تقویم اقتصادی ۹۱؛ از تکانه‌های شدید ارزی تا پس‌لرزه‌های خودرویی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به نقل از فارس در این سال شاید آنچه بیش از همه مورد توجه اقتصادیون قرار گرفت، افزایش نرخ ارز و متعاقب آن پس‌لرزه‌های تورمی بود که به بدنه اقتصاد کشور وارد شد؛ تکانه‌هایی که به نوبه خود نقاط قوت و ضعف اقتصاد را آشکارتر ساخت تا در سال جدید با رفع نقاط ضعف، به تقویت نقاط مثبت پرداخته شود و در نهایت سال تحقق کامل شعار آن یعنی «حماسه سیاسی و اقتصادی» باشد.

در همین راستا به بررسی مهم‌ترین تحولات اقتصادی کشور در سال گذشته پرداخته‌ایم که شاید بتوان به نوعی آن  را «تقویم اقتصادی سال 91» دانست که بازخوانی آن قطعاً خالی از لطف نخواهد بود.

** فروردین و زمزمه‌های اجرای فاز دوم هدفمندی

سال 1391 از جنبه اقتصادی با زمزمه‌های اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در این سال آغاز شد که متعاقب آن، علی لاریجانی، رئیس قوه مقننه با ارسال نامه‌ای خطاب به رهبر معظم انقلاب، نسبت به اجرای این طرح با رویکرد دولت، هشدار داد.

ماجرای برداشت شبانه بانک مرکزی از حساب بانک‌ها در اسفند سال 90 در ابتدای سال 91 نیز کماکان در صدر اخبار قرار داشت و کار حتی به اعلام خبر استعفای بهمنی رئیس کل بانک مرکزی کشید. موضوع هک اطلاعات 3 میلیون کارت و حساب بانکی، بحث واریز مابه‌التفاوت یارانه مرحله اول و دوم هدفمندی و ارسال پیامک‌های مختلف از سوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها و مراجعه مردم به سایت برای اعلام انصراف یا عدم انصراف از دریافت این مابه‌التفاوت یا کل یارانه، توقف پیش فروش سکه و آغاز نوسانات بازار ارز و طلا و جنجال بر سر انتصاب مرتضوی در سازمان تأمین اجتماعی از دیگر مباحث مهم اقتصادی این ماه به شمار می‌رود.

افزایش آرام و پر سر و صدای قیمت برخی مواد در بازار نظیر لبنیات و مواد شوینده، شک و تردیدها در مورد اشتغال 1.6 میلیون نفر در سال 90، حذف کدهای درون شهری استان تهران و افزایش نرخ سوخت هواپیما از دیگر موضوعاتی بود که در فروردین سال 90 خبرساز بودند.

** اردیبهشت؛ وعده واردات 24 میلیون دلاری

زمزمه‌های انحلال بانک تات و تشکیل بانک آینده، تداوم افزایش نرخ‌ها در بازار طلا و ارز، پیگیری و انتشار اخبار ماجرای فساد بانکی، حمله گسترده سایبری به مجموعه‌های وزارت نفت و نیز اعلام غیرقانونی بودن چاپ چک‌پول‌های 50 هزار تومانی در اردیبهشت امسال مورد توجه رسانه‌ها و مردم بود.

ادامه گمانه‌زنی‌ها در مورد اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، اظهارات جالب رحیمی، معاون اول رئیس جمهور در مورد واردات 24 میلیون دلاری و روایت احمد توکلی از 17 مورد تخلف دولت در اجرای هدفمندی یارانه‌ها از دیگر موضوعات مورد رصد رسانه‌ها به شمار می‌رود.

** خرداد؛ اختلاس 3000 میلیارد تومان و فرار خاوری

ارائه مستندات چگونگی فرار خاوری، مدیرعامل سابق بانک ملی، اعلام تخلفات مالی و پولشویی در بیمه ایران، حمله بدافزار «شعله» به زیرساخت‌های فناوری 30 کشور و بازپس‌گیری زمین از تعاونی‌های مسکن کم‌کار توسط وزیر راه نیز در خرداد امسال از اهم موضوعات اقتصادی مطرح شده بود.

از سوی دیگر، افزایش یارانه نان، اعلام رسمی تخلف بانک‌ها در فروش ارز دولتی در بازار، رایزنی بر سر دبیر کلی ایران در اوپک، ابهام در اجرای فاز دوم هدفمندی تا شهریور، افزایش درآمدهای نفتی و فروش نفت خام به چین در شرایط تحریم و نیز عبور نقدینگی از مرز 352 هزار میلیارد تومان نیز موضوعاتی اقتصادی بودند که در خردادماه سال 1391 به آنها پرداخته شد.

** تیر؛ فشار تحریم و تهدید بستن تنگه هرمز

در این ماه از جمله موضوعات و اخبار مهم اقتصادی می‌توان به اعلام آمادگی باشگاه پرسپولیس برای واگذاری، تداوم افزایش قیمت سکه تا مرز 800 هزار تومان، اعلام دلایل سقوط هواپیمای بوئینگ 727 تهران ـ ارومیه، تهدید به بسته شدن تنگه هرمز در صورت تداوم فشارها و تحریم و نیز ماجرای اجاره زمین‌های کشاورزی به قطری‌ها اشاره کرد.

ماجرای چندنرخی شدن قیمت مرغ و فروش آن با کارت ملی، لغو مصوبه ساماندهی نیروهای شرکتی و تلاش برای رفع ایرادات آن، اعلام قیمت‌های جدید لبنیات، اتمام ارزش‌گذاری دارایی‌های گروه امیرمنصور آریا، انحلال شرکت‌ ملی صادرات گاز و جریان‌سازی جالب رسانه‌های داخلی و خارجی و بررسی اولویت‌های دریافت ارز مرجع از دیگر موضوعات اقتصادی مهم کشور در این ماه به شمار می‌رود.

** مرداد و ماجرای اولویت‌های ده گانه ارزی

در این ماه موضوعاتی همچون اعلام جزئیات اولویت‌بندی‌های 10گانه دریافت ارز مرجع، رکوردشکنی‌های جدید قیمت سکه و دلار، ماجرای زلزله غم‌انگیز استان آذربایجان شرقی و آماده شدن تهران برای میزبانی اجلاس عدم تعهد در صدر اخبار اقتصادی قرار داشت.

آزادسازی واردات گوشت قرمز، طرح جدی موضوع اقتصاد مقاومتی از سوی مسئولان ارشد کشور، نوسانات رو به بالای قیمت مرغ تا مرز 5500 تومان و آغاز ذخیره‌سازی 24 کالای اساسی توسط دولت نیز در این ماه خبرساز بودند.

از دیگر موضوعات مهم اقتصادی در این ماه می‌توان به توقف واردات بنزین سوپر، خروج بانک ملت از تحریم‌های اتحادیه اروپا، طرح راه‌اندازی بورس ارز، آغاز واگذاری 2 میلیون سکه پیش فروش، کلید خوردن طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی، مالکیت تأمین اجتماعی بر هتل‌های هما و نیز پیگیری طرح انتزاع وظایف بخش کشاورزی توسط مجلس اشاره کرد.

** شهریور؛ افزایش معوقات بانکی و صعود نقدینگی

در این ماه بود که مباحثی نظیر فساد مالی در پتروشیمی‌ها، وعده‌های رنگارنگ بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز و طلا، منتفی شدن راه‌اندازی بورس ارز، تداوم بی‌ثباتی بازار و افزایش قیمت انواع خودرو و حذف دلار از مبادلات اقتصادی ایران با چند کشور در رسانه‌ها و فضای اقتصادی کشور مطرح شد.

افزایش مطالبات معوق بانکی به 60 هزار میلیارد و نقدینگی به 387 هزار میلیارد تومان، تلاش برای جلب‌نظر صادرکنندگان جهت عرضه ارز، زمزمه راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی، معافیت ژاپن و برخی کشورهای اروپایی از تحریم‌های نفتی ایران، گمانه‌زنی در مورد تغییر نرخ ارز مرجع، ابلاغ احکام متهمان فساد بانکی و در آخر مانور رسانه‌های داخلی و خارجی در مورد چشم‌انداز و دستاوردهای اجلاس عدم تعهد از دیگر مباحث اقتصادی مهم و اثرگذار در این ماه به شمار می‌رود.

** مهر؛ آغاز به کار مرکز مبادلات ارزی

آغاز به کار آزمایشی مرکز مبادلات ارزی در این ماه از جمله مهم‌ترین اخبار و موضوعات اقتصادی به شمار می‌رود. بازداشت چند متهم به اخلال در بازار ارز، دور جدید گرانفروشی در بازار لوازم خانگی، سکوت سازمان‌های حمایتی و نظارتی در برابر گرانی انواع خودرو، رکوردشکنی سکه با 1.4 میلیون تومان و دلار 3600 تومانی از دیگر موضوعات و محورهای مهم اقتصادی در این ماه است.

تدوین و تعیین مشوق‌های افزایش جمعیت، رفتن پوستین‌دوز از شرکت ملی مس، واکنش‌های مختلف مسئولان، مجلس، مردم و کارشناسان نسبت به افزایش سرسام‌آور نرخ ارز، اما و اگرهای اجرای فاز دوم هدفمندی و طرح دو فوریتی توقف واردات کالاهای غیرضرور را نیز می‌توان به سر خط اخبار مهم اقتصادی این ماه افزود.

در این ماه شاهد رکوردشکنی بوس پس از 46 سال با پریدن شاخص به قله 27 هزار واحد، انتشار انواع و اقسام اوراق مشارکت برای جذب نقدینگی، غربالگری اولویت‌های 9گانه کالایی برای دریافت ارز مرجع و مبادله‌ای و نفت 111 دلاری ایران نیز بودیم.

از سوی دیگر، جمع‌آوری امضا برای تحقیق و تفحص از عملکرد بانک مرکزی و خودروسازها، اعلام 16 میلیارد دلار کسری بودجه و برداشت 4 هزار میلیاردی برای پرداخت یارانه و در آخر، آغاز روابط تجاری ایران و مصر را نیز می‌توان در پرونده اقتصادی مهرماه مشاهده کرد.

** آبان؛ ممنوعیت جنجال آفرین واردات 50 قلم کالا

موضوعات مهم اقتصادی که در این ماه شاهد آن بودیم، شامل تدوین فهرست برای ممنوعیت واردات بیش از 50 قلم کالا، توافق 6 ماده‌ای با صادرکنندگان برای عرضه ارز به مرکز مبادلات و افزایش افسارگسیخته قیمت انواع خودرو در بازار بود.

از سوی دیگر اولویت‌بندی خودروها برای ثبت سفارش و واردات، واکنش‌های جالب شورای رقابت در کورس افزایش قیمت‌ها، هشدار در مورد قطع صادرات نفت در صورت تداوم فشارهای غرب، افزایش سطح تولید نفت خام کشور به بالای 3 میلیون بشکه در روز و تصویب افزایش نرخ سوخت هواپیما از آذرماه نیز مورد توجه رسانه‌ها و مردم در این ماه قرار گرفت.

موضوعاتی همچون گمانه‌زنی و رایزنی برای انتخاب دبیرکل اوپک در آذر، اعلام قیمت برخی اقلام لبنیات تا 15 فروردین و درنهایت تعیین قیمت خرید شیرخام نیز در این ماه رخ داد.

** آذر؛ عزل تقی پور و سرپرستی نیکزاد بر مخابرات

در این ماه بود که شاهد سرپرستی نیکزاد بر وزارت ارتباطات در پی عزل تقی‌پور توسط رئیس‌جمهور، حذف 2 وزیر از هیأت امنای صندوق توسعه ارزی، ریزش معدن زغال سنگ در طبس و جان باختن تعدادی از معدن‌کاران و ابلاغ ضوابط جدید گشایش LC ارزی پس از مسدود شدن آن در پی افشای فساد 3 هزار میلیاردی بودیم.

توافقات جدید گازی ایران و ترکمنستان، بحث‌های جنجالی دولت و مجلس بر سر احتمال ادغام وزارت ارتباطات و درنهایت تصویب ممنوعیت ادغام، انحلال و هرگونه انفصال یا سرپرستی یک وزیر بر وزارتخانه دیگر بدون تصویب مجلس و تلاش برای تثبیت قیمت مرغ و تخم مرغ از دیگر موضوعات مهم اقتصادی بود که مورد توجه همگان قرار داشت.

ورود دیوان محاسبات به موضوع برداشت شبانه بانک مرکزی از حساب بانک‌ها، رفت و آمدهای بهمنی به این دیوان و کشمکش بانک مرکزی و وزارت بهداشت بر سر ارز دارو نیز در این ماه خبرساز شد.

** دی؛ دعوای نفتی‌ها و شرکت‌های هواپیمایی بر سر تسویه قیمت سوخت 

در این ماه بود که شاهد فوت سلطان شکر بودیم؛ بدون آنکه کار به مرحله دادگاه و حکم برسد.

برگزاری جلسات مشترک دولت و مجلس در مورد موضوعات اقتصادی و هدفمندی یارانه‌ها، منتفی شدن محاسبه قیمت طلا و سکه به نرخ مبادله‌ای، طرح برابری دیه زن و مرد. اثبات 30 هزار میلیارد ریال تخلف ارزی بانک‌ها و داستان استخدام‌های جدید دولت نیز سر خط اخبار مهم اقتصادی این ماه بود.

از سوی دیگر آغاز طرحی موسوم به «شبنم» برای مبارزه با قاچاق کالا، اعلام بدهی 35 هزار میلیاردی تنها 500 دانه درشت به سیستم بانکی، تجارت 72 میلیارد دلاری کشور در شرایط تحریم و ماجرای جالش کش و قوس وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی بر سر پژوهشگاه LCT نیز در این ماه دیده شد.

از دیگر موضوعات مهم اقتصادی این ماه می‌توان به مهلت‌خواهی و مهلت‌دهی شرکت‌های هواپیمایی و شرکت نفت بر سر تسویه بدهی بنزین هواپیما، افتتاح بزرگ‌ترین خط لوله اتیلن کشور با حضور رئیس‌جمهور و درنهایت ثبت رکورد پرش شاخص بورس به 36 هزار واحد اشاره کرد.

** بهمن و استیضاح پرحاشیه وزیر کار

یکی از مهم‌ترین اتفاقات مهم و در عین حال تلخی که در این ماه به وقوع پیوست، برخورد رئیس قوه قضائیه مجریه و رئیس قوه مقننه در مجلس بر سر موضوع استیضاح مرتضوی بود که بازتاب خبری گسترده‌ای در رسانه های داخلی و خارجی داشت.

از دیگر موضوعات مهم این ماه می‌توان به تصویب پرداخت کمک عیدانه و نقدی به میزان 85 و 100 هزار تومان در اسفندماه به ازای هر نفر، طرح موضوع دور جدید پیش‌فروش سکه در اسفندماه، ماجرای بازنشستگی بهمنی و اعلام حکم انفصال وی از خدمت توسط دیوان محاسبات به دنبال عدم اقناع در موضوع برداشت بانک مرکزی از حساب بانک‌ها، افزایش وام ساخت مسکن به 50 میلیون تومان و حذف ارز مرجع برای واردات برنج اشاره کرد.

ممنوعیت و رفع ممنوعیت صادرات پسته به دلیل افزایش شدید قیمت داخل، طرح بانک مرکزی برای تشدید مبارزه با خرید و فروش غیرضرور ارز، برکناری مدیرعامل شستا، غرق شدن جکت فاز 13 پارس جنوبی، آغاز رایزنی‌ها و گمانه‌زنی‌ها بر سر دستمزد کارگران در سال آینده و طرح موضوع قیمت‌گذاری خودرو با ارز مبادله‌ای نیز در این ماه مطرح شد.

از سوی دیگر، تداوم التهاب بازار خودرو و افزایش قیمت‌ها، خروج طلا از فهرست کالاهای دریافت‌کننده ارز مبادله‌ای، اعلام قیمت‌های جدید خودروها و تعجب تمام خریداران، کش و قوس نمایندگان و بانک مرکزی بر سر موضوع تحقیق و تفحص از این بانک، ممنوعیت صادرات مرغ و چراغ سبز برداشت و تبدیل ریالی 2 میلیارد دلار از صندوق توسعه برای کمک عیدانه به مردم نیز در این ماه مورد توجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفت.

** اسفند؛ پیش فروش پر اما و اگر سکه

در این ماه بود که اخبار و گمانه‌زنی‌های مختلف در مورد پیش‌فروش سکه توسط بانک مرکزی به اوج خود رسید و درنهایت ضوابط آن اعلام گردید که چندان مورد استقبال قرار نگرفت.

تعیین و اعلام نرخ دیه در سال 92 به ازای هر فرد مسلمان در ماه عادی 114 و ماه حرام 152 میلیون تومان، تزریق درآمدهای ارزی به مرکز مبادلات، بازداشت سلطان پتروشیمی، آغاز پیش‌فروش انواع و اقسام بلیت اتوبوس و قطار و ارائه لایحه بودجه 92 با 84 روز تأخیر به مجلس نیز در این ماه پایانی سال صورت گرفت.

از جمله آخرین و مهم‌ترین وقایع اقتصادی کشور، در ماه پایانی سال 91، می‌توان به ورود نامی به وزارت ارتباطات با کسب رأی اعتماد از مجلس، تزریق ارزهای صندوق توسعه به مرکز مبادلات، کش‌وقوس‌های خودرویی و در نهایت آخرین ایستگاه برای تعیین حداقل دستمزد کارگران برای سال 92 اشاره کرد.