دوئلی که برنده ندارد/ کشاکش بانکها و بانک مرکزی در میدان نرخ سود

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک تنها چند ساعت بعد از آنکه مدیرعامل بانک ملی و رئیس شورای هماهنگی بانک‌هابه نیابت از بانک‌های دولتی و خصوصی اعلام کرد: «در نشست صبح امروز مدیران عامل بانک‌هایدولتی و خصوصی در خصوص کاهش سود بانکی روی عدد 20 درصد به تفاهم رسیدند،»بانکمرکزی با قرار دادن متن مصاحبه با دکتر کمیجانی قائم مقام این بانک به  تصمیم بانکهای عامل واکنش نشان داد واکنشی که طیآن تلاش شده است دو نکته تاکید شود یکی دفاع از سهم سیاستگذار(شورای پول و اعتبارو بانک مرکزی) در خصوص سیاستگذاری پولی از جمله تعیین نرخ سود و دوم تعیین نرخسود بانکی متناسب با عدد تورم .

این دو تاکید در واقع همانچیزی بود که در ظاهر مصوبه بانکهای دولتی و خصوصی ناقض آنها بود. از یک سو سیاستگذاررا در عمل انجام شده قرار داده و نرخ سود 20 درصد را متناسب با وضعیت بازار پولدانسته بودند و در عین حال رقم پیشنهادی آنان حدود 4.4 درصد بیش از عدد تورم سال 93بود که طبعا از نگاه سیاستگذار فاصله ای بیش از آنچه که مدنظر ناظر بوده تعیین شدهاست.

مصوبه بانکها

 آنچه که مدیرعاملبانک ملی و رئیس شورای هماهنگی بانک‌ها به نیابت از بانک‌های دولتی و خصوصی اعلامکرد به صورت واضح چهار بند مشخص داشت که به شورای پول و اعتبار پیشنهاد شده بود:1-میزان کاهش نرخ سود معادل 20 درصد ،2- زمان اجرای نرخ سود برابر 15 اردیبهشت ،3- تاکیدو توجه دادن  ناظر به الزامات تثبیت وعملیاتی شدن این نرخ که پیش از این اعلام شده بود و 4- محول کردن کاهش بیشتر نرخ به مراحل بعدی

بر اساس گفته دکتر همتی: مدیران عامل بانک‌های دولتی و خصوصی در نشستصبح شنبه  خود که در محل بانک تجارت انجامگرفت برای کاهش سود بانکی به تفاهم رسیدند که در اولین مرحله سود علی‌الحسابسپرده‌های یک ساله را به ۲۰ درصد کاهش داده و سود تسهیلات مشارکتیرایج بانک‌ها را بسته به نوع فعالیت ۲ تا ۳ درصد کاهش دهند.

 همچنین در صورت تأیید بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار این پیشنهاد از۱۵ اردیبهشت ماه سال جاری عملیاتی می گردد.

در این جلسه ابراز امیدواری شد پیشنهادات بانک‌ها در مورد الزاماتتثبیت و عملیاتی شدن نرخ‌های جدید که طی نامه‌ای به بانک مرکزی اعلام خواهد شدمطمح‌نظر مسئولین محترم بانک مرکزی و شورای محترم پول و اعتبار قرار گرفته و درجهت تعادل عرضه و تقاضای پول در بازار ملحوظ گردد  و درنهایت اینکه انشاءاله زمینه کاهش مرحله بعدینرخ سود نیز مهیا گردد.

ترسی که گریبانگیر ناظر شد

در واقع تصمیمی که بانکها گرفتند در سایه اتحادی رخ داد که از زمانآمدن سیف به بانک مرکزی کم کم قوام گرفت. این اتحاد همان چیزی بود که بانک مرکزیهمواره از وقوع آن واهمه داشت و بر همین اساس طی چند دهه گذشته عوامل نامعلومی مانع ایجاد تشکل صنفی واحد بانکی شده بودند.به وجود آمدن چنین تشکلی شاید از نگاه ناظر می تواند خود جایگزین سیاستگذار پولیباشد. کما اینکه در بسیاری از کشورها بانک مرکزی در واقع کنسرسیومی متشکل ازنماینده های تمام بانکهاست و  تصمیم گیر وسیاستگذار نهایی  همین کنسرسیوم است. بخصوصاینکه این کنسرسیوم  بازار پول ا به صورتواقعی تر نمایندگی می کند در حالی که بانک مرکزی در حالت فعلی و در غیاب کنسرسیومبیشتر دولت را نمایندگی می کند تا بازار عرضه و تقاضای پول را …  در هر حال اکنون کنسرسیوم عملا شکل گرفته و بر اساس واقعیات بازار پول اقدام بهتصمیم گرفته است اما این تصمیم آن چیزی نیست که بانک مرکزی با ساختار فعلی کهبیشتر منویات دولت را پیروی می کند طالب آن باشد. در چنین شرایطی دوئلی شکل گرفتهکه به نظر می رسد درسهایی زیادی دارد اما برنده ندارد.

نبود سیف یک تاکتیک

به سختی بتوان برای این سوال پاسخ روشنی یافت که  سفر رئیس کل بانک مرکزی به عنوان یک فرصت برایبانکها دیده شد تا اقدام به تصمیم گیری درباره نرخ سود کنند یا اینکه سیف نیز خودبر روند اتفاقات آگاه بود و سفر خود را به بانکها هدیه کرد تا بتوانند بر اساسوضعیت حاکم بر بازار پول تصمیم گیری کنند. به تعبیر دیگر دکتر سیف نیز از چنیننشستی آگاه و خشنود بوده است؟ به نظر می رسد با توجه به سوابق گذشته سیف که سعیکرده  همواره نظرات بانکها را در تصمبمگیری ها به عنوان یک اولویت نگاه کند اگر آگاه نبوده باشد دست کم خشنود است و درعین حال از تیر اتهامات در امنیت است چرا که در غیاب وی همه تصمیم گیری ها صورتگرفته است.

دوئلی که برنده ندارد

اگر چه در نهایت این بانکها هستند که مصوبه خود را اجرا خواهند کرد چهشورای پول و اعتبار آن را مصوب کند یا خیر و بر همین اساس شورای مذکور برای حفظاعتبار خود چنین مصوبه ای را تصویب خواهد کرد اما از یاد نبریم که ناظر و مجریباید بتوانند در نهایت با هم به وحدت نظر برسند  و این همان نکته ایست که دو گروه باید در نظر بگیرند در غیر این صورتچالش های بعدی بازار پول عمیق و زیانبار خواهد بود.