تمام مسئولیت های شرکت خدمات انفورماتیک/ چالش های فناوری بانکی در سال ۹۵
سید ابوطالب نجفی ترسیم کرد:
افزایش تعداد سامانههای حاکمیتی از 7 به 25 مورد طی سالهای 89 تا 93، رشد پایداری در سرویسهای شرکت از 95% به 98.5% طی سالهای 90 تا 93، افزایش ماندگاری شبکه فضایی از 98% به 99.99% طی دوره مذکور، افزایش محصولات تمام شده جدید از 16 به 84 مورد، تعدادی از شاخص های است که در کارنامه چند ساله شرکت خدمات انفورماتیک می بنیم
****************************
در ابتدا در خصوص جایگاه شرکت و نقش آن در شبکه بانکی کشور توضیحاتی ارائه فرمایید و همچنین نگاهی آماری به عملکرد شرکت داشته باشید.
شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان بازوی فناورانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی انفورماتیک با بیش از دو دهه سابقه تولید سامانههای بانکداری الکترونیکی، جذب و بکارگیری فناوریهای نوین مبتنی بر نگرش تکاملگرایانه و خلق ارزشهای پایدار را سرلوحه اقدامات خود قرار داده است. در حوزه اجرای مأموریتهای ملی حاکمیتی شرکت با توسعه و ارتقای مهارت و تخصص کارکنان، برنامهریزی آموزشی و استفاده از نیروهای توانمند داخلی، توانسته است با تولید و بازنویسی سامانههای سوئیفت، سپام، آریا-پایا و آریا-ساتنا، چکاوک و سامانههای نوین همراه بانکی در حوزه خدمات بانکداری الکترونیک، سهم به سزایی در پشتیبانی و راهبری سامانههای حاکمیتی ایفا نماید. ایجاد نظامهای فناورانه متناسب با نیاز بانک مرکزی با توجه به فناوریهای بانکداری آینده (همچون: Social Network, Cloud Computing, Mobile, Big Data)، طراحی و پیادهسازی سامانههای ملی پرداخت، هوش تجاری، ایجاد شبکههای گسترده برای برقراری ارتباطات بانکی با هدف فراهم آوردن زیرساختی کارا و امن برای سامانههای الکترونیک بانکی، نگهداری و راهبری کلیه سامانههای حاکمیتی و بانکی با رویکرد ارتقای سطح پایداری، امنیت و کیفیت سرویسها، توسعه و ارتقای ظرفیت شبکه بین بانکی، ارائه خدمات و راه حلهای فنی جهت پشتیبانی سطح یک بانکها و کاربران نرم افزارها و سخت افزارهای شرکت خدمات انفورماتیک به صورت شبانه روزی، بخشی از فعالیتهای این شرکت در پیشبرد تعالی نظام بانکداری الکترونیکی کشور با استفاده از شاخصهای جهانی در قالب سیاستهای ملی است.
با توجه به صحبت هایی که مطرح کردید شرکت خدمات انفورماتیک چه راهبردهای کلیدی را مد نظر داشته است؟
عملکرد شرکت خدمات انفورماتیک را در سالهای اخیر از چند منظر می توان مورد بررسی قرار داد: اجرای توانمند مسئولیتهای حاکمیتی و اجتماعی، پیشرو در صنعت با نوآوری، خلق زیرساختهای ملی امن و پایدار، ارتقای تعالی سازمانی و استمرار در رشد سودآوری.
آیا می توانید از منظر آماری نیز به موارد بالا نگاهی بیاندازید؟
در ارتباط با شاخصهای آماری این حوزهها می توان به این موارد اشاره کرد: افزایش تعداد سامانههای حاکمیتی از 7 به 25 مورد طی سالهای 89 تا 93، رشد پایداری در سرویسهای شرکت از 95% به 98.5% طی سالهای 90 تا 93، افزایش ماندگاری شبکه فضایی از 98% به 99.99% طی دوره مذکور، افزایش محصولات تمام شده جدید از 16 به 84 مورد، افزایش شش برابری تعداد رخدادهای امنیتی ثبت شده، افزایش تعداد پروژههای استراتژیک شرکت از 33 به 77 مورد، افزایش نرخ نیروی انسانی متخصص از 75% به 82%، افزایش استانداردهای سازمانی از 5 به 12 مورد در دوره مذکور، پیاده سازی الزامات و استانداردهای امنیتی و اخذ گواهینامهها مبتنی بر استانداردهای بین المللی نظیر ISO27001 و ISO22301، رشد 10 برابری ارزش شرکت طی سالهای 83 تا 93، رشد چهار برابری سود خالص شرکت طی سالهای 89 تا 93، رشد بیش از پنج برابری درآمد حاصل از فروش تجهیزات و خدمات شرکت طی سالهای 89 الی 93 و …
شرکت با چنین جایگاهی در روند اقدامات خود متاثر از چه عوامل پیش برنده و بازدارنده ای است؟
ارائه خدمات مهم و چشمگیر شرکت طی سالهای اخیر در بدترین شرایط در کشور اجرایی شد؛ شرایطی که دسترسی به حداقلها به دلیل گستردگی تحریمها برای شرکت میسر نبود و از این رو تبعات تحریم از مهمترین چالشها در پیشبرد اهداف کلان شرکت به شمار میرفت. اما خوشبختانه شرکت موفق شد با تلاش مجدانه و مسئولانه مدیران و کارشناسان، بخش قابل توجهی از این دشواریها را پوشش داده و اهداف خود را پیش ببرد تا جایی که حتی برخی از سامانههایی که از منابع خارجی تأمین شده بودند به ناچار توسط شرکت خدمات انفورماتیک بازنویسی شدند که این همه در خور قدردانی بسیار است.
اگر بخواهیم چالش های پیش روی شرکت خدمات و کلا خدمات فناوری بانکی با توجه به شرایط حاکم بر بازار در سال جاری و طبعا بعد از برجام را بررسی کنیم به چه چالش هایی برمی خوریم؟
به طور کلی میتوان مجموعه چالشهای اصلی فراروی شرکت را این گونه طبقهبندی کرد:
– ورود شرکتهای بین المللی، جدید و تازه کار به این عرصه و ارائه نوآوریهای فناورانه
– تشدید محیط رقابتی با رقبای موجود
– تغییرات سریع فناوری
– ضعف قوانین و مقررات رگولاتوری در بکارگیری دانش و فناوری شرکتهای بین المللی و عدم انطباق فرهنگ کسب و کار داخل کشور با آنان
که بررسی و رفع هریک از این چالشها از طریق برنامهریزی آموزشی، استفاده از نیروهای توانمند داخلی و بهرهگیری مؤثر از زیرساختهای مطلوب میسر خواهد شد.
و عوامل پیش برنده کدامند؟
در خصوص عوامل پیش برنده در روند اقدامات شرکت نیز می توان به خوشنامی برند شرکت، گستردگی شبکه خدمت رسانی در استانهای مختلف، زیرساخت شبکه هوشمند، بکارگیری نیروی متخصص و دانش بنیان در شرکت اشاره نمود. از طرفی چابک سازی بخشهای مختلف شرکت و اصلاح فرایندها و رویههای کاری به همراه درک و شناخت دقیق بازار و مشتری میتواند کمک شایانی در جهت پیشبرد برنامهها و تحقق اهداف شرکت ایجاد نماید. همچنین تداوم رشد و پیشرفت شرکت بدون رشد و ارتقای شخصی افراد میسر نیست، لذا برنامهریزی جهت ارتقای مهارتها و قابلیتهای تمامی همکاران انجام شده است؛ در کنار همه این موارد توجه خاص به امکانات رفاهی، خدماتی و پزشکی پرسنل مستعد شرکت نیز همواره مد نظر مدیران شرکت قرار داشته است، تا بدین گونه بتوان با ایجاد محیطی سالم و پویا در جهت تحقق اهداف سازمانی گام برداریم.
اجرای برجام و تبعات آن به عنوان یک رخداد پیش بینی شده برای شرکت چه دستاورها و فرصت هایی را فراهم کرد و چه ریسک هایی را نیز به همراه دارد؟ در واقع شرکت تا چه میزان از آمادگی ورود به چنین شرایطی برخوردار است؟
شرکت خدمات انفورماتیک با رصد مداوم بازار و شناسایی تغییر ذائقه و علایق مشتری همراه با انجام آینده پژوهی و رصد کلان روندهای حوزههای مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فناوری همواره تلاش نموده است از فضای عدم قطعیت و ابهام در آینده کسب وکار خود بکاهد و انتخابهای درستی قبل از وقوع تغییرات و تحمیل شرایط محیطی بر کسب و کار داشته باشد. برجام نیز از این قاعده مستثنی نبوده و شرکت با آگاهی گام به شرایط پسا برجام مینهد. در سال 90 برنامهریزی استراتژی سهساله در شرکت انجام شد که شرکت قرار است در چه مسیری باشد و این برنامه که شامل تعداد زیادی پروژه بود تا سال 93 معتبر بود. از اواسط سال 93 جلساتی با بانک مرکزی و شرکت ملی برگزار شد، تا استراتژیهای سه سال بعد تدوین شود. در این راستا از نقشه راه بانک مرکزی، استراتژیهای شرکت ملی انفورماتیک، مشورتهای هیئت مدیره و مدیران ارشد شرکت استفاده و برنامه استراتژیک و عملیاتی شرکت برای سه سال آینده تدوین شد تا در بخشهای رقابتی به عنوان راهبر بازار ایفای نقش کنیم و با ظرفیتهای در اختیار حضور شایسته ای در بازارهای بین المللی نیز داشته باشیم. در حال حاضر کارگروه برنامهریزی استراتژیک در شرایط پسا برجام متشکل از مدیران، رؤسای گروه و کارشناسان در شرکت فعالیت می کند که هدف آن بازنگری و استخراج موضوعات، اهداف، سیاستها، برنامهها، اقدامات و فعالیتهای مورد نیاز در این شرایط است.
پیش نیازهای ورود به پسابرجام از نظر شرکت چه مواردی مشخص شد؟
یکی از پیش نیازهای مواجهه با پسابرجام داشتن استاندارد PCIDSS است که اگر شرکت یا بانکی فاقد این استاندارد باشد یک سال فرصت خواهد داشت تا آنرا پیاده سازی کند. ما از یک سال قبل اقدام به پیاده سازی این استاندارد نمودیم تا سوئیچهای خود را تطبیق دهیم، یعنی به محض برداشته شدن تحریمها، شرکت برای رویارویی با وضعیت جدید از آمادگی کامل برخوردار خواهد بود. بحث مهم دیگر این است که گواهینامههای استاندارد بینالمللی را برای سایر سرویسها اخذ کنیم. استانداردهایی مانند ISO20000، ISO30000 و ISO22301 برای پایداری، شناسایی و مدیریت ریسکها در دستور کار قرار دارد و در همین رابطه محدوده اجرای ISO27001 را نیز جهت امنیت سامانهها توسعه دادهایم.
روند بازار فناوری بانکی چگونه خواهد بود؟ به تعبیر دیگر حجم تغییرات در این حوزه را چگونه ارزیابی میکنید و زمان بندی هر مرحله و تغییرات آن را در صورت امکان ذکر فرمایید.
اکنون که در شرایط پسا تحریم قرار داریم، بانکهای مهم و بزرگ در نقاط مختلف جهان و همچنین شرکتهای بزرگ فناوری اطلاعات مانند Apple، Amazon، Google، IBM و… وارد بازار کشور خواهند شد و استفاده از فرصتهای ناشی از حضور آنان نیازمند الزاماتی است. به عنوان مثال این شرکتها و نمایندگان آنها با کارتهای اعتباری و بین المللی نظیر Visa، Master و… وارد کشور خواهند شد و پول نقد به همراه خود نمیآورند. بنابراین باید زیرساخت مورد نیاز ایجاد شود و قوانین و آیین نامههای رگولاتوری تغییر کند. موضوع دیگر توان رقابتی بالای این سازمانها است که مسلما بخش قابل توجهی از سهم بازار شرکتها و کسب و کارهای داخلی را مورد تهدید قرار خواهند داد. اجرایی شدن برخی از راهکارها مانند تغییر برخی از قوانین و مقررات رگولاتوری در بازه زمانی کوتاه مدت سه ماهه، شش ماهه و… قابل انجام است؛ اما برخی دیگر مانند پیاده سازی EMV (Europay, MasterCard & Visa) نیازمند زمان طولانیتر و صرف منابع بیشتر است.
برای تسریع این روند، مسئولیت شرکتهای دیگر، شرکت خدمات انفورماتیک، بانک مرکزی و سایر بانکها چیست؟
همانطور که ذکر شد؛ در شرایط پسا تحریم بانکهای مهم و بزرگ در نقاط مختلف جهان و همچنین شرکتها و سازمانهای بزرگ بین المللی وارد بازار کشور خواهند شد و میبایست زیرساخت، فرهنگ، فرایندها، قوانین و آییننامههای مورد نیاز جهت استفاده از فرصت حضور آنان در کشور را فراهم نماییم. سازمانها یا شرکتهای بینالمللی که به داخل کشور میآیند، با فضای حقوقی بینالمللی حرکت میکنند و SAL و تفاهم نامههایی که امضا میشوند بینالمللی است. پر واضح است طرفهای خارجی از نظر حقوقی بسیار قوی هستند. بنابراین شرکتهای داخلی نیز باید از مشاوران و حقوقدانانی که با قوانین IT و بین الملل آشنا هستند؛ استفاده نماید. قوانین و مقررات رگولاتوری باید توسط نهادها و سازمانهای ذیربط از جمله وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات (رگولاتوری حوزه فناوری و ارتباطات) و بانک مرکزی ج.ا.ا (رگولاتور حوزه پولی و بانکی) تغییر کند و فضا جهت مشارکت با ذینفعان بین المللی فراهم شود.
با ورود بانکهای خارجی و سرمایه گذاری آنها در داخل کشور، سهم بازار بانکهای داخلی تهدید میشود؛ برای این مسئله پیش بینی شما چیست؟ مهمترین نکاتی که بانکها و شرکت های باید در نظر داشته باشند چیست؟
به نظرم میبایست با افزایش توان رقابتی و تنوع محصولات و خدمات خود، به روز آوری فرایندها و بکارگیری فناوریهای نوین، سهم خود را از بازار حفظ کنند. در این رابطه، وضع قوانین حمایتی از طرف سازمانها و نهادهای مسئول میتواند راهگشا باشد و بستههای حمایتی و تشویقی متفاوت با شرایط خاص برای مشارکت شرکتهای خارجی جهت متقاعد نمودن آنها به همکاری تحت شرایط با شرکتهای ایرانی پیشنهاد و تدوین شود. به صورتی که طرف خارجی ملزم به همکاری با شرکتهای داخلی شود و به این ترتیب انتقال دانش و فناوری نیز صورت گیرد و از کسب و کارهای داخلی و ایدههای نوآورانه حمایت شود.
نقش نهادهای مسئول در این میان چیست؟ آنها باید چه مواری را مد نظر قرار دهند؟
اقدامات تأثیرگذار که میتواند از سوی نهادهای مسئول صورت پذیرد می توان به این موارد اشاره کرد: فراهم شدن امکان سرمایه گذاری خارجی در سهام شرکتهای فناوری اطلاعات حاضر در بازار بورس، تقویت دیپلماسی اقتصادی در سطح وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با هدف ایجاد فضای تعامل و مذاکره بین شرکتهای ایرانی و شرکتهای بینالمللی فعال در عرصه فناوری، ایجاد منطقه آزاد تجاری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات با همکاری شرکتهای بزرگ خارجی حوزه فاوا با هدف شبکه سازی و ایجاد خوشههای فناوری اطلاعات و در راستای توسعه کسب و کارهای ایدهمحور و دانشبنیان، فراهم کردن زمینه سکوسازی با مشارکت و مالکیت سرمایه گذاران خارجی یا بومی سازی سکوهای نرم افزاری و تجاری با برندهای مطرح جهانی با هدف حمایت از توسعه زیست بوم شرکتهای کوچک و نوپا، ایدهمحور و دانشبنیان، ساماندهی و استقرار نظام کنترل و ممیزی فناوری اطلاعات و تسهیل سرمایه گذاری برای صدور گواهی کیفی و فنی و امنیتی محصولات و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات، تولید ابزارهای مناسب و کمک به کاربران برای افزایش توان تعیین میزان کیفیت خدمات دریافتی از اپراتورها، ترویج و اطلاع رسانی در جهت افزایش بکارگیری نرم افزارهای آزاد/ متنباز، گسترش حمایتهای بیمهای از فعالین و تولیدکنندگان حوزه ICT، گسترش تفکر برنامهریزی و برنامه محوری به عنوان یک اصل از طریق اتکا به شاخصهای دادهآمایی حوزه IT در کلیه حوزهها در سازمانها و نهادهای داخلی از قبیل سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و سایر دستگاههای ذیربط.
شرکت خدمات به عنوان شرکتی که هم حاکمیتی است و هم اقتصادی، در این مسیر چه اقداماتی را صورت داده یا در دستور کار دارد؟
شرکت خدمات انفورماتیک در این راستا اقدامات کلان زیر را مد نظر قرار داده است: تدوین نقشه راه فناوریهای مورد استفاده در شرکت از زوایای مختلف، تلاش در جهت همراستا نمودن استراتژیهای سازمان و استراتژیهای فناوری اطلاعات، بهینهسازی ساختاری در راستای تطابق با الزامات فناوری اطلاعات، مد نظر قرار دادن اکوسیستم شبکه اجتماعی در نظام بانکداری الکترونیکی، تلاش برای تقویت شرکتها و کسب و کارهای کوچک جهت رفع مسائل بانکی کشور و دستیابی به اهداف و منافع مشترک با آنان، ایجاد همگرایی در گروه خدمات انفورماتیک (شرکت خدمات و شرکتهای تابعه) و آموزش مشتریان با تمرکز بر آموزش مدیران ارشد بانکها به منظور بهرهبرداری بهتر از قابلیتهای فناوری اطلاعات در ارتقای کارکردهای بانک.
شرکت خدمات را در آیینه بورس هم ببینید.
در طول چهار سال گذشته با حمایتهای صورت گرفته از طرف دبیر کل محترم بانک مرکزی، هماهنگی صورت گرفته با شرکت ملی انفورماتیک، برنامهها و پروژههای تعریف شده و با تلاش و همت همکاران ارزش شرکت در بورس تقریباً 10 برابر شده است که در نوع خود یک رکورد محسوب میشود.
طراحی، مدیریت و پشتیبانی سامانه های ملی به عنوان مهمترین وظیفه شرکت خدمات محسوب می شود که طبعا نیروی انسانی رکن اصلی را بر عهده دارد، در این خصوص وضعیت چگونه است؟
با توجه به حجم و رشد تراکنشها در سامانهها به خصوص شتاب و شاپرک، میزان پایداری سامانهها از 95 درصد به 98.8 درصد افزایش یافته که اعتماد جامعه را نیز به همراه داشته؛ ضمن اینکه امنیت سامانهها نیز برقرار بوده است. در این راستا ظرفیت سازیهای خوبی نیز در محور نیروی انسانی صورت گرفته که توان تخصصی شرکت را ارتقا داده است.
در این میان سهم مشتریان چه بوده است؟
خوشبختانه رضایتمندی مشتریان افزایش یافته و مشتریان جدیدی نیز به مجموعه شرکت اضافه شدهاند. امیدوارم که این روندهای مثبت در سالیان آتی نیز ادامه داشته باشد.