لزوم ایجاد مرکز تحقیقات صنعتی ابررسانایی در کشور

دکتر فربد در گفت وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، درباره تحقیقات ابررساناها در این دانشگاه به عنوان نخستین دانشگاه پیشگام کشور در این حیطه اظهار داشت: ابررساناهای گرم که نوع جدیدی از ابررساناها هستند در سال 1987 کشف شد و توانست جایزه نوبل را نیز به خود اختصاص دهد. در دانشگاه شهید چمران اهواز تحقیقات آن انجام و همین مواد ساخته شد.

وی با بیان این‌ که از آن زمان تاکنون تحقیقات در این حیطه ادامه دارد، تصریح کرد: اخیرا توانستیم ارتباطی میان مواد ابررسانا با حوزه نانوفناوری کشف کنیم که از نانو در ابررسانایی گرم استفاده شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ابررسانایی گرم را یک موضوع بسیار پیشرفته عنوان و خاطرنشان کرد: تحقیقات در این زمینه نیاز به دستگاه‌های خاص برای اندازه‌گیری‌های دقیق دارد در حال حاضر بعضی از دستگاه‌ها در دانشگاه ساخته شده و بعضی از این دستگاه‌ها در ایران موجود است اما بسیاری از دستگاه‌ها و تجهیزات لازم نیز در کشور وجود ندارد.

فربد با تعریف مفهوم ابررسانایی اظهار داشت: مواد ابررسانا هیچ‌گونه مقاومت الکترونیکی ندارند و به همین دلیل هدر رفت انرژی در این مواد صفر است. ابررساناها در گذشته از جنس فلز یا سیم‌های بین فلزی یا آلیاژهای بین فلزی ساخته می‌شد اما در حال حاضر از این نوع ابررساناها در دنیا در انواع و اقسام مختلف ساخته و در حوزه‌های کاربردی متنوعی استفاده می‌شود.

وی با بیان این‌که مواد ابررسانایی گرم از جنس سرامیک هستند، خاطرنشان‌ کرد: در حال حاضر تحقیقاتی در این زمینه در حال انجام است تا بتوانیم این مواد را به شکل سیم و مفتول بسازیم که در این صورت کاربردهای بسیار متنوعی برای این مواد می‌توان متصور شد.

این استاد دانشگاه شهید چمران اهواز در خصوص مزایای استفاده از ابررساناها تصریح‌ کرد: سیم‌های معمولی برق معمولا 40 درصد انرژی را به شکل گرما از دست می‌دهند ولی با توجه به این‌که پرت انرژی در این مواد صفر است، مهم‌ترین مزیت آن‌ها در صرفه‌جویی در انتقال انرژی است همچنین ساخت آهن‌رباهایی با قدرت بسیار زیاد و میدان‌های مغناطیسی بسیار بزرگ از قابلیت‌های این مواد است.

فربد با اشاره به دیگر کاربردهای این مواد اظهار داشت: ابررساناهای قدیم به دلیل آن که از جنس فلز هستند و قابلیت کاربرد به شکل سیم را دارند کاربردهای متنوعی در زمینه‌ مغناطیس‌سنجی اندازه‌گیری میدان‌های مغناطیسی ضعیف و بسیاری از کارهای پزشکی حساس مانند نقشه‌برداری و اسکن مغز دارند.

وی با بیان این‌که در حال حاضر تحقیقات بسیاری در دنیا در حال انجام است، تصریح‌ کرد: گروه‌های خصوصی و دانشگاه‌ها در این زمینه فعال هستند و مطمئنا در آینده نزدیک بسیاری از این فعالیت‌ها به نتیجه خواهد رسید در صورتی که بتوان این مواد را به شکل سیم و مفتول عرضه کرد، قابلیت‌ها و کاربردهای بسیاری می‌توان برای آن‌ها تعریف کرد.

عضو هیات علمی گروه فیزیک دانشگاه شهید چمران اهواز درباره وضعیت تحقیقات ابررسانه‌ها در ایران خاطرنشان کرد: این تحقیقات در کشور ما هنوز در مقیاس آزمایشگاهی انجام می‌شود و به سطح صنعتی نرسیده است در حال حاضر دانشگاه شهید چمران، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان، الزهرا، کارهایی در این حیطه انجام می‌دهد اما با بودجه‌های فعلی نمی‌توانیم در مقیاس صنعتی وارد شویم.

فربد درباره لزوم ایجاد یک مرکز صنعتی تحقیقات ابررسانایی در کشور، اظهار داشت: اخیرا مطرح شده است که وزارت نیرو کمیته‌ای در این خصوص تشکیل داده و درصدد است چنین مرکزی را دایر کند. البته از ما نیز نظرخواهی شده که چه ابزارهایی لازم است و در چه زمینه‌هایی می‌توانیم اندازه‌گیری و کار کنیم اما اگر بخواهیم این تحقیقات را در مقیاس صنعتی عملیاتی کنیم به مشکل خواهیم خورد زیرا در این سطح هنوز کار نکرده‌ایم.

وی چشم‌انداز این تحقیقات در دنیا را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: در حال حاضر افراد بسیاری در این زمینه در دنیا کار می‌کنند و ما نیز برای آنکه بتوانیم به نتایج مطلوب دست یابیم باید حمایتهای لازم صورت گیرد. همان‌طور که در کشور حمایت‌های زیادی در حیطه نانو انجام می‌شود و امکانات و تسهیلات بسیاری در اختیار محققان این حوزه قرار گیرد که در مورد ابررسانایی این‌ طور نیست و لازم است به شکل جدی‌تری در این زمینه اقدام شود.

انتهای پیام