شاپرک سالم یا ناقص
شبکه الکترونیک پرداخت کارتی یا همان شاپرک مراحل اجرایی خود را سپری می کند و به نظر می رسد بخش فنی کار تا حد زیادی پیشرفته و بیشتر حوزه آماده سازی و ایجاد هماهنگی بین بازیگران ساختار جدید باید طی زمان مشخصی بایدانجام شود.
در این میان البته نباید از عزم راسخ بانک مرکزی برای تحول در شرایط فعلی پایانه های فروشگاهی گذشت. اگر چه طی چند سال گذشته طرح های مختلفی مانند طرح مگاپی اس پی ها برای بهبود مطرح شده و حتی تا مراحلی نیزپیش رفته اما همه این طرح های تقربا کنارگذاشته شده اثبات کننده خواست بانک مرکزی برای تغییر است. در اینجا نگارنده قصد ندارد تا به گذشته برگردد با استناد به کاستی های گذشته اینده را نیز زیر سوال ببرد. در واقع دراین نوشتار هدف آن است که امکان عملیاتی شدن طرح فعلی شاپرک را مورد بررسی قرار دهد.
مزایا
در مهمترین شاخصه طرح جدید شاپرک آن است که در این طرح اصول کلی صنعت پرداخت الکترونیک رعایت شده است. به این شکل که بانکها نقش صادر کننده و PSPها نقش صاحب یا پشتیبان و شرکت زیرساخت نقش پذیرنده کارت را دارند.
طبیعی است در چنین صورتی به مرور اصول اقتصادی صنعت نیز به پایداری خواهد رسید و طی چند سال اینده می توان شاهد استقلال این صنعت در حوزه صنایع بانکداری باشیم.
معایب احتمالی
شاید طرح معایب طرح بیشتر ناشی از شرایط فعلی باشد. چرا که گذر از این شرایط به سادگی ممکن نیست. طبیعی است بازیگران فعلی که در حقیقت بانکها هستند به سادگی حاضر به گذشتن از سود خود نبوده و نباید هم انتظار داشت که چنین کاری انجام دهند.
انها در حدود 5 سال یا بیشتر روی پایانه های فروشگاهی سرمایه گذاری کردند و اکنون که این صنعت متناسب با خواست انها به صورت نسبی به ثمر رسیده حالا باید از آن دست بکشند. بنابراین حضور پررنگ نهاد ناظر یعنی بانک مرکزی ضروری است و در واقع بحث اصلی نیز چگونگی این حضور است.
به تعبیر دیگر یا مانند شبکه شتاب ناظر و مجری تا حد زیادی در هم تنیده و واحد خواهند بود یا نهاد ناظر وظایف رگولاتوری و نظارتی خود را با اقتدار انجام خواهد داد؟
به نظر می رسد اغلب کارشناسان نسبت به تداخل وظایف نظارت و اجرا دلواپس هستند و بانک مرکزی باید در عمل نشان دهد که همواره نقش نظارتی خود را مدنظر داشته و در نتیجه پایه های صنعت پرداخت الکترونیک در دوره بعد از گذار مبتنی بر اصل رقابت و بخش خصوصی است.
طبیعتا نهاد ناظر نیز خوب می داند که اگر غیر این رفتار کند مجددا در یک سیکل معیوب وضعیت فعلی به شکل دیگری تکرار خواهد شد.
بنابراین رگولاتور پولی از هم اکنون باید از اکنون پایه های تحکیم سلامت صنعت در آینده را فراهم کند. این سلامت به معنای این نیست که ممکن است در آینده در آن تخلفاتی صورت گیرد بلکه به معنای ناقص و معلولیت نوزادی است که دوران جنینی را گذرانده و در آستانه متولد شدن است. به تعبیر دیگر نهاد ناظر پولی باید سالم بودن این نوزاد را اکنون تضمین کنند تا بعدها بتواند شاهد رشد یک کودک سالم با نام صنعت پرداخت الکترونیک باشد. منتظر آینده می مانیم و امیدواریم که شاهد نشو و نمای یک صنعت پرداخت الکترونیک پویا و سالم در کشور باشیم.
دقيقا همين مباحث است كه ميتواند جلوي تخلفات را بگيرد.
چه معني دارد كه هر گروهي يك شركت درست كنند و وارد نظام پرداخت شوند ؟!؟!؟!؟!
آيا شخصيت حقوقي بانك توانست جلوي تخلف را بگيرد ؟؟!
آنوقت ما از اين شركت هاي چابك و بدون مسئوليت چه توقعي داريم ؟!؟!؟!
متاسفانه این شبکه رونمایی هم شد ولی هنوز حتی یک خط از مشخصات آن در بین محافل کارشناسی منتشر نشده است.
با وجودیکه عمر شتاب از 8 نیز گذشته هنوز بسیاری از تراکنش های معمول کارتی که در همه دنیا متداول می باشد را پشتیبانی نمی کند، چه تضمینی وجود خواهد داشت که شاپرک بتواند به نظام پرداخت ایران شکل مناسبی دهد؟
چرا باوجودیکه شبکه شاپ از ماهها پیش توسط بخش خصوصی راه اندازی شده چرا باید کماکان یک شبکه داشته باشیم.
چگونه شرکت های PSP می توانند در فضای پویایی کارکنند؟
چرا شاپرک تنها متعلق به بانک ها خواهد بود؟ حتی می تواند سهام این شرکت در بورس و در شرایط معمول عرضه گردد. حتی می توانست پذیره نویسی برای آن مانند سایر شرکت ها انجام می گرفت.