تجمع ۲۵ درصد خانوارهای فقیر در ۴ استان

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،به تازگی آمارهایی در رابطه با میزان فقر، نابرابری و رفاه در ایران و… ارائه شده است که براساس آن تبدیل وضعیت سرپرست خانوار از شاغل به بازنشسته احتمال فقر خانوار را افزایش می‌دهد. نرخ ابتلا به فقر در خانوارهای با سرپرست زن بیش از دو برابر خانوارهای با سرپرست مرد است و روستایی بودن، احتمال ابتلا به فقر را افزایش می‌دهد.

بر این اساس یک اقتصاددان با اشاره به نتایج بررسی در زمینه فقر، نابرابری و رفاه در ایران، بیان کرد: طی دوره 86 – 1370، درآمد حاصل از مزد و حقوق‌بگیری، سالانه 3/ 4 واحد درصد از درآمد حاصل از مشاغل آزاد، سریع‌تر رشد کرده است. در این تغییر آهنگ، نسبت درآمد حاصل از مزد و حقوق‌بگیری به درآمد حاصل از مشاغل آزاد از 57 درصد در سال 1370 با رشد تدریجی، به 76 درصد در سال 1385 رسیده است. از سوی دیگر نسبت مخارج خانوار‌های با سرپرست مرد نسبت به خانوار‌های با سرپرست زن از 158 درصد در سال 1370 به 173 درصد در سال 1386 رسیده و نسبت میانگین مخارج خانوارهای با سرپرست باسواد نسبت به بی‌سواد از 165 درصد در سال 1370 به 180 درصد در سال 1386 رسیده‌است.

فرهاد نیلی از تجمع 25 درصد خانوارهای فقیر در چهار استان سیستان و بلوچستان، گلستان، خراسان شمالی و جنوبی خبر داده و افزود: شاخص رفاه در استان تهران به نحو چشمگیری از شاخص رفاه کل کشور بالاتر است هرچند از سوی دیگر، انحراف معیار رفاه نیز در این استان از متوسط کشور بزرگ‌تر است. بنابراین استان تهران به عنوان مرفه‌ترین استان، از بیشترین شکاف رفاهی نیز برخوردار است. در مقابل، شاخص رفاه در استان‌های سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، خراسان شمالی و جنوبی نسبت به بقیه استان‌ها پایین‌تر است.

نیلی گفت: در واقع شاید بتوان گفت بهره‌مندترین افراد و کم بهره‌ترین افراد در تهران ساکنند. خانوار‌های شهری ساکن در استان تهران، دارای سرپرست مرد شاغل، باسواد و در سنین بین 30 تا 50 نسبت به بقیه خانوار‌ها از رفاه بیشتری برخوردارند.  وی همچنین یادآور شد که خانواده‌ها در برابر رکود از سه ناحیه آسیب می‌بینند: از دست دادن شغل سرپرست خانوار، کاهش تعداد شاغلان و افزایش بار تکفل خانوار و کاهش درآمد افراد شاغل که باید بتوانیم برای ایمن‌سازی خانوارهای آسیب‌پذیر در برابر رکود و کاهش آثار اجتماعی رکود برنامه‌ریزی کنیم.

 بازنشستگان بیشتر در معرض فقر قرار دارند

نیلی با بیان افزایش فراوانی فقر در خانوارهای با  سرپرست بازنشسته گفت: سهم خانوارهای با سرپرست شاغل از میان خانوارهای فقیر، از بیش از 80 درصد طی سال‌های 77 – 1370، با کاهش تدریجی طی دوره 86 – 1378 در پایان دوره به 1 /70 درصد رسیده است. در مقابل، سهم خانوارهای با سرپرست بازنشسته، از 8 /7 درصد در سال 1370 با افزایش تدریجی به 9/  22 درصد در سال 1386 رسیده است. در حالی صحبت از آسیب‌پذیری بازنشستگان کشور در حوزه فقر اقتصادی می‌شود که بنا بر نظر کارشناسان شرایط کنونی بازنشستگان به‌گونه‌ای است که حقوق دریافتی آنها با هزینه‌های سرسام‌آور اقتصادی شکاف عمیقی دارد.

 بنابر آمارها با توجه به رشد سریع جمعیت بازنشستگان در ایران، تا سال1400 این جمعیت به حدود 10 میلیون نفر معادل 13 درصد کل جمعیت کشور بالغ خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود تا 30 سال آینده تعداد بازنشستگان از مرز 25 درصد جمعیت کشور فراتر رود.این اقتصاددان درحالی اعلام می‌کند نرخ ابتلا به فقر در خانوارهای با سرپرست زن بیش از دو برابر خانوارهای با سرپرست مرد بوده و سهم خانوارهای با سرپرست زن از جمعیت فقیر، از 9/9 درصد در سال 1370، به 3 /12 درصد در سال 1386 رسیده است که چندی پیش رئیس مرکز آمار ایران اعلام کرد: بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در سال 90، سرپرست 12 درصد خانوارهای ایرانی زن هستند. علاوه بر این، آمارها حکایت از این موضوع دارند که 82 درصد زنان سرپرست خانوار بیکارند.

 روستایی بودن، احتمال ابتلا به فقر را افزایش می‌دهد

نیلی با بیان اینکه روستایی بودن، احتمال ابتلا به فقر را افزایش می‌دهد، ادامه داد: در تمامی سال‌های مورد بررسی، سهم خانوارهای فقیر روستایی بیش از خانوارهای شهری بوده است، هر چند این تفاوت در سال‌های اخیر به تدریج کاهش یافته است. این درحالی است که بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان ثبت احوال کشور،  5/28درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند.

 بررسی وجود احساس رفاه در افراد مغفول مانده

یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه اجتماعی به صورت ساده این است که بررسی کنیم سبد مصرفی خانوار چقدر گسترده است و افراد تا چه حد می‌توانند از امکانات موجود استفاده کنند. فرزین یزدانی می‌افزاید: این امکانات هم شامل تغذیه، امکانات بهداشتی و رفاهی، مسکن و… می‌شود که مشخص می‌کند افراد در چه حدی از رفاه اقتصادی بهره‌مندند.

وی تصریح می‌کند:نکته دیگر بحث‌های اجتماعی مانند وجود احساس رفاه در افراد است که تا به حال موردی نداشتیم که در کشور در این زمینه کاری صورت بگیرد. یزدانی تاکید می‌کند: فاصله طبقاتی و رفاه اقتصادی می‌توانند در جامعه‌ای با هم همراه باشند. بنابراین، وجود این دو در کنار یکدیگر هیچ منافاتی ندارد. چنانکه، در شهری مانند تهران به‌رغم وجود رفاه اقتصادی شکاف طبقاتی زیادی را هم شاهد هستیم.

 بازنشستگان و زنان سرپرست خانوار آسیب‌پذیرند

یک آسیب‌شناس اجتماعی نیز در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: بیشتر بازنشستگان افرادی هستند که در سن سالمندی قرار می‌گیرند و بیش از 60 سال سن دارند. از این رو، تکریم آنها، امری بسیار ضروری است. تکریم فردی که سال‌ها تجربه، اطلاعات و اندوخته‌هایی دارد که بسیار ذی قیمت است کاری انسانی است. یکی از مصادیق تکریم بی‌نیازی مالی و اقتصادی این افراد است. حسن موسوی‌چلک تاکید می‌کند: در همه جای دنیا از دوران بازنشستگی تحت عنوان «دوران طلایی» یاد می‌شود اما متاسفانه در کشور ما این دوران، برای بیشتر مردم شروع سختی‌ها و دشواری‌ها در زندگی و تلاش برای حل مشکلات معیشتی است.

 نبود امکانات در روستاها

یک جامعه‌شناس نیز در رابطه با وضعیت زنان سرپرست خانوار در کشور می‌گوید: فقر رابطه تنگاتنگی با اشتغال و سطح درآمد دارد از این رو، زنان به دلیل اینکه نسبت به مردان از فرصت‌های شغلی کمتری برخوردارند اغلب بیشتر بیکار می‌مانند. به همین دلیل است که خانواده‌های زنان سرپرست خانوار فقیرتر از سایر خانواده‌ها هستند. قمر فلاح می‌افزاید: سطح درآمد زنان هم نسبت به مردان در یک شغل مشابه کمتر است. در مرحله بعدی حتی اگر زنان سرپرست خانوار سرمایه‌ای هم داشته باشند اغلب در رقابت به جایی نمی‌رسند.

 وی در رابطه با دلیل فقر در روستاها می‌گوید: میزان سنجش فقر تنها سطح درآمد نیست. از این‌رو، ساکنان روستاها حتی اگر درآمدی هم داشته باشند اغلب از امکانات و سطح رفاه کمتری برخوردارند. علاوه بر این، اشتغال در روستاها اغلب اشتغال کاذب و فصلی است و این بدان معناست که برخی از روستایی‌ها در تمام سال درآمد ندارند.