گام های منطقی ترکها در توسعه بانکداری الکترونیک
مرور تجربه ترکیه از زمان نصب اولین خودپرداز در سال 1987 تا 2010
در ترکیه تا پایان سال 2010 حدود 47 میلیون کارت اعتباری و 69/9 میلیون کارت نقدی صادر شده و تعداد دستگاههای خودپرداز تا پایان سال سال مذکور به عدد 27 هزار و 649 دستگاه رسیده همچنین تعداد یک میلیون و 823 هزار کارتخوان تا پایان سال مورد اشاره نصب شده است.
فناوریهای جدید
در سالهای اخیر به یمن پیشرفتهای بهدست آمده در ارتباطات راه دور و فناوریهای بانکداری، استفاده از ابزارهای پرداخت و انتقال الکترونیک برای مبالغ خرد و کلان، با سرعت زیادی در حال افزایش است. به همین دلیل بانکها نیز تلاش خود را برای توسعه کمی و کیفی خدماتشان افزایش دادهاند.
شماری از بانکهای بزرگ ارایه خدمات و امکانات بانکی در خانه از طریق کامپیوتر و تلفن همراه را آغاز کردهاند. مشتری با استفاده از این امکانات میتواند انواع عملیات بانکی نظیر خرید و فروش اوراق بهادار را در خانه خود انجام داده و فقط ناگزیر است برای دریافت پول نقد به خودپرداز مراجعه کند.
یکی دیگر از خدمات نوین بانکداری، امکانات رایگان انتقال (RTGS) برای مشتریانی است که از خدمات اینترنتی استفاده میکنند. بعضی بانکها نیز در تلاشند که صدور ابزارهای پرداخت الکترونیک مثل کارتهای هوشمند را برای استفاده در مکانهای مشخص مثل نمایشگاهها، مجموعههای ورزشی یا خوابگاه دانشجویی، توسعه دهند.
بالاترین مبلغ روزانه تراکنشهای انجام شده در سیستم TIC-RTGS حدود 65/76 میلیارد یورو معادل 141/38 میلیارد لیر ترکیه است. میانگین تراکنش روزانه در سالهای 2007 تا پایان 2010 به ترتیب عبارتند از: 40/1 میلیارد یورو، 45/8 میلیارد یورو، 43/3 میلیارد یورو و 40 میلیارد یورو.
مرکز کارتهای بانکی (BCC)
مرکز کارتهای بانکی یکی از سیستمهای پرداخت خرد ترکیه است. این مرکز در سال 1990 به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی توسط 13 بانک ترکیهای تاسیس شد و تا سال 2010 تعداد بانکهای عضو آن به 27 رسید. بر اساس قوانین مربوطه، اعضا باید بانک یا عضو شرکتهای Visa یا MasterCard باشند.
مرکز کارتهای بانکی، مرکز پردازش تمام عملیات مربوط به پرداخت با کارتهای نقدی و اعتباری است. این مرکز تسویه و پردازش تمامی تراکنشهای پرداخت کارتهای نقدی و اعتباری میان بانکها، تدوین و تصویب قوانین و زیرساختهای اجرایی، تعیین استانداردهای تکنولوژی، تهیه بولتنهای اطلاعرسانی و اداره سوییچ BCC را برعهده دارد. BCC باید آموزش و خدمات امنیتی را برای اعضا فراهم کند.
سیستم سوییچ BCC از سال 1993 وارد فاز عملیات شد تا بانکها بتوانند با اشتراک شبکه و دستگاههای خودپرداز، از زیرساختها و منابع ملی به نحو بهینه استفاده کنند. خدمات مرکز عبارتند از: تایید آنلاین و آفلاین کارت اعتباری، اشتراک شبکه کارتخوان و خودپرداز برای کارتهای نقدی و اعتباری درگاههای شبکههای خروجی.
BCC بر حسب یک توافق ویژه، حساب تسویه جداگانهای نزد CBT دارد که اختصاصا برای کلیرینگ کارتهای اعتباری مورد استفاده قرار میگیرد. در مورد سوییچ یا سوییچهای مورد استفاده در شبکه بانکی ترکیه، در آینده نزدیک مطالب بیشتری منتشر خواهد شد.
منابع
CPSS-Payments Systems in Turkey, 2007, www.bis.org
CPSS-Payments Systems in Turkey, 2000, www.bis.org
پاورقیها
1. Turkish Interbank Clearing – Real Time Gross Settlement System
2. Central Bank of the Republic of Turkey
3. Interbank Clearing Houses
4. Bank Card Center
منبع:تارنمای شرکت ایران کیش
ترجمه و تنظیم از مریم سبزعلی سرپرست روابط عمومی ایران کیش