ذات متضاد رفتار دولت و بانک مرکزی در میزان نقدینگی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،سید عباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه اگر بانک مرکزی بخواهد بطور مستقل در مورد سیاست‌های بانکی تصمیم بگیرد و تحت فشار دولت کار نکند چه باید بکند، گفت: اگر به مسئولت‌ها و کار ویژه‌هایی که بر عهده بانک مرکزی است توجه کنیم چیزی تحت عنوان استقلال بانک مرکزی را نمی‌توانیم بپذیریم.

وی اضافه کرد: مهمترین مأموریت بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی در مقابل کالاها و خدمات داخلی و ارزهای خارجی است یعنی بانک مرکزی اولا رابطه برابری پول ملی را در مقابل کالاها و خدمات داخلی حفظ کند و از طرف دیگر برابری پول ملی را در مقابل سایر ارزهای خارجی حفظ کند.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: برای عملیاتی شدن حفظ ارزش پولی ملی در مقابل کالاها و خدمات داخلی و ارزهای خارجی قطعا باید بانک مرکزی در تصمیم‌گیری‌ها و بکارگیری ابزارها استقلال لازم را داشته باشد زیرا علت اصلی بهم خوردن تعادل در بازارهای پولی و مالی معمولا بین دولت‌ها و قوه مجریه شکل می‌گیرد.

موسویان گفت: دولت‌ها گاهی با انجام فعالیت‌هایی فراتر از توان مادیشان دچار کسری بودجه می‌شوند و در این شرایط راحت‌ترین راه‌حل برایشان استقراض از بانک مرکزی است.

این کارشناس بانکی تصریح کرد: در صورتیکه بانک مرکزی مستقل نباشد و تابع دستورات دولت باشد بطوریکه هر وقت دولت تکلیف کرد این بانک موظف به تأمین مالی دولت باشد در این‌ صورت ارزش پول ملی به تدریج کاسته می‌شود و کل جامعه آسیب می‌بیند.

موسویان گفت: اما اگر بانک مرکزی مستقل باشد نسبت به تقاضای دولت در مواقع کسری بودجه می‌تواند اولا از راهکارهای کم آسیب استفاده کند و ثانیا به اندازه‌ای استفاده کند که با ابزارهای تعدیل کننده آن را جبران کند.

وی افزود: به عنوان مثال وقتی دولت از یک ابزار سیاست مالی انبساطی استفاده می‌کند بانک مرکزی بلافاصله از یک ابزار انقباض پولی استفاده می‌کند تا تعادل بازار‌ کالا‌ها و خدمات با بازار پول به هم نخورد اما اگر این دیدگاه‌ها مستقل نباشد بانک مرکزی زیر بار تکلیف‌های دولت و دستورهای دولت می‌رود و به قول معروف در تنور تورم جامعه می‌دمد.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سؤال که در کشورهای دیگر استقلال بانک مرکزی به چه صورتی است، گفت: در تعریف استقلال بانک مرکزی منظور استقلال از حاکمیت و نظام اقتصادی نیست، همچنین منظور این نیست که بانک مرکزی توسط خارجی‌ها و خارج از دولت اداره شود بلکه مقصود این است خارج از قوه مجریه اداره شود، یعنی رئیس جمهور و وزیر اقتصاد در آن دخالت محتوایی نداشته باشند.

موسویان در مورد استقلال بانک مرکزی در کشورهای پیشرفته بیان داشت: در این کشورها استقلال بانک مرکزی این نیست که از حاکمیت جدا باشد بلکه باید همسو با اهداف و سیاست‌های کلان اقتصادی باشد.

وی افزود: در اغلب کشورها بر اساس یک مکانیزم خاص اصطلاحا شورای سیاستگذاری پولی یا رئیس بانک مرکزی توسط رئیس قوه مجریه انتخاب می‌شود و بانک مرکزی باید در سیاست‌های کلان اقتصادی با نظام اقتصادی و حاکمیت همسو باشد، اما در اجرای سیاست‌های پولی، حفظ قدرت خرید پول ملی و برابری پول ملی در مقابل ارزهای خارجی استقلال کامل دارد، بطوری که تصمیم‌گیرنده است که از چه ابزارهایی و به چه میزان استفاده کند.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی اظهار داشت: در کشورهای در حال توسعه بانک مرکزی معمولا تبدیل به خزانه دوم دولت می‌شود بطوری که دولت هر وقت از محل درآمدهایش منابع برای مصارفش نداشت و با کسری مواجه شد به سمت بانک مرکزی دست دراز می‌کند که این حرکت در اصل دست دراز کردن به جیب مردم است