با تجربه‌ها عبور می‌کنند؛ جوان‌ترها می‌میرند
با تجربه‌ها عبور می‌کنند؛ جوان‌ترها می‌میرند این تمام پاسخ به این سؤال است که سرگذشت پرندگانی که مهمان زاینده رود شده‌اند، پس از قطع جریان آب چه خواهد شد؟
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،از ایسنا پرندگان مهاجر روزها پرواز طاقت فرسا برای گریز از سوز و ساز سرمای زمستان نواحی شمال را به امید تجربه گرمای روح بخش گاو خونی به جان می‌خرند اما تالاب پر سخاوت فلات مرکزی ایران تن خشک و بی روح خود را برای این تازه مسافر غریب از وطن، به تماشا می‌گذارد.
برای پرندگانی که از قافله دسته مهاجران زمستانی جا می‌مانند، دست روزگار بساط مرگی موهوم همراه با بی آبی و بی غذایی را در تالاب از پا افتاده گاوخونی می‌گستراند و برای پرندگان با تجربه‌تری که سال‌هاست با داستان سرزمین‌های خشک و به نیستی نشسته خو گرفته‌اند، نخستین نگاه به گاوخونی پرواز بیشتر به عرض‌های پایین‌تر و تحمل خستگی راه برای رسیدن به سر پناهی امن را به صورت غریزی و شرطی بر آن‌ها تحمیل می‌کند.
به گفته مریم امیدی، کارشناس ارشد محیط زیست طبیعی به صورت کلی مهاجرت پرندگان همواره از عرض‌های شمالی‌تر جهان و از نواحی سیبری و روسیه به سمت عراضی جنوبی‌تر انجام می‌شود و فصل مهاجرت این پرندگان نیز از اواسط و اواخر شهریور ماه هر سال آغاز شده و تا پایان سال ادامه می‌یابد.
وی با اشاره به وضعیت توپوگرافی اصفهان و نقش این شهر در مهاجرت سالانه گونه‌های مختلف پرندگان افزود: اصفهان در فلات مرکزی ایران قرار گرفته است و اگر چه در معنای عام فلات مرکزی ایران به صورت عمده خشک بوده و میزان بارندگی سالانه نیز در آن اندک است اما اکوسیستم‌های آبی این منطقه نقش بسیار مهمی در ادامه مسیر مهاجرت انواع پرندگان به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر دارد.
این کارشناس ارشد محیط زیست طبیعی گفت: پرندگان مهاجر برای تجدید قوا و کسب توان کافی برای ادامه مهاجرت خود نیازمند استراحت و استفاده از منابع غذایی تالاب‌های موجود در فلات مرکزی ایران هستند و اگر در این مسیر با مسائل و مشکلات غیر قابل انتظار و غیر مترقبه از جمله مشکلات طبیعی و یا انسانی رو به رو شوند مجبور هستند با صرف نظر از منابع مهم تغذیه‌ای تالاب‌ها و اکوسیستم‌های آبی فلات مرکزی به حرکت خود به سمت عرض‌های پایین تر ادامه دهند.
امیدی با تقسیم مشکلات مسیر راه پرندگان مهاجر به دو دسته طبیعی و انسانی ادامه داد: کمبود آب، نبود اکوسیستم‌های آبی و تالابی و نبود منابع تغذیه‌ای جزئی از مشکلات طبیعی این پرندگان و شکار غیر مجاز و یا خطر صید از جمله مشکلات انسانی است که جمعیت این گروه مهمان را هر ساله تهدید می‌کند.
وی افزود: اهمیت وجود منابع و اکوسیستم‌های آبی و تالابی برای پرندگان کنار آبزی به اندازه پرندگان خشکی زی و شکارچی نیست چرا که الگوی زندگی و وضعیت تغذیه‌ای این دو نوع پرنده با یکدیگر متفاوت است.
این کارشناس ارشد محیط زیست طبیعی با اشاره به خشکی تالاب گاو خونی تصریح کرد: تداوم خشکسالی‌ها در رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی باعث شده که غنای تغذیه‌ای این نواحی در گذر زمان بسیار ناچیز شود و نبود جلبک‌های کافی از یک سو و عدم حضور فیتوپلانگتون‌های سطحی از سوی دیگر باعث شده تا در فصل مهاجرت گونه‌های مختلف پرندگان به منابع آبی و تالابی اصفهان در سال جاری نه تنها شاهد تعدد گونه‌های جانوری نباشیم بلکه تنها گونه‌های مختلفی از کاکایی‌های سر سیاه همه چیز خوار و تعدادی معدودی از اردک‌ها در اطراف رودخانه دیده شوند.
امیدی در تبیین مفهوم تعداد گونه و فراوانی جمعیت جانداران یک اکوسیستم خاطر نشان کرد: به طور حتم تعداد گونه‌های پرندگان مهاجر به فلات مرکزی کشور از جمله رودخانه و تالاب گاوخونی نسبت به سال‌های گذشته به میزان زیادی کاهش یافته است و حضور پرندگان در این نواحی نیز محدود به گونه‌های محدودی شده که به تعداد زیاد در نواحی مختلف کنارآبزی و سطح رودخانه دیده می‌شوند و از دانه‌های حاصل از پوشش‌های گیاهی ایجاد شده در زمان خشکسالی استفاده می‌کنند.
وی اظهار کرد: این پرندگان در مسیر مهاجرت خود به تدریج به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر حرکت می‌کنند و اواخر بهمن برای بازگشت به نواحی شمالی‌تر دوباره از فلات مرکزی ایران می‌گذرند اگر چه این پرندگان در آن زمان دیگر آبی در زاینده رود نخواهند دید اما مجبور هستند برای ادامه بقای خود باز هم به پرواز ادامه دهند و همه مسیر را برای یافتن آب و منابع اکوسیستم آبی که غنی از مواد مغذی برای استراحت آن‌ها باشد جست و جو کنند.
این کارشناس ارشد محیط زیست طبیعی گفت: پرندگان گاه در مسیر خود برای استراحت از حوضچه‌های تصفیه فاضلاب و یا از منابع تغذیه‌ای کشاورزان استفاده می‌کنند با این وجود باید دید که آیا این منابع موقت قدرت تأمین مایحتاج روزانه بدن آن‌ها را دارد یا خیر؟
امیدی با اعتقاد به وضعیت منحصر به فرد تالاب گاو خونی از نظر پوشش گیاهی و وضعیت جغرافیای منطقه‌ای در سال‌های گذشته به نبود برخی گونه‌های ارزشمند جانوری اشاره کرد و ادامه داد: بسیاری از انواع پرندگان کم یاب منطقه‌ای از جمله فلامینگوها سالانه برای زمستان گردی و یا مهاجرت تالاب گاوخونی را انتخاب می‌کردند اما سال‌ها است که خشک شدن این تالاب باعث عدم حضور این پرندگان در منطقه فلات مرکزی ایران شده است.
وی تجربه پرندگان را عامل مهمی برای حفظ جان آن‌ها در مسیر مهاجرت دانست و تصریح کرد: پرندگان با تجربه در مسیر حرکت خود به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر هرگاه با مشکلات انسانی یا طبیعی از جمله خشکسالی اکوسیستم‌های هر ساله رو به رو شوند می‌توانند مسیرهای جدیدی را یافته و جان خود را نجات دهند با این وجود می‌توان گفت که خطرات جانی همواره پرندگان جوان‌تری که سال های ابتدایی مهاجرت خود را می‌گذرانند تهدید می‌کند.