بانکداری آنلاین و شیوه‌های آن
فناوری دیجیتال به قدری گسترده شده و سبک زندگی امروز را تحت تأثیر قرار داده است که گاهی فکر می‌کنیم از خیلی از دگرگونی‌ها و نوآوری‌های آن عقب مانده‌ایم و هنوز فرصت پیدا نکرده‌ایم تا جلوه‌های گوناگون این تحولات، و کاربرد آنها در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود را، بشناسیم و مورد استفاده قرار دهیم.
بانکداری اینترنتی یا بانکداری آنلاین یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین عرصه‌های فناوری نوین پرداخت (فینتک) است که همه ما به آن نیاز داریم.
امروز می‌خواهیم بانکداری آنلاین و انواع شیوه‌ها و راهکارهای آن را معرفی کنیم. با یادگیری و شناخت این پدیده و روش‌های آن، می‌توانید به معنای واقعی در زندگی مالی خود تحول ایجاد کنید و از مزیت‌های بانکداری آنلاین برخوردار گردید.
انواع روش‌های بانکداری آنلاین
چون در بخش بعدی نیاز به توضیح برخی مفاهیم زیربنایی داریم، بد نیست که در این بخش یک مرور کلی بر مفهوم بانکداری سنتی (در مقابل بانکداری آنلاین) داشته باشیم.
در یک نگاه کلی، می‌توان نظام بانکداری را به دو بخش عمده، یعنی بانکداری سنتی و بانکداری نوین، تقسیم کرد. بانکداری سنتی با قوانینی که از سال‌ها و دهه‌ها پیش تعیین شده‌اند کار می‌کند.
هرچند که با گذشت زمان، به روز رسانی‌هایی در جزئیات خدمات و محصولات بانک سنتی به وجود می‌آید، اما مجوز، اساسنامه و قوانین پایه برای فعالیت بانک‌های سنتی همان است که از ابتدا مصوب شده است.
بانکداری سنتی به بانک فیزیکی با ساختمان آجری وابسته است. کارت پلاستیکی، دستگاه خودپرداز، چک کاغذی و امضای خیس می‌خواهد. عملیات بانکداری بدون این‌ها در بانکداری سنتی معنا ندارد.
در بانکداری سنتی کلیه عملیات افتتاح حساب، ارسال مدارک برای دریافت وام، احراز هویت و… باید کاملاً به شکل فیزیکی و حضوری انجام شوند. از سوی دیگر، چون بانکداری سنتی به حضور فیزیکی افراد و البته تجهیزات نیاز دارد، معمولاً هزینه‌های مربوط به انواع عملیات بانکی در این نوع بانکداری بیشتر از بانکداری نوین است.
بانکداری نوین وابسته به فناوری دیجیتال است. بدون اینترنت، بانکداری نوین معنا ندارد. مهم‌ترین انواع بانکداری آنلاین بانکداری الکترونیک و بانکداری باز هستند.
روش‌های بانکداری آنلاین چه تفاوتی با هم دارند؟
پس تا اینجا متوجه شدیم که بانکداری آنلاین شامل دو شیوه اساسی، بانکداری باز و بانکداری الکترونیک، می‌شود. بانکداری باز و بانکداری الکترونیک، هرچند هردو زیرمجموعه بانکداری آنلاین هستند اما با هم تفاوت دارند.
در واقع بانکداری الکترونیک خدمتی است که از سوی بانک‌های سنتی ارائه می‌شود. بعد از انقلاب اینترنت، بانک‌های سنتی بخشی از خدمات خود را به فضای آنلاین منتقل کردند. مثلاً وقتی شما از اپلیکیشن «بام» بانک ملی یا «همراه کارت» بانک آینده استفاده می‌کنید، از خدمات بانکداری الکترونیک این بانک‌ها برخوردار شده‌اید.
اگرچه بانکداری الکترونیک به وب‌سایت، اپلیکیشن و درگاه پرداخت وابسته است، اما تمام این عملیات همچنان تحت مجوز بانک سنتی‌ای که این خدمات را ارائه می‌دهد انجام می‌شود. شاید بانکداری الکترونیک را بتوان مرز گذار از بانکداری سنتی به بانکداری نوین در نظر گرفت.
بانکداری باز، آشکارترین شیوه بانکداری آنلاین است. بانکداری باز یعنی بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی، اجازه دسترسی دیجیتالی به اطلاعات و داده‌های مالی را به مشتری‌ها و اشخاص ثالث می‌دهند.
این فرایند شامل امکان دانلود و به اشتراک‌گذاری اطلاعات مربوط به مانده حساب، پرداخت‌ها، تراکنش‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود. اجازه دادن به شخص ثالث برای دریافت از (یا پرداخت به) حساب مشتری به صورت خودکار، از ویژگی‌های دیگر بانکداری باز به شمار می‌رود. البته تمام این فرایند با اجازه و آگاهی مشتری انجام می‌شود.
بانکداری باز حاصل بینش نویی است که بانکداری را جدا از موبایل، اپلیکیشن و API نمی‌داند. در بانکداری باز، تمام جنبه‌های بانکداری سنتی به فراموشی سپرده می‌شوند و از پایه، شکل جدیدی از خدمات بانکی تعریف می‌شود.
بانکداری باز برای اولین بار در تاریخ، امکان ایجاد یک بانک کاملاً جدید و متفاوت را به وجود آورده است که نه نیاز به ساختمان ملات و آجری دارد و نه نیاز به کارمند و خدمه: به عصر نئوبانک خوش آمدید!
بانکداری آنلاین و پیدایش نئوبانک
زمانی که بانک‌ها به قدرت اینترنت پی بردند، بخشی از خدمات خود را به وب‌سایتشان منتقل کردند. کم‌کم با پیدایش فناوری گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌های بانکی نیز روی کار آمدند و همانطور که در بخش قبل متوجه شدید، تمام این فرایند منجر به ارائه خدمات بانکداری الکترونیک شد.
وقتی درباره بانکداری آنلاین و شیوه‌های آن صحبت می‌کنیم، نمی‌توانیم ذهن خود را به خدمات بانکداری الکترونیک محدود کنیم. موج امکاناتی که اینترنت به نظام بانکداری تقدیم کرد به بانکداری الکترونیک محدود نشد و کمی بعد «نئوبانک» ظهور کرد. فناوری‌ای که نه خدمات بانکی، بلکه یک بانک کامل را در تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی افراد عرضه می‌کند.
نئوبانک یک خدمت نیست، بلکه یک محصول است که در آینده مالی بشر نقشی تعیین کننده دارد. نئوبانک شکلی از بانکداری آنلاین است که همه ما دیر یا زود ناچار به استفاده از آن خواهیم شد.
نئوبانک یک بانک کامل است که وجود فیزیکی ندارد و فقط در گوشی تلفن همراه شما قرار دارد. در واقع اگر شما مشتری نئوبانک باشید، به جای مراجعه به شعبه فیزیکی بانک، به تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی خود مراجعه می‌کنید.
نئوبانک یکی از مهم‌ترین نمودهای بانکداری نوین است. اگر فکر می‌کنید داریم درباره‌ی آینده دور حرف می‌زنیم باید بگوییم اکنون در آن آینده قرار داریم و اولین نئوبانک‌ها فعالیت خود را به طور رسمی و قانونی شروع کرده‌اند.
نئوبانک مجوز، اساسنامه، نام تجاری و اوراق سفید مستقل مختص به خود را دارد و به هیچ بانک سنتی‌ای وابسته نیست.
رایج‌ترین خدمات بانکداری آنلاین
بر اساس آنچه در نظام مالی کشورهای مختلف وجود دارد، روش‌های پرداخت آنلاین می‌توانند در شش دسته‌بندی قرار بگیرند. توجه داشته باشید که با توسعه صنعت بانکداری آنلاین، این دسته‌بندی می‌تواند تغییر کند.
- کارت‌های بانکی (نقدی/ اعتباری)
- پرداخت خودکار (دایرکت‌دبیت)
- سرویس معامله امن (اسکرو، در ایران: میاندو)
- نقل و انتقالات بانکی
- الان بخر، بعد پرداخت کن (BNPL)
- ووچر (رسید دیجیتالی)
- کیف پول الکترونیکی
هر گروه دارای ویژگی‌های مشابه، یکپارچگی و تجربیات مشترک در فرایند پرداخت است. بعد از این که یک روش از هرکدام از این دسته‌بندی‌ها را انتخاب کردید، می‌توانید روش‌های دیگر از همان دسته‌بندی را با حداقل تغییرات و بیشترین هماهنگی، به سیستم پرداخت خود اضافه کنید.
پذیرش روش‌های پرداخت بیشتر به کسب و کار شما کمک می‌کند تا طیف مشتریان خود را، حتی در سطح بین‌المللی، گسترش دهید و شانس ایجاد مشتریان بیشتر برای تجارت خود را بیشتر کنید.
کلام آخر
بانکداری آنلاین به دو روش اصلی، بانکداری باز و بانکداری الکترونیک، تقسیم می‌شود. نئوبانک نیز محصول بانکداری باز است. بانکداری الکترونیک بخشی از خدمات بانک‌های سنتی است که از طریق وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها ارائه می‌شود.
در حالی که بانک‌های آنلاین، یا نئوبانک‌ها هیچ شعبه فیزیکی‌ای ندارند. همین موضوع است که هزینه‌های سربار را کاهش می‌دهد و به نئوبانک امکان می‌دهد سود بیشتری به سپرده‌های مشتریانش بپردازد و هزینه‌های عملیاتی کمتری را در بر داشته باشد. انواع سرویس‌های پرداخت آنلاین نیز از رایج‌ترین خدمات بانکاری آنلاین هستند.