عملکرد شرکتهای فناوری اطلاعات زیرمجموعه بانکها/ سرمایه گذاری ۹۵هزار ميلياردی صنعت بانکداری در حوزه فناوری
اختصاصی بانکداری الکترونیک؛
با توجه به تورم حاکم بر اقتصاد کشور در سه سال اخیر میتوان جمع هزینههای انجامشده صنعت بانكداري در حوزه فناوری اطلاعات را در سال 99 رقمی بیش از 95 هزار میلیارد ریال و برای سال 1400 نزدیک به 120 هزار میلیارد ریال برآورد کرد.
به گزارش پايگاه خبري بانكداری الكترونيک، خلق ارزش در صنعت بانکداری با توسعه و تقویت فناوری اطلاعات و سرمایهگذاری در این حوزه ارتباط مستقیم دارد. به همین دلیل صنعت بانکداری در سطح بینالملل در دهههای گذشته به واسطه حرکت به سمت بانکداری الکترونیک، بهره زیادی از صنعت فناوری اطلاعات برده است. در ایران نیز اهمیت فناوری اطلاعات در صنعت بانکداری در سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته و بانکها در تلاشاند به پر رنگتر کردن فعالیتهای خود در این حوزه بیش از پیش به سمت بانکداری نوین حرکت کنند.
تاریخچه فناوری اطلاعات در صنعت بانکداری نشان میدهد هر چند توجه به فناوری اطلاعات در بانکها در گذشته در حد ایجاد یک واحد یا بخش بود؛ در سالیان بعد بانکها اهمیت بیشتری به آن داشته و آن را در حد یک معاونت تخصصی در بانک توسعه دادهاند.
در سالهای اخیر در برخی از بانکها معاونت فناوری اطلاعات بانکها حتی عضویت هیئت مدیره بانک درآمده است. با این حال بسیاری از بانکها به این نتیجه رسیدهاند که فعالیت در حوزة فناوری اطلاعات بسیار تخصصیتر از آن است که یک بانک (که ماهیت فعالیت آن موضوع دیگری است) بتواند نهایت بهرهبرداری را از آن داشته باشد؛ بنابراین در حال حاضر اغلب بانکها نیازها و برنامههای فعلی و آتی خود در حوزه فناوری اطلاعات و بانکداری نوین را برونسپاری کرده یا با تأسیس شرکتهای تخصصی در این حوزه، برطرف میکنند.
پژوهشهای به عمل آمده در سال 97 نشان میدهد جمع هزینه بانکها در حوزه فناوری اطلاعات رقمی حدود 40 هزار میلیارد ریال بوده که این میزان 18 هزار میلیارد ریال در زمینه نرمافزار (و هزینههای پرسنلی) و 12 هزار میلیارد ریال نیز به حوزه سختافزار اختصاص یافته است. مابقی این سرمایهگذاریهای انجامشده نیز در فعالیتهای بینابین این دو حوزه هزینه شدهاند؛ همچنین دو بانک ملی و ملت بیشترین سهم را در این زمینه در میان بانکها داشتهاند. بیش از 10 هزار نفر نیز در این زمینه در حال فعالیت بودهاند که چهار هزار نفر از آنها در قالب واحدهای فناوری اطلاعات بانکها و مابقی در قالب شرکتهای فعال در این حوزه اشتغال داشتهاند.
با توجه به اعداد و ارقام یادشده و همچنین تورم حاکم بر اقتصاد کشور در سه سال اخیر و پیشبینی تورم برای سال جاری و سال آینده میتوان جمع هزینههای انجامشده این صنعت در حوزه فناوری اطلاعات را در سال 99 رقمی بیش از 95 هزار میلیارد ریال و برای سال 1400 نزدیک به 120 هزار میلیارد ریال برآورد کرد.
نظر به اهمیت فعالیت این شرکتها در هر بانک و همچنین توسعه بانکداری الکترونیک در ادامه این نوشتار به صورت گذرا به بررسی عملکرد برخی شرکتهای زیر مجموعة بانکها در حوزه فناوری اطلاعات میپردازیم.
دسترسی به اطلاعات تمام شرکتهای فناوری اطلاعات زیر مجموعه بانکها میسر نیست؛ بسیاری از بانکها هنوز در حوزه اطلاعرسانی ضعف دارند و اطلاعات دستاوردها و فعالیتهای خود را در حوزههای مختلف به روز نمیکنند. نمونه بارز و قابل توجه در این زمینه شرکت دادهورزی سداد، بازوی فناوری اطلاعات بانک ملی ایران است. دسترسی اطلاعات مربوط به دیگر بانکهای دولتی همچون سپه، کشاورزی و مسکن نیز به دلیل عدم انتشار اطلاعات این بانکها مقدور نیست.
بر اساس بررسیهای به عمل آمده در میان شرکتهایی که اطلاعات آنها برای دوره شش ماهه نخست سال 99 (یا 12 ماهه سال 98) در دسترس بوده شرکتهای فناوری اطلاعات در زیر مجموعه بانکهای ملت، پاسارگاد و پارسیان هم به لحاظ حجم سرمایهگذاری و هم به لحاظ درآمدی و هزینهای بزرگترین شرکتها هستند. نکته قابل توجه در این مورد آنکه شرکتهای یادشده تنها به بانک بالادستی خود خدمات نداده بلکه با ارائه خدمات به دیگر مشتریان توانستهاند موجبات سودآوری برای سهامدار اصلی خود را نیز فراهم آورند. به بیان دیگر بانک با تأسیس و راهاندازی این شرکت با یک تیر دو نشان زده است. هم یک مشاور، پشتیبان و راهبر قدرتمند برای امور فناوری اطلاعات خود در اختیار دارد و هم از این محل امکان درآمدزایی ایجاد کرده است.
در برخی بانکها نیز امور مربوط به فناوری اطلاعات بر دوش چند شرکت مختلف و عمدتاً کوچک گذاشته شده است. (صرفه تمرکز فعالیت بر یک شرکت یا بر چند شرکت، خود موضوعی است که نیاز به بررسی جامع دارد) بانکهایی از قبیل تجارت و صادرات از جمله مهمترین آنها هستند.
در هر صورت، مهمتر از شکل و قالب فعالیت بانکها در زمینه فناوری اطلاعات، میزان سرمایهگذاری انجامشده و هدایت منابع در مسیر درست و بهینه در این حوزه است.
بررسیها نشان میدهد رشد هزینه بانکها در این زمینه میتواند هزینههای اجرایی شعب و پرسنل را در دورههای بعد به شدت کاهش دهد؛ بنابراین بهتر است به جای اطلاق هزینه، توجه به این حوزه به دید سرمایهگذاری نگریسته شود. آنچه مسلم است آینده نظام بانکداری کشور از آن بانکهایی که به این حوزه توجه و تمرکز بیشتری داشته باشند و بانکهایی که بخواهند فعالیت خود را به شیوههای سنتی تداوم بخشند محکوم به خروج از دایرة رقابت هستند.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره 50