بیش از ۵۰ درصد شرکت های بیمه در کنترل بانک هاست

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک از ریسک نیوز صنعت بیمه در روزهای گذشته یک تغییر مدیریتی ناگهانی را تجربه کرد  به طوریکه در این جابجایی مدیریتی  اعمال نفوذ مدیریتی بانک ملت ، به عنوان سهامدار اصلی ، در شرکت بیمه ما کاملا مشهود به نظر می رسید در این راستا بررسی این موضوع از زاویه دیگر و آسیب شناسی شرکت های بیمه ای که بانک ها سهامدار غالب آنها هستند، ضروری به نظر می رسد.

بدون شک بانک ها و بیمه ها به عنوان دو مولفه اصلی بازار پول در تکمیل زنجیره ارزش خدمات می توانند مکمل یکدیگر باشند و برای همین است که اخیرا در بازار های توسعه یافته بانک – بیمه ها متولد شده اند تا زنجیره خدمات یکدیگر را کامل کنند اما در ایران یا به دلیل ضعف مقررات و یا رواج الگوهای غیر اصولی این اتفاق آنچنان که باید رخ نداده به طوریکه در حال حاضر یا بانک ها بیمه تاسیس می کنند و یا سهام غالب یک شرکت بیمه ای را در اختیار دارند و اگر چه که طبق قانون مجاز نیستند بیشتر از 20 درصد سهام یک شرکت را داشته باشند اما حقیقت امر چیز دیگری است به طوریکه یک بانک به عنوان یک هلدینگ همراه با شرکت های تابعه اش گاهی تا بیش از 80 درصد سهام یک شرکت بیمه راداراست و اینجاست که مشکل آغاز می شود و بانک این حق را به خود می دهد که بیمه گری کندکه هم به لحاظ قوانین بانکداری در تضاد است زیرا بانک نمی تواند بنگاهداری کند و هم دچار خلط وظایف می شود چرا که بیمه ، صنعتی است پیچیده که دارای اصول و فنون خاص خود است .

به زعم کارشناسان ، بانک و بیمه باید در عرض هم باشند نه در طول یکدیگر و در این راستا باید هلدینگ هایی شکل بگیرد که متشکل از بانک ، بیمه ، لیزینگ ، صرافی و … باشد که در کنار هم زنجیره ارزش خدمات یکدیگر را کامل کنند اما اگر بانک تبدیل به هلدینگی قدرتمند شود که بیمه را به عنوان زیرمجموعه اش تحت سلطه خود در آورد بدون شک با اصول حاکمیت شرکتی مغایر خواهد بودزیرا شرکت بیمه باید بیمه گری کند و سهامدار هم به وظایف سهامداری اش عمل کند.

در حال حاضر نمونه مشخص این الگو ، گروههای مالی پاسارگاد است که اگر چه تحت هلدینگی متشکل از همه گروههای مالی فعالیت می کند ، اما سایه بانک پاسارگاد بر مجموعه سنگینی می کند اگر چه که قدم نهادن در مسیر ایجاد گروههای مالی تا همین اندازه هم قابل قبول است اما این الگو بی تردید برای ارزش آفرینی بیشتر نیاز به اصلاح دارد .

 بیش از 50 درصد شرکت های بیمه در کنترل بانک ها است

اله وردی رجایی سلماسی ، صاحب نظر اقتصادی و مدیر عامل اسبق بانک سامان ، در این خصوص به خبرنگار ریسک نیوز گفت: طبق قوانین میزان مشارکت بانک ها در بنگاهداری از 40 درصد سرمایه نباید بیشتر باشد ، علاوه براین در شرکت های بیمه نیز نباید بیش تر از 20 درصدسهام را داشته باشند .

به گفته وی اما مشکل اینجاست که بانک ها شاید به نام خود بانک 20 درصد سهام داشته باشند اما به نام شرکت های تابعه و فرعی بعضا تا بیش از 70 درصد سهام بیمه ای را دارا هستند که بدون شک این مساله سبب بروز چالش هایی در مدیریت شرکت بیمه خواهد شد.

مدیر عامل اسبق بانک سامان عنوان کرد: به لحاظ اصولی سهامدار عمده را برای شرکت های سهامی عام مفید نمی دانم و معتقدم هیچ سهامداری نباید عملا بیش از 5درصد سهام یک شرکت را داشته باشدزیرا این امر به مرور فساد می آفریند و سهامدار عمده تدریجا نقش یک کنترل کننده را در شرکت ایفا خواهد کرد.

رجایی سلماسی با بیان اینکه اگر بانکی سهام یک شرکت بیمه را دارد باید اصول قانونی را رعایت کند و میزان مشخصی از سهام را دارا باشد ، اظهار داشت: شرکت بیمه نباید تحت کنترل بانک باشد زیرا بازار بیمه یک صنعت تخصصی و کاملا حرفه ای است که دارای نهاد ناظر مجزا است و اگر قرار باشد یک شرکت بیمه تحت کنترل بانک باشد و چون بانک سهامدار عمده هست بدون در نظر گرفتن اصل ذینفع واحد، نفوذ مدیریتی خود  را در بیمه اعمال کند پس چه لزومی دارد که نهاد ناظر تحت عنوان بیمه مرکزی وجودداشته باشد.

این خبره اقتصادی معتقد است ، متاسفانه در حال حاظر خلط وظایف وجود دارد به طوریکه شرکت های بیمه به جای بیمه گری ، سرمایه گذاری می کنند و بانک ها هم در مدیریت شرکت های بیمه دخالت و بنگاه داری می کنند.

رجایی سلماسی تاکید کرد:  در حال حاضر بانک ها به دلیل اینکه سهامدار عمده محسوب می شوند کنترل امور شرکت های تابعه خود را در دست دارند به طوریکه بیش از 50 درصد شرکت های بیمه در کنترل بانک ها هستند .

وی افزود: این در حالی است به شرکت های بیمه باید به عنوان یک شرکت انتفاعی نگاه کرد که خدمات بیمه ای ارایه می کند و دارای قوانین و اصول حرفه ای و تخصصی خاص خود است نه اینکه بانک ، شرکت بیمه را تحت تابعیت خود درآورد.

اعمال نفوذ غیر اصولی بانک ها بر شرکت های تابعه

شاهین شایان ارانی ، کارشناس اقتصادی و صاحب نظر بازار سرمایه در این خصوص معتقد است ، در مدل های بانکداری جهانی اصطلاحا مدلی به نام bank holding company که می تواند بانکداری تجاری ، نهاد های بیمه ای ، لیزینگ و …را در زیر مجموعه خود داشته باشد که به آنها تشکل های مالی هم گفته می شود و این هلدینگ باید مجوز خاص خود را داشته باشد علاوه براین زیر مجموعه هایش نیز باید مجوز داشته باشند و قوانین هلدینگ را رعایت کنند .

به گفته وی متاسفانه در این خصوص در ایران خلط وظایف شکل گرفته به طوریکه یک بانک قادر است قوانین را دور بزند و حتی بیش از 70 درصد سهام یک شرکت بیمه را داشته باشد که این مساله از دید اصول بانکداری اشتباه است زیرا کار بانک ، بانکداری است و بیمه گری دارای اصول حرفه ای و تخصصی خاص خود است.

ارانی اظهار داشت: اگر بانکی می خواهد بیمه گری کند باید مجوز bank holding company  را بگیرد که متاسفانه در ایران این مدل و مجوز وجود ندارد.

ارانی تاکید کرد: در حال حاضر بانک ها خود هلدینگی ایجاد کرده اند که بر شرکت های زیر مجموعه خود اعمال مدیریت و نفوذ دارند این در حالی است که بانک باید تابع  هلدینگی باشد که از گروههای مالی چون لیزینگ ، صرافی ، بیمه و… تشکیل شده است.

قوانین حاکم بر گروههای مالی شفاف نیست

علی رحمانی ، مدیر عامل اسبق شرکت بورس اوراق بهادار تهران ، با بیان اینکه صنعت بیمه و بانک می توانند با یکدیگر هم افزایی داشته باشند ، گفت: در حال حاضر در همه جای دنیا بانک ها یک گروه و هلدینگ است که شرکت های زیر مجموعه خود را به رسمیت شناخته است ،پس نفس عمل درست است.

رحمانی معتقد است ،یکی ازرشته های بیمه ای که می تواند منابع خوبی در اختیار بانک برای سرمایه گذاری قرار دهد و پرتفوی بانک را متنوع کند ، بیمه های عمرو سرمایه گذاری و بیمه تکمیلی پس انداز است که متاسفانه در ایران جایگاه واقعی خود را ندارد.

وی افزود: به عبارت دیگر بانک ها و بیمه ها می توانند در راستای یکدیگرند زنجیره ارزش خدمات هم را تکمیل کنند زیرا بانک ، بیمه و بورس در هم تنیده اند.

وی با بیان اینکه طبق مقررات ، بانک ها نمی توانند بیش از 20 درصد سهام شرکت های بیمه ای را در اختیار داشته باشند ، خاطر نشان ساخت :مشکل اساسی در کشور ما که سبب نفوذ بانک ها د ربیمه به شکل غیر اصولی شده ، این است که در ارتباط با ساختار هلدینگ و چگونگی شکل گیری آنها مشکل وجود دارد .

رحمانی گفت:در فدرال رزرو برای بانک هایی که می خواهند هلدینگ داشته باشند ، مقررات خاصی حاکم است به طوریکه طبق مقررات هر بانکی می تواند در بیمه ، لیزینگ و … سرمایه گذاری کند این در حالی است که در ایران در خصوص گروه مالی بانک ها،  قواعد مدیریتی روشن و شفافی وجود نداردو همین امر سبب شده بانک های که دارای هلدینگ هستند عملا بر شرکت های زیر مجموعه خود تسلط داشته باشند.

منبع:ریسک نیوز