کشمکش‌های تجاری در ۲۰۲۰ ما را به کجا می برد

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ، سرمايه‌گذاري‌های‌ مستقيم خارجي جهان پس از تنش‌هاي تجاري میان آمريكا‌، اروپا و چين در نيمه نخست سال 2019 میلادی، به شکل قابل‌ توجهی کاهش یافت و تأثیری منفی بر اقتصاد جهاني گذاشت.

بر اساس گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، جریان سرمایه‌گذاری‌ها در شش ماهۀ نخست سال 2019 در مقایسه با نیمۀ دوم سال گذشته به یک‌پنجم سقوط کرد و به 572 میلیارد دلار رسید. این روند به ویژه در سه ماهۀ دوم نیز ادامه داشت و تا 42 درصد کاهش نشان داد.

سرمايه‌گذاري‌ مستقيم خارجي از نیمۀ دوم سال 2018 تا نیمۀ اول سال 2019 در کشور آمریکا با بیش از یک‌چهارم کاهش به 151 میلیارد دلار رسید. به علاوه، این رقم در اتحادیۀ اروپا با 62 درصد کاهش به 107 میلیارد دلار رسید. در مقابل، سرمايه‌گذاري‌های‌ مستقيم خارجي در چین با پنج درصد افزایش به 82 میلیارد دلار صعود کرد.

سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی همچنین اعلام کرد که جریان سرمايه‌گذاري‌های‌ مستقيم خارجي از چین به آمریکا در نیمۀ دوم سال 2016 به 16 میلیارد دلار رسیده بود و از آن زمان تا کنون، به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری‌ها و فروش دارایی‌ها به کمتر از 2/1 میلیارد دلار کاهش یافته است.

ماریا بورگا، تحلیل‌گر سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی، در این‌باره به «فایننشال تایمز» گفت:

«این تحولات تا حدودی نشان از عدم اطمینان برخاسته از تنش‌های تجاری و اقتصادی دارد.»

اما علاوه بر این، تجارت دوجانبه نیز کاهش یافته است و صادرات بین دو اقتصاد بزرگ جهان در ماه آگوست در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته 10 درصد کاهش یافت.

کشورهای دیگر جهان نیز تحت تأثیر روند کند سرمایه‌گذاری جهانی قرار گرفته‌اند. سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در انگلیس پس از افت 33 درصدی در سال 2018، از 44 میلیارد دلار در نیمۀ دوم همان سال به 19 میلیارد دلار در نیمۀ نخست سال 2019 رسید؛ چرا که سرمایه‌گذاران پس از خروج این کشور از اتحادیۀ اروپا خود را برای خروج از بریتانیا آماده کرده بودند.

بر اساس آخرین داده‌های کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد که با نام آنکتاد UNCTAD  در مجامع بین‌المللی معروف است، میزان محدودیت‌ها یا مقررات جدید برای سرمایه‌گذاری در پنج ماه تا 50 درصد افزایش یافت. این افزایش سهم سیاست‌های محدودکنندۀ سرمایه‌گذاری را نسبت به سال 2003 به بالاترین میزان، یعنی 34 درصد رساند.

اندرو کنینگام، اقتصاددان شرکت تحقیقات اقتصادی Capital Economics، معتقد است؛ نگرانی‌هایی وجود دارد که جهان «به رقبای منطقه‌ای تقسیم شود که در تجارت یا سرمایه‌گذاری با یکدیگر همکاری نداشته باشند.»

جریان ورودی سرمایه‌ها

از نظر منطقه‌ای، جریان سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی در نیمۀ نخست سال 2019 با 43 درصد کاهش به 304 میلیارد دلار رسید. این رقم عمدتاً به دلیل کاهش چشمگیر در هلند، آمریکا و بریتانیا بود، به طوری که این نرخ در هر کشور تا بیش از 25 میلیارد دلار کاهش یافت و در کشورهایی نظیر بلژیک، ایرلند و اسپانیا روند سرمایه‌برداری شکل گرفت. 14 کشور دیگر عضو سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی ‌نیز روندهای کاهشی را گزارش دادند. این در حالی بود که سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در آلمان به بیش از 20 میلیارد دلار افزایش داشت.

جریان ورود سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی به کشورهای اتحادیۀ اروپا بیش از کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی تا 62 درصد کاهش یافت. این در حالی بود که سرمایه‌گذاری‌ها در 19 کشور از 28 کشور اتحادیۀ اروپا سیر نزولی به خود گرفته بود.

این رقم در کشورهای عضو گروه 20 به طور کلی تا 8 درصد و در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی و گروه 20 روی‌هم‌رفته تا 19 درصد کاهش و در کشورهای غیر عضو نیز تا 21 درصد افزایش یافت؛ اما این افزایش به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در روسیه و معکوس شدن رشد در نیمۀ دوم سال 2018 و تا میزان کمتری افزایش جریان ورودی سرمایه‌گذاری در چین و هند بود.

در نیمۀ نخست سال 2019، بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان سرمایه در سراسر آمریکا و پس از آن چین، فرانسه، برزیل و هند بودند.

جریان خروجی سرمایه‌ها

از نظر منطقه‌ای، جریان خروج سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی از منطقۀ سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی در نیمۀ نخست سال 2019 پس از نیمۀ دوم سال 2018 با 2 درصد رشد به 403 میلیارد دلار رسید؛ اما همچنان پایین‌تر از سطح متوسط نیم‌سالۀ ثبت شده در دورۀ سال‌های 2017-2013 بود. روند صعودی در آلمان، هلند، ژاپن و تا میزان کمتری در بریتانیا بیشتر با جریان سرمایه‌برداری‌ در ایرلند، سوئیس و بلژیک و حجم اندک سرمایه‌گذاری‌ها در فرانسه و آمریکا خنثی شد.

میزان خروج سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در اتحادیۀ اروپا 14 درصد افزایش یافت که عمدتاً از کشورهای آلمان، هلند و انگلیس شکل گرفت.

این رقم در کشورهای عضو گروه 20 تا 41 درصد رشد داشت که از کشورهای عضو گروه 20 و سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی تا 53 درصد افزایش نشان داد و در کشورهای غیر عضو گروه 20 و سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی ثابت باقی ماند. در این میان، روند صعودی در برزیل به دلیل کاهش حجم خروج سرمایه‌ها از چین و عربستان سعودی خنثی شد.

در نیمۀ نخست سال 2019، ژاپن، آمریکا، آلمان، بریتانیا و چین منابع اصلی خروج سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در سراسر جهان بودند؛ البته این آمار در سه ماهۀ نخست سال 2019 در کشور آمریکا روند منفی به خود گرفته بود که در سه ماهۀ دوم جبران شد و این کشور دوباره نخستین کشور دارای بیشترین خروجی سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در سراسر جهان شد.

ماهنامه بانکداری آینده

مترجم: فرزانه اسکندریان