واکنش‌های تحسین برانگیز مخالفان سطل‌آب یخ

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،چالش سطل آب به ایران که رسید، دستش به هیچ‌جا بند نبود؛ چون هرچه دنبال انجمن ALS گشت، پیدایش نکرد و ماموریت جهانی‌اش در اینجا با آب‌بازی در ظهر تابستان اشتباه گرفته شد؛ چالشی که دنبال آگاه‌سازی آنلاین بود، ولی به‌خاطر نبود زیرساخت‌های آفلاین در ایران به یک بازی تبدیل شد.

 هرکس باید 3 نفر دیگر را نیز دعوت می‌کرد، خیلی‌ها یاد «یلدابازی» چندسال پیش افتادند و چالش سطل آب را تبدیل به «آب‌بازی» کردند.

اما تعدادی از ستاره ها و جهره ها ضمن مخالفت با این حرکت آن را نمایشی خواندند. علی ضیاء از انجام این کار ابراز پشیمانی کرد،شهاب حسینی به جای آنکه آبی روی سرش بریزد،مزار هنرمندان را شست،نیکی کریمی آن را اسراف آب دانست و الهام چرخنده هم از نمایشی بودنش انتقاد کرد.

انجمن نیمه‌رسمی ALS: دست‌ نگه‌ دارید!

پیدا کردن مقاله درباره بیماری «تحلیل‌رفتن و اضمحلال عضلات بر اثر عارضه نخاعی» یا همان ALS کار دشواری است. شاید حتی آنهایی که به نوشته‌های مشهورترین فیزیک‌دان حال حاضر دنیا و واضع نظریه «انفجار بزرگ» عشق می‌ورزند هم ندانند که او از 20سالگی دچار ALS شده. استیون هاوکینگ فقط 2انگشت و چشمش کار می‌کند و بقیه ماهیچه‌های بدنش دیگر فرمانی از مغز و نخاع نمی‌گیرد. ناشناخته بودن این بیماری در ایران چنان است که سال گذشته نخستین گردهمایی انجمن ALS برگزار شد و مسئولان این انجمن پس از پیگیری‌های ناموفق در دولت پیشین برای ثبت آن، اکنون همچنان در حال تکمیل مدارک برای رسمی کردن این انجمن هستند. اما سطل آب یخی که روی افکار عمومی جهان ریخته شد، به ناگهان وب‌سایت انجمن ایرانی ALS را با بازدید 8 هزارنفری مواجه کرد. خیلی‌ها تماس گرفتند که چطور کمک کنند. خیلی‌های دیگر نیز برای مؤسسه محک پول فرستادند، طوری که محک اعلام کرد ALS سرطان نیست. در همین حال، انجمن نیمه‌‌رسمی ALS ضمن قدردانی از هموطنان اعلام کرد که اگر نیت کلی دارید و می‌خواهید به بیماران کمک کنید، ریختن آن به‌حساب محک خیلی هم خوب است ولی « اگر هدفتان بیماران ALS است، لطفا فعلا دست نگه دارید.»

آب یخ روی افکار عمومی

هرچند مبدع آغاز این کمپین را «کوری گرفین» 24ساله می‌دانند که هفته پیش غرق شد ولی شروع داستان در شبکه‌های اجتماعی از جایی است که یکی از دوستان پیت فریتز (Pete Frates) در نیویورک، از او خواست که سطلی محتوی آب و یخ را روی سر خود واژگون کند! پیت البته باید قبل از آن ویدئویی تهیه می‌کرد و در آن چند نفر دیگر از دوستان خود را به این چالش فرامی‌خواند و به آنها فرصت می‌داد تا ظرف 24 ساعت یا مبلغ 100 دلار به‌حساب انجمن حمایت از بیماران مبتلا به ALS واریز یا مانند او با معرفی چند نفر دیگر به این چالش، سطلی پر از آب و یخ را در مقابل دوربین روی سر خود خالی کنند و یا البته هر دو گزینه را با هم انجام دهند! پیت فریتز بازیکن پیشین تیم بیس‌بال بوستون کالج بود که در سال 2012، در 27 سالگی به ALS مبتلا شد. در این میان وقتی بنیانگذار فیسبوک، بیل‌گیتس را به این چالش دعوت کرد ناگهان فضای مجازی پر از ویدئوهای کوتاهی شد که میزان کمک‌ها نسبت به سال قبل را با افزایش 767درصدی نشان می‌داد و307هزار و 598نفر از یاری‌دهندگان جدید بودند. اینطور که مجله فوربس نوشته میزان کمک‌ها طی یک‌ماه گذشته به بیش از 100میلیون دلار رسیده و این در حالی است که این انجمن طی یک سال 50میلیون دلار کمک دریافت می‌کرده است.

البته همه‌گیر شدن این کمپین چند دلیل داشت: 1- همه می‌توانستند در آن شرکت کنند، 2- قوانین ساده بود، 3- آب بازی در تابستان کیف دارد، 4- فشار هیجان‌برانگیزی طی 24ساعت به دعوت‌شدگان می‌آمد 5- کاربران با همگرایی می‌توانستند صدایی قوی‌تر و در دنیای واقعی احساس قدرت خوشایندتری داشته باشند. اما کاربران جهانی می‌دانستند چک خود را به کجا بفرستند ولی کاربران ایرانی باید چه می‌کردند؟

چالشی که بومی نشد

شاید بهتر بود کاربران ایرانی مثل کاربران غزه از این چالش جهانی به شکل دیگری استفاده می‌کردند. جوانان غزه سطل در دست می‌گیرند اما خاک بر سر می‌ریزند؛ چون آب ندارند، اگر هم داشته باشند، برق ندارند که یخچال داشته باشند و کدام رسانه می‌تواند از این بهتر وضع مردم غزه را به جهان مخابره کند؟ با این همه، چالشی که در ایران با علی کریمی شروع شد و با عطاران و رامبد جوان و ترانه علیدوستی و مهناز افشار و… ادامه پیدا کرد مخالفانی جدی پیدا کرد. برخی نگران کم آبی بودند و پیشنهاد می‌دادند که برای معرفی این بیماری فکر دیگری شود.

دسته دوم کسانی بودند که نگاهی اجتماعی به این موضوع داشتند و معتقد بودند وقتی در جامعه مشکلات بزرگ و کوچک زیادی مثل دختران سوخته شین‌آباد، فروش کلیه، روغن پالم، آلودگی صنایع غذایی و هوا وجود دارد، چرا آدم‌های مشهور به فکر راه‌اندازی کمپین برای این مسائل نیفتاده‌اند؟ عده‌ای شرکت‌کنندگان در این ماجرا را مرفه بی‌درد و یک عده شکم سیر توصیف کردند که از سر بیکاری سطل آبی روی خودشان می‌ریزند که معلوم هم نیست خیلی یخ باشد.

دسته سوم اما معتقد بودند که این حرکت در ایران بیشتر جنبه‌خودنمایی پیدا کرده و هدف اصلی آن فراموش شده. آنها می‌گفتند این ماجرا بیشتر شبیه به یک بازی و شوخی برای سرگرمی شرکت‌کنندگان شده و خبری از کمک‌های مالی نیست. این کمپین در ایران مخالفان سرشناسی پیدا کرد. علی ضیا، مجری معروف صدا و سیما که برای یک پسر بچه مبتلا به سرطان، موهای سرش را تراشیده بود، اگرچه زیر سطل آب رفت و محمدجواد ظریف، احسان علیخانی و حبیب کاشانی را هم به این کار دعوت کرد اما خیلی زود پشیمان شد و گفت: «فکر می‌کنم باید به جای آب روی سرم خاک بریزم؛ برای همدردی با کودکانی که میان خون و دود و آتش زندگی می‌کنند. من چالش آب را پس می‌گیرم و برای همدردی با کودکان غزه همه کار می‌کنم».

حامد بهداد هم که از سوی همایون شجریان دعوت شده بود، در توییتر خویش ضمن مخالفت با این حرکت به نکته جالبی اشاره کرد؛ «نمی‌خوام غر بزنم و ایراد بگیرم، حمایت از یک بیماری خوبه ولی کاش به‌جای این‌همه آب و ادا و اطوار هرکسی یه شیشه آب می‌فرستاد برا کودکان آفریقایی!» و یا نیکی کریمی نیز در اظهارنظری مشابه نوشت: «می‌شه تو این کم‌آبی یک سطل آب رو هدر ندیم و اگه قراره کمک کنیم، خودمون یواشکی بریم به این همه مراکز که تو کشورمون به کمک احتیاج دارند، رسیدگی کنیم».

الهام چرخنده هم در یادداشتی از چالش سطل آب یخ انتقاد کرد و نوشت: «فهمیدیم مردان ما هم استعداد جیغ زدن دارند». در این میان، آنچه اهمیت دارد این است که کسی با نیت چالش سطل آب مشکل ندارد، بلکه باید دید آیا بستر اجتماعی هر منطقه‌ای با انجام چنین کاری مناسب هست یا نه. برای نمونه مؤسسه خیریه محک هم در بیانیه‌ای به تفاوت جغرافیایی و اهمیت آب در ایران اشاره کرده و ضمن درخواست برای انجام نشدن این کار در ایران گفته: «این حرکت نمادین در جغرافیا و فرهنگ دیگری طراحی و اجرا شده که متکی بر عناصر مورد پذیرش آن حوزه بوده است و اجرای آن در فرهنگ و جغرافیای ما می‌تواند واجد تعارضات فراوانی باشد که بارزترین آنها به هدر رفتن هزاران لیتر آب در شرایط بحران کم‌آبی حاکم بر کشور است.» هر چند موافقان در جواب می‌گویند این آبی که به هدر می‌رود در برابر هدررفت آب از سیستم لوله‌کشی فرسوده و موقع مسواک زدن و ظرف شستن چندان به‌حساب نمی‌آید اما، در کشوری که تا همین 2 هفته پیش عده زیادی حتی نام بیماری ALS را نشنیده بودند، این چالش سطل آب می‌توانست فرصتی برای هشدار نسبت به کمبود آب باشد. مثل کاری که شهاب حسینی کرد؛ به قطعه هنرمندان رفت و به‌جای آب بر سر خویش ریختن، هم صورت مزار هنرمندان درگذشته را صفایی داد و هم رو به دوربین از ضرورت حفظ این مایه حیات گفت/همشهری آنلاین