شرکت شاب در بوته نقد/سرویسهای بانکی عمیقا نیازمند یک شبکه اختصاصی بانکی/چگونگی مدل مهاجرت بانکها از شبکه کنونی به اختصاصی
طی میزگردی با حضور هفت کار شناس بررسی شد:
رویکرد بانک مرکزی این است که روی بسترهای مخابراتی موجود یک گروه تخصصی قرار گیرد که خدمات ebanking را روی این بستر طراحی و شبکه را از جهت سرویس، امنیت و کیفیت مدیریت کنند./تعریفی که در این خصوص شده یک شبکه کاملا مستقل است به طوریکه یکسری زیرساختهای جدید ایجاد می شود البته از زیرساختهایی که در مخابرات وجود دارد مسلما استفاده خواهد شد./از آنجا که بانک مرکزی نمیتوانست وارد فاز اجرا و تهیه شبکه شود در سال 89 با مخابرات تفاهمنامهای امضا کرد و این تفاهمنامه مبنی بر همکاری دوجانبه بود که شبکه خاص بانکی ایجاد شود پیرو این تفاهمنامه جلسات متعددی برقرار شد .
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ایجاد شبکه اختصاصی بانکی بحث چندان نویی در فضای بانکی کشور نیست و سالهاست مخالفان و موافقان در لزوم ایجاد این شبکه صحبت میکنند اگر قبول کنیم که طی سالهای آینده شاهد افزایش سرویسهای مدرن بانکی خواهیم بود و اساسا الگوی مردم در این حوزه تغییر میکند باید بپذیریم که باید روی زیرساختهای ارتباطی سرمایهگذاری کنیم اگرچه قدمهای مثبتی در راه ایجاد شبکه شاب تاکنون برداشته شده اما چالشهایی نیز متوجه این طرح است از جمله اینکه نحوه تخصیص منابع در آن چگونه است ، طراحی متمرکز در آن چگونه دیده شده ، نحوه مهاجرت بانکها از شبکه کنونی به شاب چگونه خواهد بود و اینکه اساسا تعامل بانکها با این شبکه در قالب چه چارچوبی است. اما چالش مهمتر که طرفداران و مخالفان خاص خود را هم دارد این است که در شرایط کنونی که ما صحبت از شبکههای مختلف برای ارگانهای متفاوت میکنیم آیا بهتر نیست شبکه اشتراکی در لایههای فیزیکی داشته باشیم و برای هر ارگان کاربری خاص آن ارگان در لایههای بالاتررا تامین کنیم؟ در میزگرد پیشرو به سوالات بالا پاسخ داده خواهد شد.همچنین به مروری گذرا بر تارخچه تشکیل شرکت شاب که حاصل مشارکت شرکت خدمات انوفرماتیک به نمایندگی از شبکه بانکی و بانک مرکزی و شرکت مخابرات است انجام خواهد شد. گفتنی است این میزگرد که در دومین همایش بانکداری الکترونیک و نظانهای پرداخت با حضور آقایان قنبری رئیس هیات مدیره شرکت سدادٰ و دبیر میزگردٰ، حکیم جوادی از کارشناسان حوزه ای تی ، قادری معاون شبکه شرکت خدمات انفورماتیک نوریٰ، از کارشناسان شرکت خدماتٰ، شکوری مدیرعامل شابٰ و حکیم جوادیٰ تنها و نوری و جوانمردی چهار تن از کارشناسان حوزه های بانک و ای تی برگزار شد.همچنین حکیمی مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی نیز در قالب یک برنامه کوتاه تلوزیونی (کلیپ) به بیان نقطه نظرات بانک مرکزی پرداخت. بخش اول میزگرد را امروز و بخش دوم را فردا می خوانید:
×××××××××××××××××××××××××××××××××××
حکیمی: در حال حاضر نزدیک به 200 میلیون کارت بانکی در دست مردم است واز دو میلیون و 800 هزار posو30 هزار خودپرداز استفاده به عمل میآید حجم تراکنشهایی که وجود دارد سالیانه بالغ بر 3 تا 4 برابر تولید ناخالص ملی و حجم نقدینگی است پس اهمیت انجام تراکنش و حصول اطمینان از امنیت تراکنش، از اولویتهای ضروری است ، بنابراین بحث اصلی مشارکت بانک مرکزی به عنوان رگولاتور پولی و مجموعه وزارت فناوری اطلاعات برای ایجاد یک زیرساخت مشترک مخابراتی است که حاصل آن ایجاد شبکه اختصاصی بانکی یا شاب است که مراحل اجرای آن در حال انجام است.
من تصور میکنم سرویسهای بانکی عمیقا نیازمند یک شبکه اختصاصی بانکی با کیفیت و گستردگی لازم است زیرا مشکلاتی به جهت نگاهداری کیفیت و سرعت نامناسب در سالهای اخیر مطرح بوده است .
در این راستا رویکرد بانک مرکزی این است که روی بسترهای مخابراتی موجود یک گروه تخصصی قرار گیرد که خدمات ebanking را روی این بستر طراحی و شبکه را از جهت سرویس، امنیت و کیفیت مدیریت کنند.
دعوای قدیمی بین مخابرات و بانک ها
قنبری: جا دارد یاد جناب آقای نوربخش را گرامی بداریم در آن مقطع همیشه بین شبکه بانکی و مخابراتی دعوا بود و حتی گفته می شد علل تاخیر در اجرای بانکداری مدرن آماده نبودن شبکه ارتباطی است و شبکه ارتباطی و مخابراتی هم میگفت ما آماده هستیم ، بانکها سراغ ما نمیآیند.
دهه 80 شاهد سرمایهگذاری زیادی درمخابرات بودیم به طوریکه شبکه دیتا راهاندازی و امکان عرضه ارتباطات نقطه به نقطه در کشور فراهم شد.در این دهه به خصوص بین سالهای 86 و 87 کارگروهی که در وزارت اقتصاد فراهم شد توانستند شبکه نقطه به نقطه را برای بانکها ایجادکنند. بنابراین در این میزگرد سعی خواهیم کرد قضیه را آسیبشناسی کنیم . سعی میکنیم در این میزگرد به هفت سوال اساسی پاسخ داده شود یکی مشکلات شبکه کنونی ارتباطی بانکی و موانع آن در راه رشد سرویسهای مدرن بانکی، نحوه تامین خط سرویس یا SLA، نحوه تامین امنیت تراکنشها در شبکه بانکی، مدل مهاجرت بانکها از شبکه کنونی به شبکه مورد نظر، نقش بانکها در موفقیت این طرح و برنامهای که در لایههای زیرین به عنوان نقطه تماس بانک با شبکه است بررسی خواهد شد.
از آقای مهندس نوری تقاضا دارم در خصوص سابقه تشکیل این شرکت صحبت کنند؟
نوری: از سال 71 که بحث مکانیزاسیون سیستم بانکی آغاز شد مهمترین بخش حوزه کر و اتصال شعب به مرکز انفورماتیک بانکها بود پس اولین گزینه مهم بحث ارتباطات است و از آنجا که ارتباطات مخابرات پاسخگو نبود و نمیتوانست نیازها را برطرف کند کار به جایی رسید که شرکت خدمات انفورماتیک ماموریت یافت و شبکه «ویست» را ایجاد کرد. البته مخابرات طی این سالها اقدامات مفیدی انجام داد زیرساختها تغییر کرد ،شبکهها و سوئیچهای جدید ایجاد شد و به نقطه امروز رسیدیم اما سرویسی که الان در مخابرات وجود دارد یک سرویس عمومی است و یک سرویس عمومی کلیه سرویس را دربر میگیرد. شاید این به عنوان مهمترین مشکل است که شبکه بانکی با آن برخورد دارد. مساله دیگر اینکه سرویسهای بانکی 24در7 هستند پس عمده استفاده این سرویسها در طول روز کاری است اما ما توقع داریم که پس از این ساعات کاری هم بتواند پشتیبانی کند و سرویس پایدار باشد پس اگر مشکلاتی در قطعی خط و دسترسی باشد باید پس از ساعات اداری هم پاسخگو باشد، مشکل دیگر اینکه به هر صورت یکسری سیاستها کلان است و در جاهایی که محدودیتهایی ایجاد می شود تاثیر خود را بر استفادهکنندگان خواهد داشت همه اینها سبب شد بانکها تلاش کنند مشکلات ارتباطی ، قطعی سرعت و کندی پاسخگویی خود را حل کنند ؛بنابراین در هر بانک باید بخشی قرار میگرفت که سرویسهای چندگانه از مراجع مختلف بگیرد و خود را درگیر کند از انجا که بانک مرکزی و شبکه نباید وارد کار مخابراتی شود و خود را درگیر پایداری ارتباط کند پس باید مسوول مشخصی ایجاد می شد که بتواند این بخش را پاسخگو باشد این مشکلات از آنجا که حاد بود و کار را به جایی رساند که جنبههای اجتماعی- سیاسی پیدا کرد از طرف مراجع امنیتی مصوبهای تهیه شد که بانک مرکزی را برای ایجاد یک شبکه مستقل بانکی برای رهایی از مشکلات موجود ملزم کرد .
از آنجا که بانک مرکزی نمیتوانست وارد فاز اجرا و تهیه شبکه شود در سال 89 با مخابرات تفاهمنامهای امضا کرد و این تفاهمنامه مبنی بر همکاری دوجانبه بود که شبکه خاص بانکی ایجاد شود پیرو این تفاهمنامه جلسات متعددی برقرار شد . در آبانماه سال 89 بین بانکها و شرکت مخابرات جلسهای برگزار شد که طی آن تمام نیازهای شبکه بانکی اعلام شد، شرکت مخابرات بررسیهای اولیه را انجام و طرح مقدماتی را با یکسری مشخصات خاص ارایه داد.
اما یک سوال اساسی وجود داشت که این طرح پرهزینه است و هزینه این طرح را بانک مرکزی و شبکه بانکی چگونه پرداخت میکند. برای پوشش این هزینه سه پیشنهاد داده شده اولین پیشنهاد این بود که شرکت مخابرات به عنوان پیمانکار و بانک مرکزی به نیابت از شبکه بانکی کار را به شبکه مخابرات ارجاع دهد و درخواست دهد که این شبکه را ایجاد کند ،پیشنهاد دوم اینکه شرکت مخابرات خودش سرمایهگذاری کند و این طرح را ایجاد کند و در نهایت سرویس را در اختیار بانکها میگذاشتند فقط در این زمینه سوالی از سوی شرکت مخابرات مطرح شد که چه تضمینی وجود دارد که بانکها از این سرویس استفاده کنند و پیشنهاد آخر این بود که برای اینکه این ضمانت ایجاد شود یک شرکت با سهم برابر به نیابت از بانک مرکزی و شرکت مخابرات تاسیس گردد که این پیشنهاد منجر به ایجاد شرکت شاب شد.
شبکه شاب منجر به چه افزایش هزینههایی خواهد شد
قنبری: مشکلات شبکه کنونی و موانع آن باید بررسی شود از آقای جوانمردی خواهش میکنم در این خصوص توضیح فرمایید.
جوانمردی: شبکه مخابراتی که بانکها در حال حاضر استفاده میکنند به مراتب کیفیت سرویس آن بهتر شده است شاید در سال 85 یکی از مهمترین دغدغههای بانکها برای توسعه شعب ،بحث چگونگی پیوستن به شبکه مخابراتی و دسترسی به سرویسهای بر خط بود. در آن مقطع به خصوص برای بانکهای خصوصی که از کربنکینگ استفاده میکردند این مشکل دغدغه پررنگی بود چه بسا افتتاح یک شعبه با یک لینک ارتباطی هم عملیاتی نمیشد در حالیکه در نظام بانکی ارایه سرویسهای بدون وقفه به مشتریان بسیار اهمیت داشت .خوشبختانه طی سالیان اخیر بحث کیفیت سرویسهای مخابراتی به شدت بهبود یافته است البته الان هر بانکی سیاست خود را دارد برخی هنوز از شبکه ویست به عنوان بکآپ استفاده میکنند بعضی خود را روی وایمکس بردهاند.
من به عنوان یکی از مجموعههایی که درگیر این مسایل هستم دو دغدغه را پررنگ میبینم یکی بحث SLA برای ارایه سرویسهای مخابراتی و کیفیت سرویس که بانکها میتوانند از شبکه زیرساختی مخابراتی دریافت کنند که هنوز به نتیجهای نرسیده است .به طوریکه مشخص نیست ما از هر provider تحت چه شرایطی میتوانیم سرویس بگیریم که بدون قطعی ، خدمات ارایه شود.
موضوع دوم امنیت شبکه است یعنی مستقل از اینکه تحت چه بستری سرویس را ارایه میکنیم چطور مطمئن باشیم که میتوانیم به آن امنیت دست یابیم .نکته مهم دیگراینکه آیا شبکه شاب مبتنی بر یک نگاه هزینه فایده توسعه مییابد یا عملا فقط یک اجبار امنیتی است و مستقل از همه هزینههایش بانکها باید از آن بهرهبرداری کنند این سوال همیشه برای ما باقی است .سیاستگذار مسایلی را مطرح میکند که مسایل درست هم هست و باید از وجه سیاستگذاریش دستورالعملها و زیرساختهای قانونی را فراهم کند اما به هر حال ما درباره کسب و کارها صحبت میکنیم و عملا باید بدانیم که جایگزینی شبکه موجود با شبکه شاب منجر به چه افزایش هزینههایی خواهد شد و ایا در قیمت تمام شده خدمات به مشتریان اثرگذار است که باید اثرات آن ارزیابی شود. ولی اگر یک اجبار در اجرا و بهرهبرداری است من از بحث قانونی اطلاعی ندارم. نکته دیگر اینکه چه تمهیداتی اندیشیده شده که اگر ما روی این شبکه آمدیم بتوانیم کیفیت سرویس مناسب داشته باشیم قبلا مخابرات بود حالا بانک مرکزی و مخابرات است پس بایدبه دغدغه بنده به عنوان یک user توجه شود . قبل از اینکه راجع به این صحبت شود که ما میخواهیم شبکه را با چه حجم و سرمایهای فیزیکی جدا کنیم باید ذینفعان این حوزه بررسی کنند که این plan بعدا چه اثراتی در کسب و کارشان دارد گمان میکنم اگر به این مسایل پرداخته شود چه با توجه به الگوهای جهانی و چه شرایط خاص خود به یک رهیافت برسیم که بهترین بهرهبرداری را داشته باشیم.
قنبری: ما به دنبال این هستیم که شبکه ارتباطی مانع گسترش خدمات جدید نشود از مهندس قادری که از پیشکسوتان اتوماسیون هستند و دغدغه امنیت را دارند می خواهم در رابطه با این سرویس و بخش امنیت تجارب خود را ارایه دهند.
برای پیوستن به شاب اجباری در کار نیست
قادری: تعریفی که در این خصوص شده یک شبکه کاملا مستقل است به طوریکه یکسری زیرساختهای جدید ایجاد می شود البته از زیرساختهایی که در مخابرات وجود دارد مسلما استفاده خواهد شد.
من مقداری به عقب برمیگردم و مقدمهای کوچکی ذکر میکنم که آیا واقعا ایجاد این شبکه لازم هست یا خیر. اخبار نشان میدهد شرکتهای بزرگ جهان در این حوزه مقالاتی مبنی بر ضرورت ایجاد یک شبکه مستقل بانکی ارایه کردهاند در سال 1999 سه سناتور آمریکایی لایحهای مبنی بر ایجاد شبکهای خاص خدمات بانکی به دلیل امنیت تصویب کردند. خوشبختانه کشور ما هم این پیشبینی را کرد، در سال 88 هیات وزیران این مصوبه را ارایه کرد و شورای عالی امنیت ملی نیزتاکید کرد که شبکهای باید برای بانکها پیادهسازی شود که بتواند پاسخگوی مشتری باشد .
حال این سوال مطرح می شود که طراحی این سیستم چگونه خواهد بود؛ باید گفت بحثهای عمیقی بین کارشناسان شرکت خدمات و مخابرات در این خصوص برگزار شد تا نیازها را شناسایی کنند. البته طراحی این سیستم پیچیده زمانبر خواهد بود اگرچه قسمتهایی از طرحهای مفهومی آن بدست آمده است.
مسلما SLAهای متفاوت نیاز است که حتی بیش از یک ساعت قطعی در سال را نداشته باشیم .SLAهایی که در نظر گرفته شده به گونه ای است که براساس آن بانکها مختارند انتخاب کنند برای چه شعبهای چه SLAای را لازم دارند که سیستم براساس آن SLA درخواستی پیاده سازی می کند که چه نوع backupهایی باید برای آن سیستم قرار داد.
آقای جوانمردی فرمودند که این شبکه را بانک مرکزی اجبار میکند ،باید بگویم اجباری در کار نخواهد بود رقابت بانکها را مجبور به این کار خواهد کرد وقتی یک دقیقه سیستم قطع شود اگر بانک نسبتا بزرگ باشد حدود 86 هزار تراکنش پاسخ نمیگیرد 86 هزار نفر ناراضی خواهد بود پس بانک میتواند تصمیم بگیرد که آیا میخواهد SLA خوب بگیرد یا خیر بنابراین بحث رقابت اهمیت زیادی دارد .
ادامه دارد…..