SHAPARAK
پرداخت به روایت آمارارزیابی عملکرد سیستم شاپرک در سال 1394نگاهی به تعداد پایانهها در کشوردر سال گذشته تعداد پایانههای فعال در کشور از 3.600هزار در فروردین ماه به 4.400هزار پایانه در اسفندماه رسید که یک افزایش 23درصدی نسبت به ابتدای دوره را نشان داد.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک- در استان تهران این میزان از 823هزار به 993هزار عدد رسید که 20درصد افزایش را نشان داد. بیشترین نرخ رشد تعداد ابزارها در استان سیستان و بلوچستان با 2/31درصد و کمترین نرخ رشد در استان اردبیل با 8/15درصد نسبت به ابتدای دوره مشاهده شد. در استانهایی چون آذربایجان غربی، بوشهر، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، کردستان، گلستان، مازندران، مرکزی و هرمزگان رشد تعداد ابزار در 12 ماه سال مثبت بوده، در صورتی که در سایر استانها رشد منفی نیز مشاهده شده است. این وضعیت نشان میدهد که رشد تجاری در این استانها نسبت به سایر استانها از ثبات بیشتری برخوردار است.
بیشترین رشد منفی در استان تهران در تیرماه با رشد منفی 1600 ابزار مشاهده شد. علاوه بر این، این استان در ماههای مهر و آبان نیز رشدی منفی داشت. در مجموع 5/20درصد از رشد کل در تعداد ابزارهای کشور تنها به استان تهران تعلق دارد که این رقم بسیار چشمگیری است. بیشترین رشد مطلق ماهانه تعداد ابزارها در استان تهران با ماهانه 15351 افزایش و کمترین رشد مطلق در استان ایلام با 516 ابزار مشاهده شد.
در طی سال گذشته تعداد پایانههای موبایلی و اینترنتی تغییرات قابل توجهی را نشان داد. تعداد پایانههای موبایلی در این دوره از 1984 به 1355 رسید. میزان رشد تعداد پایانههای موبایلی در این دوره منفی 630 پایانه بود که کاهش بسیار قابل توجه 7/31درصدی را نشان داد. این رشد منفی به دلیل افت شدید تعداد پایانهها در مهر، آبان و اسفندماه بود که به ترتیب رشد 18-، 70- و 20-درصدی را نشان داده¬اند. بیشترین رشد در تعداد پایانههای موبایلی در بهمن ماه رخ داد که رشد 69درصدی نسبت به دی ماه را نشان داد.
پایانههای اینترنتی در طی این دوره رشد 2595 واحدی داشت که نسبت به ابتدای دوره 18درصد رشد را نشان میدهد. بیشترین میزان رشد در این پایانه در اردیبهشت ماه مشاهده شد که رشد 6/6درصدی داشت.
تعداد تراکنش¬های انجام شده در سال 1394 در کشور
بررسی تعداد تراکنش¬ها در سال گذشته نشان میدهد که تراکنش¬های پایانههای فروش علاوه بر یک روند رشد ثابت که هم تراز با روند رشد تعداد ابزارهاست، دارای تغییرات فصلی نیز است که دارای دو نقطه حداکثری در ماههای شهریور و اسفند است که به ترتیب نرخ رشد 5 و 7/22درصدی را نسبت به ماه گذشته نشان میدهند. این در صورتی است که چنین روندی در دو ابزار دیگر مشاهده نشده است.
برخلاف تعداد ابزارها که ابزارهای اینترنتی تقریبا 7 برابر بیشتر از ابزارهای موبایلی در سراسر کشور هستند، تعداد تراکنش¬های موبایلی به مراتب بیشتر از تراکنش¬های اینترنتی است. گرچه ابزارهای اینترنتی در دو ماه انتهایی سال رشد مثبتی داشتند اما تعداد تراکنشها در این دو ماه رشد قابل توجه 40-درصدی را تجربه کرده است. این در حالی است که درباره تراکنش¬های موبایلی با وجود کاهش قابل توجه تعداد ابزار در انتهای سال، تعداد تراکنش¬ها افزایش یافته است و تنها کاهش قابل توجه در ماههای مهر و آبان مشاهده شد که رشد قابل توجه 55-درصدی مشاهده شد. مقایسه این سه ابزار در استان تهران حاکی از آن است که در این استان تعداد تراکنش¬های موبایلی تقریبا هم تراز با تراکنش¬ها فروشگاهی است. از مجموع 1.646میلیون تراکنش موبایلی در سال گذشته 1.641میلیون از تراکنش¬ها در استان تهران انجام گرفته است که 99درصد از تراکنش¬ها را تشکیل میدهد. از نظر تراکنش¬های اینترنتی نیز استان تهران الگویی همانند تراکنش¬های کل کشور را نشان میدهد. از مجموع 662میلیون تراکنش اینترنتی انجام شده در سال گذشته 612میلیون در تهران صورت گرفته است که سهم 92درصدی از تراکنش¬ها را تشکیل میدهد.
تعداد تراکنش¬های انجام شده از پایانه فروش در استان تهران نیز قابل توجه بوده و از مجموع 7.672میلیون تراکنش انجام شده در کشور 1.922 تراکنش در تهران انجام شده است که سهم 25درصدی را از تراکنش¬ها تشکیل میدهد.
در سایر استانها برخلاف استان تهران میزان تراکنش¬های اینترنتی به مراتب بیشتر از تراکنش¬های موبایلی بوده است. مجموع تراکنش¬های اینترنتی در سایر استانها در سال گذشته 50.543هزار تراکنش و تراکنش¬های موبایلی 4.569هزار تراکنش بوده است. برخلاف استان تهران، تراکنش¬های موبایلی در سایر استانها از ثابت بیشتر برخوردار بوده و تراکنش-های اینترنتی نوسان بیشتری داشته¬اند.
ارزیابی روند تعداد تراکنش¬ها در استانهای مختلف حاکی از آن است که در استانهای تهران، خراسانرضوی، اصفهان، فارس و مازندران روند فصلی در تعداد تراکنش¬ها مشاهده میشود، در صورتی که چنین روندی در سایر استانها مشاهده نمیشود. این امر نشان میدهد که این استانها در وهله اول بعنوان اولین مقصد توریستی به شمار رفته ور در ثانی افزایش جمعیت استانها موجب بروز روند فصلی در خرید کالا در استانها میشود. بعنوان نمونه بررسی تراکنش ها در استان خراسانرضوی که بیشترین تغییرات فصلی در تراکنش¬ها را داشته است نشان میدهد که این استان بیشترین نوسانات را در تراکنش¬های موبایلی داشته است. مجموع تراکنش¬های موبایلی در این استان 230هزار و مجموع تراکنش¬های اینترنتی 6.812هزار تراکنش است. بنابراین این استان از نظر تعداد تراکنش الگویی همانند دیگر استانها داشته اما از نظر تغییرات فصلی تراکنش، علی الخصوص موبایلی، الگویی همانند استان تهران دارد. علاوه بر این، نرخ رشد تراکنش¬ها از پایانههای فروش در فصل تابستان در این استان به مراتب بیشتر از استان تهران است.
پنج استان ته جدول از نظر تعداد تراکنش، استانهای ایلام، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان و کهگیلویه و بویراحمد هستند که کمترین تعداد تراکنش¬ها در آنها صورت گرفته است. این استانها از نظر تعداد تراکنش و الگوی فصلی تراکنش بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و تقریبا کمتر از یک سوم میانگین سایر استانها تراکنش دارند.
ارزش تراکنش¬های انجام شده در سال 1394 در کشور
ارزش تراکنش¬های انجام شده در این دوره نیز همانند تعداد تراکنش¬ها از اهمیت بالایی در تعیین وضعیت تراکنش¬ها دارد. در این دوره گرچه تعداد تراکنش¬ها موبایلی در کشور تقریبا دوبرابر تراکنش¬های اینترنتی بوده، اما ارزش تراکنش¬های اینترنتی به مراتب بیشتر از موبایل است. مجموع ارزش تراکنش¬های موبایل در کشور 52.790میلیارد ریال و تراکنش¬های اینترنتی 640هزارمیلیارد ریال بوده است که اختلاف بسیار زیادی دارد. علاوه بر این، تراکنش¬های اینترنتی تقریبا همانند تراکنش¬های پایانههای فروش الگوی فصلی دارند. مجموع ارزش تراکنش¬های پایانههای فروش در سال گذشته 9.635هزارمیلیارد ریال بوده است.
برخلاف سراسر کشور، در استان تهران ارزش تراکنش¬های موبایلی تقریباٌ پنج برابر بیشتر از تراکنش¬¬های اینترنتی بوده است. ارزش تراکنش¬های موبایلی در کشور 52.790میلیارد ریال بوده که استان تهران 51.860میلیارد ریال آن (2/98درصد) را به خود اختصاص داده است. این در صورتی است که 4/58درصد از ارزش تراکنش¬های اینترنتی متعلق به استان تهران بوده است (373 از 640هزارمیلیارد ریال). ارزش تراکنش¬های پایانههای فروش در کشور نیز مجموعا 9.635هزارمیلیارد ریال بوده که 3.092هزارمیلیارد (32درصد) در تهران انجام شده است.
ارزش تراکنش¬های سایر استانها در مقایسه با استان تهران بیشتر روی پایانههای فروش متمرکز است. به گونهای که مجموع ارزش تراکنش¬های موبایلی انجام شده در سایر استانها تنها 930میلیارد ریال، تراکنش¬های اینترنتی 267هزارمیلیارد ریال و پایانههای فروش 6.543هزارمیلیارد ریال است. بنابراین سهم بسیار ناچیزی از تراکنش¬ها توسط اینترنت و بهخصوص موبایل انجام میشود.
ارزیابی ارزش تراکنش¬ها در استانهای استراتژیک کشور نشان میدهد که الگوی مشاهده شده درباره تعداد تراکنش¬ها درباره ارزش تراکنش¬ها نیز صدق میکند. بنابراین از نظر ارزش تراکنش¬، روند فصلی نیز در استانها وجود دارد. نوسان مشاهده شده در ارزش تراکنش¬های موبایلی در استان خراسانرضوی همانند تعداد تراکنش¬ها بوده با این تفاوت که پس از شهریور ماه ارزش تراکنش¬ها افت قابل توجهی کرده و در دی ماه نیز افزایش به نسبت تعداد تراکنش¬ها کمتر است. این در صورتی است که در استانهای ته جدول گرچه تعداد تراکنش¬ها در حدود یک سوم میانگین سایر استانهاست اما ارزش تراکنش¬ها کمتر از یک ششم است. این امر نشان دهندی پایین بودن ارزش واحد تراکنش در این استانها نیز است.
تعداد و ارزش تراکنش¬ها در سال 1394 از منظر نوع تراکنش
از منظر نوع تراکنش همانطور که قبلا ذکر شد در حدود 98درصد از تراکنش¬های موبایل و اینترنتی در استان تهران انجام گرفته است چه از نظر تعداد و چه از نظر ارزش تراکنش¬ها. درباره تراکنش¬های موبایلی عمده تراکنش¬ها پرداخت قبض و خرید شارژ بوده که رشد مثبتی در طی سال داشته در صورتی که خرید سهم بسیار ناچیزی را به خود اختصاص داده است. از مجموع 1.642میلیون تراکنش موبایلی تنها 3.700هزار تراکنش خرید بوده (کمتر از 1/0درصد) و 287میلیون تراکنش مانده گیری (4/17درصد) و مابقی (5/82) تراکنش پردخت قبض و خرید شارژ بوده است. بنابر ابلاغیه بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت خرید از سیستم USSD مهرماه سال 1394 میزان تراکنش¬های خرید از این درگاه به صفر رسید.
درباره پایانههای فروش در استان تهران مسلما تعداد تراکنش¬های خرید به مراتب بیشتر از دو تراکنش دیگر بوده است بهطوری که از بین 1.922میلیون تراکنش 1.527میلیون تراکنش خرید (4/79درصد) و 6/10درصد باقیمانده مربوط به پرداخت قبض و خرید شارژ و مانده گیری بوده است. با این حال مجموع تراکنش¬های پرداخت قبض و خرید شارژ تقریبا دوبرابر ماندهگیری برآورد شده است.
مجموع تراکنش¬های اینترنتی در سال گذشته در استان تهران 9/611میلیون تراکنش بوده که از این میزان 471میلیون تراکنش مربوط به پرداخت قبض و خرید شارژ (77درصد) و مابقی مربوط به خرید بوده است.
در کل کشور ابزار پایانه فروش سهم بسزایی دارد و براساس آمار و ارقام به دست آمده 7.672میلیون تراکنش انجام شده که از این میزان 6.102 تراکنش مربوط به خرید (5/79درصد) و 736میلیون مربوط به مانده گیری (6/9درصد) و 834میلیون مربوط به پرداخت قبض و شارژ موبایل (9/10درصد) بوده است.
از نظر ارزش تراکنش در استان تهران باز هم تراکنش خرید سهم ناچیزی از مجموع تراکنش¬ها را در طی دوره دارد. از مجموع 52هزارمیلیارد ریال 302میلیارد ریال مربوط به خرید (6/0درصد) و 6/51هزارمیلیارد ریال مربوط به تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ است. درباره پایانههای فروش ارزش خرید در این استان در سال گذشته در حدود 3.016هزارمیلیارد ریال بوده است و ارزش تراکنش¬های پرداخت قبض و شارژ تنها 76هزارمیلیارد ریال بوده که اختلاف بسیار زیادی است. درباره پایانههای اینترنتی در حدود 373هزارمیلیارد ریال در طول دوره تراکنش انجام گرفته که از این میزان 339هزارمیلیارد ریال مربوط به تراکنش خرید (91درصد) و 35هزارمیلیارد ریال مربوط به تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ بوده است. در سراسر کشور در مجموع 9.635هزارمیلیارد ریال تراکنش صورت گرفته است که از این میزان 9.459هزارمیلیارد ریال تراکنش خرید (2/98درصد) و مابقی پرداخت قبض و خرید شارژ بوده است.