مقاله اشاره شد؛ روش سرمایه گذاری کرادفاندینگ هم به عنوان یک شیوه جذب سرمایه مورد قبول کسب و کار و کارآفرینان قرار گرفته و آنها با توجه به نکته‌های مطرح شده در این مقاله به سراغ تدوین طرح‌های توجیهی رفته‌اند تا بتوانند در سریع‌ترین زمان ممکن سرمایه مورد نظرشان را جذب کنند.