اعلام برنامه های آینده سندباکس با پذیرش ۵ طرح

نسخه صوتی

در این پنل دکتر بیات ترک با اشاره به سابقه ایجاد سند باکس بانک مرکزی گفت: شروع سند باکس به مصوبه هیات وزیران در سال 97 باز می گردد و در این مصوبه، بانک مرکزی موظف شد سندباکس رگولاتوری در حوزه پرداخت را ایجاد کند که اجرای این طرح با تاخیر مواجه شد ولی مقدمات اجرایی آن به تدریج فراهم شد.

وی ادامه داد: بعد از آن شورای عالی فضای مجازی مصوبه و کارگروهی را برای هماهنگی محیط های آزمون تنظیم گری با محوریت وزارت امور اقتصادی و دارایی ایجاد کرد و متعاقب آن جلساتی با حضور نمایندگان مربوط برگزار شد و هماهنگی ها برای ایجاد سندباکس بانک مرکز انجام شد.

بیات خاطر نشان کرد: در کنار آن بانک مرکزی نیز اقدامات خود را برای بانک سندباکس فراهم کرد ضمن آنکه مطالعات آن اجرایی شد. شرکت ملی انفورماتیک به عنوان بازوی اجرایی، بانک مرکزی را در ایجاد محیط آزمون تنظیم گری یاری کردند.
وی محیط های آزمون را محیط های متنوعی دانست و محیط های آزمون تنظیم گری را یکی از محیط ها نام برد و یادآور شد: هدف این محیط ها این است که بخشی از صنعت و فعالیت هایی که فاقد رگولیشن مناسب هستند و یا رگولاتوری وجود ندارد، تحت پوشش قرار می دهد.

بیات با اشاره به ویژگی های محیط آزمون تنظیم گری گفت: برای این محیط 4 ویژگی را می توان متصور شد که شامل “مبتنی بر شواهد” (Evidence Based)، “کنترل شده”، “زمان محدود شده” و “لایو” است. این محیط انتزاعی نیست و قرار است افرادی که در محیط آزمون کار می کنند در همان محیط واقعی باشند.

مدیر کل فناوری اطلاعات بانک مرکزی ادامه داد: برای اینکه این 4 ویژگی محقق شود، نیاز است تا هدف رگولاتور مشخص باشد و بدانیم که از سند باکس به چه نتیجه ای می خواهیم برسیم ضمن آنکه محیط نیز به بلوغ رسیده باشد. در محیطی که بالغ نشده است به نظر من راه اندازی این سطح از سند باکس زیاد کمکی نخواهد کرد.

وی ارتقا ظرفیت رگولاتوری را از دیگر پیش شرط های تحقق این 4 ویژگی نام برد و در این باره توضیح داد: در محیط رگولاتوری سنتی که گوشه قوانین نباید سابیده شود، خیلی راحت نمی توان وارد سندباکس شویم. با این توضیحات مشخص شد که ما به دنبال چه محیطی هستیم.
یک ضرورت گریزناپذیر

بیات بلوغ جامعه فین تک را از دیگر پیش نیازهای راه اندازی سند باکس ذکر کرد و یاداور شد: از این رو طرح هایی که به این محیط ارائه می شود باید به سطحی از بلوغ رسیده باشند. ما سند باکس را ، به دلیل رگولیشن و تنظیم گری،برای ایجاد محیط رقابتی ایجاد نکردیم و تصور ما بر این است که طرح هایی که به ما ارجاع داده می شود باید پخته شده و حدی رسیده باشند که این اطمینان را ایجاد کند که عملکرد موثری داشته باشد.

وی با بیان اینکه طرح های روی کاغذ محلی برای حضور در سند باکس ندارد، افزود: ما از سوی رگولاتوری باید آمادگی برای همراهی و همگام شدن با تغییرات را فراهم کنیم. اینکه چرا ما برای رگولاتوری به سراغ سند باکس می رویم این است که سرعت فناوری خیلی بالاست و خدمات و محصولات مبتنی بر همین فناوری ها ایجاد می شوند و قطعا نمی توانیم استفاده از فناوری را متوقف کنیم تا رگولیشن را انجام دهیم.

بیات اظهار کرد: از این رو برای رگوله کردن نیاز به فناوری داریم و یکی از مولفه هایی که پیشنهاد شده، سند باکس است.

وی کاربرد سندباکس را فراتر از فعالیت های بانک مرکزی دانست و می تواند برای مقررات مبارزه با پولشویی و سایر مقررات و قوانین دانست و تاکید کرد: این آمادگی باید وجود داشته باشد که بر مبنای نتیجه ای که از محیط به دست می آیند، تغییراتی در مقررات فراهم شود.
روند اجرا

دکتر مرتضویان مدیر نوآوری، طرح و تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ملی انفورماتیک نیز در این پنل با اشاره به اقدامات اجرایی برای راه اندازی سندباکس بانک مرکزی گفت: چه در بانک مرکزی و چه در شرکت ملی انفرماتیک مطالعات عمیقی صورت گرفت و بعد از آن پروژه برپا سازی این محیط در بانک مرکزی رقم خورد و اجرای آن به شرکت ملی انفورماتیک واگذار شد و اولین گامی که در این در این زمینه اجرایی شد تنظیم مقررات کلی این محیط بوده است.

وی، این مقررات را یک سند بالا دستی توصیف کرد که کلیت نظام سند باکس در درون بانک مرکزی را توصیف می کند و یادآور شد: این سند در هیات عامل بانک مرکزی در اوایل سال 1402 به تصویب رسید و این سند به عنوان سند بالادستی اجرایی ما قرار گرفت.

مرتضویان خاطرنشان کرد: در مقطع بعد به استناد این سند اجرایی سازی این طرح را آغاز کردیم با این قید که بانک مرکزی دو رکن از ارکان ساختار سند باکس بانک مرکزی را که شامل مجری گری محیط تنظیم گری و دبیرخانه آن را به این شرکت واگذار کرد و در اجرای این دو ماموریت،در زمینه ایجاد زیر ساخت های لازم وب سایت آن و پایگاه دانشی آن فراهم کردیم.

وی دلیل راه اندازی این پایگاه دانشی در کنار محیط وب سایت سندباکس را ارائه خدمات آموزشی و اطلاعا رسانی عنوان کرد و یادآور شد: زیر ساخت های مربوط به ثبت تقاضاها و مدیریت تقاضا ایجاد شد و در نهایت تشکیلات اجرایی این محیط شکل گرفت.

مدیر نوآوری، طرح و تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ملی انفورماتیک اضافه کرد: این محیط با فرض اینکه انواع تقاضاهای مبتنی بر فناوری های اطلاعات وارد می شود از این رو باید ظرفیت دانشی و خبرگی را در خود ایجاد می کرد تا آمادگی فهم و درک تقاضا وجود داشته باشد از این رو باید نهاد خبرگی شکل می گرفت که در این راستا ما کمیته فنی را در ساختار این شرکت ایجاد کردیم.

وی تاکید کرد: در اجرای این طرح نظام اجرایی مستندی تهیه و به تصویب بانک مرکزی رسید. این اقدامات مقدمه انتشار اولین فراخوان سند باکس بانک مرکزی را فراهم کرد.
چالش های مسیر

مرتضویان یکی از چالش های این حوزه را سطح بلوغ و درک بازیگران و استفاده کنندگان از محیط دانست و گفت: بانک مرکزی برای پذیرش طرح ها 4 معیار کلی در نظر گرفته است که شامل “طرح های نوآور حوزه مالی نباید نمونه دیگری داشته باشد و طرح نو باید”، “ایجاد ارزش نو برای سیستم بانکی”، “طرح دارای سطحی از آمادگی باشند” و “طرح دارای نمونه اولیه باشد”.
وی اظهار کرد: بر این اساس ما دو دوره فراخوان برای جذب ایده ها منتشر کردیم. یکی از چالش های ما در فراخوان اول این بود که خیلی از طرح ها در سطحی از بلوغ نبودند و تنها ایده ای در ذهن بوده است و از سوی دیگر ما مایل نبودیم که متقاضیان را ناامید کنیم از این رو پذیرفتیم که باید از یک سو افراد علاقه مند را هدایت کنیم وارد این محیط شوند و از سوی دیگر صاحبان ایده درک درستی پیدا کنند تا در دور دوم با آمادگی بیشتری وارد محیط شوند.

وی ادامه داد: این فضا هنوز ناشناخته شده که امری طبیعی است چرا که مشاهده می کنیم که سند باکس استرالیا در 6 ماه اول فعالیت تنها یک طرح وارد شده بود. ما خوشبختانه در فراخوان دوم برخی از طرح هایی که در دور اول کامل نبودند، در دور دوم کامل تر وارد شدند.

به گفته مرتضویان در فراخوان اول 10 طرح پذیرش شدند که بعد از ارزیابی دو طرح منتخب شدند که این دو طرح به شورای راهبری سندباکس در بانک مرکزی مطرح شد و این دو طرح وارد محیط شدند. یکی از این طرح ها در حوزه لندینگ و دیگری در زمینه کیف پول الکترونیکی است.

مدیر نوآوری، طرح و تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ملی انفورماتیک در پایان گفت: فراخوان دوم نیز در مهر ماه سال 1401 منتشر شد که 5 طرح وارد محیط شدند و پروسه انتخاب طرح ها در حال طی شدن است.