خطر خزنده زیر پوست پرداخت/ وقتی کدهای «USSD» چوب حراج می خورند

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک در حالی که بخش پرداخت موبایلی در کشور ما با حضور چند پی اس پیشرو در این حوزه  توانسته بخشی از بازار پرداخت الکترونیک را به خود اختصاص دهد اما اخیرا بازار جدیدی شکل گرفته بدین صورت که شرکت هایی با انعقاد قرارداد با برخی شرکت های پی اس پی و تحت لوای نام این شرکت ها اقدام به انجام فرایند مبادلات مالی از طریق کدهای  یو اس اس دی می کنند. این کار ضمن غیرقانونی بودن از چند جهت  آینده  نظام پرداخت  را با خطر مواجه خواهد کرد.

 تخلف از مقررات

طبق ماده 32 دستورالعمل اجرایی فعالیت و نظارت بر «ارایه دهندگان خدمات پرداخت الکترونیک» که توسط بانک مرکزی  در بهمن ماه سال 92 ابلاغ شده است : اجازه نامه های صادر شده توسط بانک مرکزی(اعم از مجوز موقت و دایمی) به هیچ وجه و در قالب هیچ  یک از عقود قابل انتقال به  غیر نخواهد بود.

بر اساس این ماده شرکت های پی اس پی مجاز نیستند تا کل یا بخشی از یکی از فعالیت های پرداخت خود را با دریافت درصدی از درآمد به غیر واگذار کنند. به تعبیر دیگر اجاره دادن کل محوز یا بخشی از خدمات مغایر با قانون است.

این در حالی است که تا کنون  دست کم 7 شرکت تحت هفت کد یو اس اس دی و تحت نام شرکت های پی اس پی اقدام به چنین کار ی کرده اند که به دلیل  حفظ وجه  شرکت های پی اس پی طرف قرارداد  نام این شرکت ذکر نمی شود. اما مشخصات این هفت شرکت ،نام کدها و شرکت های طرف قرارداد شرکتهای پی اس پی موجود است که درصورت درخواست نهاد ناظر به آن ارائه خواهد شد.

مخاطرات در کمین امنیت

یکی از مخاطرات این نوع قراردادها و واگذاری بالا رفتن ضریب خطا در بحث امنیت است. در  حالی که  زیر ساخت امنیتی شرکت های پی اس پی  در عین اینکه مداوما در حال تقویت است اما همچنان  با استانداردهای روز جهان فاصله دارد در چنین شرایطی  ایجاد یک حفره از طریق  انجام امور پرداخت توسط کانالی خارج از شرکت پی اس پی که احتمالا قادر به نظارت توسط شاپرک نیست باعث می شود تا خطر کلاه برداری یا خطا در کمین  تراکنش های ارسالی این شرکت ها به شبکه پرداخت و بانکی باشد.

دست کم گرفتن مقوله امنیت در کشور ما در عرصه پرداخت بدون قربانی نبوده است و یادمان نرود که در شرکت انیاک تنها وجود یک فرد خاطی باعث شد صنعتی با مشکل و مخاطره مواجه شده و اعتماد عمومی نسبت به پرداخت الکترونیک خدشه دار شود. نکته اساسی آن است که  بر اساس مقررات بانک مرکزی بر عملکرد پی اس پی دارای مجوز  نظارت دارد طبعا نظارت بر شرکت های فاقد مجوز پرداخت  یکی از چالش های آتی بانک مرکزی است.

خطر برای کسب و کار

ورود بازیگران جدید به عرصه پرداخت اگر چه در ظاهر اندک درآمدی در حد ده درصد درآمدهای شاپرکی  به حساب شرکت های پی اس پی واریز کند اما با قدرت گرفتن شرکت های مذکور و وابستگی شرکت های پی اس پی به این شرکت ها در نهایت این شرکت ها هستند که اوامر خود را بر شرکت ارائه دهنده پرداخت دیکته می کنند و انحرافی در عرصه کسب و کار پرداخت ایجاد خواهد شد که مدیریت کردن آن احتمالا ساده نخواهد بود.

در عرصه پرداخت از این نوع انحرافات کم نبوده از جمله  حذف کارمزد ، توسعه بدون توجیه اقتصادی پایانه های فروشگاهی ،واگذاری رایگان بجای اجاره یا فروش پایانه به پذیرنده و… از جمله انحرافات استراتژیک صنعت پرداخت است. در  چنین شرایطی بهینه آن است که شرکت های پی اس پی از هم اکنون آینده را  در نظر داشته و اقدامات پیش گیرانه را در دستور کار قرار دهند.

ضرورت هماهنگی اپراتورها با بانک مرکزی

در حال حاضر اپراتورهای تلفن همراه  کد های یو اس اس دی را به عنوان یکی از خدمات خود واگذار می کنند اما می توانند طی یک هماهنگی با ناظر برای کدهایی که  قرار است برای خدمات پرداخت یا بانکی استفاده شود ، بر اساس مجوزی از بانک مرکزی ارائه کنند. چنین رویه ای برای آنان نیز بهتر است. شبکه بانکی به عنوان یکی از مشتریان بزرگ خدمات اپراتور  تلفن های ثابت و همراه محسوب می شود و طبعا کسب رضایت از این مشتری به عنوان یکی از ارکان مهم در پویایی و ماندگاری اپراتور هاست. بنابراین هماهنگی بین اپرتور و بانک مرکزی نقطه روشنی در فعالیت های هر دو رکن پرداخت و بانکداری الکترونیک است. به نظر می رسد در حال حاضر این هماهنگی ها چندان قوام کافی را نیافته و اپراتور کدهای خود را به راحتی و بدون  توجه به اینکه در چه محیطی خدمت عرضه می شود واگذار می کند.

شرکت ها بجای وابستگی خود  دست بکار شوند

کار چندان سختی نیست که شرکت های پی اس پی خود مستقیما خدمات کد یو اس اس دی را در سبد محصولات خود بگنجانند.بجای اینکه طی قراردادی مجوز فعالیت به یک شرکت واگذارکنند می توانند بستر فنی را خود ایجاد کرده انجام امور بازریابی  و تبلیغات را واگذار کنند. این کار البته  با ریسک و هزینه همراه و ممکن است برخی پی اس پی ها از پذیرش ریسک های ان احساس ترس کنند از سوی دیگر می پندارند با دادن یک مجوز هم ده درصد درآمد  حاصله را خواهند داشت و هم به آمار تراکنش هایشان افزوده شده و می توانند در کارنامه خود  محصول جدیدی را ثبت کنند اما باید آن سوی  دیوار را نیز نگاه کنند که خطر در کمین نشسته و ممکن است  با کوتاهی این شرکت ها کل اعتبار شرکت پی اس پی زیر سوال رفته  و حتی تا لغو مجوز نیز پیش رود ،اعتماد عمومی به پرداخت و بخصوص پرداخت موبایلی زیر سوال خواهد رفت.

 ره اچیست

شرکت های پی اس پی طبعا باید در درون خود و نگرش های کلان و استراتژیک خود  در دو افق به کسب و کار خود بیندیشند اول منافع اتی شرکت، دوم منافع کل صنف. در این راستا منطق حکم می کند اعتبار خود را اثبات کنند و با پیاده سازی زیر ساختهای فنی و بازاریابی در درون شرکت حرکت به سمت پرداخت موبایلی را کلید بزنند. تردیدی نیست که آینده از آن موبایل است و اگر انان امروز خود را به حرکت وا ندارند ممکن است فرداد دیر باشد.

درباره USSD

یو اس‌ اس دی یا همان سرویس مکمل غیر ساختمند داده‌ها (Unstructured Supplementary Service Data) یک روش ارسال پیام در شبکه GSM می‌باشد.

این قابلیت جزء قابلیت‌های ذاتی شبکه GSM محسوب نمی‌شود اما این سرویس جزء خدمات ارزش افزوده شبکه GSM محسوب می‌شود که بدون هزینه خاصی قابل افزودن به تمام شبکه‌های GSM است. از طرف دیگر تقریبا تمام گوشی‌های موجود از ارسال و دریافت این گونه پیام‌ها پشتیبانی می‌کنند.

ارتباط پیام از طریق USSD شباهت بسیار زیادی به انتقال پیام از طریق پیامک SMS دارد اما با وجود کلیه این شباهت‌ها دو اختلاف بزرگ بین این دو موجود است و آن در نحوه انتقال اطلاعات  است.

پیامک از مکانیزم ذخیره و فرستادن مجدد (Store And Forward) استفاده می‌نماید در حالی که USSD مرحله‌گرا (Session Oriented) است.

به‌عبارت دیگر SMS پس از ارسال در شبکه ذخیره و سپس برای مقصد فرستاده می‌شود در حالی که در USSD پیام در همان زمان ارسال، دریافت می‌گردد.

تفاوت عمده دیگر این است که USSD یک روش برقراری ارتباط بین گوشی با شبکه و برعکس است اما پیامک برای ارتباط گوشی با گوشی به کار می‌رود.

پیغام‌های USSD همواره بین * و # محصور می‌گردند و بدین ترتیب از شماره‌های تلفن تمیز داده می‌شوند.

 با کدهای USSD می‌توان کارهایی مثل خرید شارژ تلفن همراه و اطلاع از میزان اعتبارآن، پرداخت قبوض آب برق تلفن گاز و …، ارسال درخواست به اپراتور، ارتباط با خدمات مشترکین تلفن همراه، انتقال وجه و اعلام موجودی حساب بانکی، و حتی پرداخت کمک‌های خیرخواهانه انجام داد.

از امکاناتی که بانکداری و پرداخت الکترونیک در اختیار ما قرار داده استفاده از کدهای USSD بر روی تلفن همراه است. محیط ساده کار با این کدها باعث می‌شود که تا دارندگان تلفن همراه بدون هیچگونه سردرگمی و نصب نرم‌افزاری، کارهای بانکی و پرداخت خود را به راحتی انجام دهید.