شکست استراتژی عربستان برای تنظیم بازار

به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، سیاستگذاران نفتی عربستان تاکید دارند که این کشور سهم بازار خود را حفظ خواهد کرد و اجازه خواهند داد قیمت‌های پایین بوسیله مجبور کردن تولیدکنندگان پرهزینه به کاهش تولید و تحریک تقاضا، مازاد عرضه را از بین ببرد و بازار را متعادل کند.
با توجه به اینکه قیمت نفت در مقایسه با دوره مشابه سال قبل به نیم کاهش یافته، مصرف نفت با بیشترین سرعت در یک دهه اخیر در حال افزایش است.
علایمی وجود دارد مبنی بر اینکه رشد عرضه از سوی شرکت‌های حفاری نفت شیل و دیگر تولید کنندگان خارج از اوپک شروع به کند شدن کرده اما هنوز کاهش نیافته است.
در داخل اوپک دیگر تولیدکنندگان و به ویژه عراق و ایران مصمم هستند که حتی در صورت کاهش بیشتر قیمت‌ها به افزایش عرضه نفت خود ادامه دهند.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران گفته است که ما تولید نفت خود را به هر قیمتی افزایش خواهیم داد و هیچ راه دیگری نداریم.
زنگنه افزود: اگر افزایش تولید نفت ایران فورا صورت نگیرد ما سهم بازار خود را برای همیشه از دست خواهیم داد.
استراتژی عربستان ممکن است برای حذف مازاد عرضه از بازار کافی نبوده و به یک افزایش ممتد در قیمتها در دو الی سه سال آینده بیانجامد.
انعطاف‌پذیری تولید کنندگان غیر اوپک به رغم سقوط قیمت‌ها در کنار مبارزه برای سهم بازار بین خود اعضای اوپک پس از سال 1986 به یک دهه از دست رفته در بازارهای نفتی منجر شد.
تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران نفتی نگرانند که چنین بن بستی مجددا رخ دهد.
علی نعیمی وزیر نفت عربستان در ماه مارس در برلین گفت: این نقش عربستان یا هر عضو دیگری در اوپک نیست که با واگذاری سهم بازار خود به تولیدکنندگان پرهزینه کمک کند.
وی افزود: از عربستان خواسته شده که یک کاهش فوری و قابل توجه در تولید خود انجام دهد. این سیاست در دهه 1980 امتحان شد و موفقیت‌آمیز نبود. ما این اشتباه را دوباره مرتکب نخواهیم شد.
به نظر می‌رسد محاسبات عربستان این گونه است که به عنوان یک تولیدکننده کم‌هزینه با ذخایر مالی هنگفت و تقریبا بدون هیچ بدهی می‌تواند نسبت به بیشتر تولیدکنندگان حاضر در بازار مدت طولانی‌تری قیمت‌های پایین نفت را تحمل کند.
زمانیکه تولیدکنندگان پرهزینه‌تر و ضعیف‌تر به لحاظ مالی مجبور به کاهش تولید شوند، قیمت‌ها افزایش خواهد یافت و عربستان از تلفیقی از قیمت‌های بالاتر و سهم بازاری که با موفقیت از آن دفاع کرده بهره‌مند خواهد شد.
مشکل اینجاست که تاکنون علایم اندکی مبنی بر کاهش تولید واقعی از سوی تولید کنندگان خارج از اوپک دیده شده و دیگر اعضای اوپک در حال حاضر در تلاش برای افزایش عرضه نفت خود هستند.
بنابر اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا تولید نفت شیل در حال حاضر رو به کاهش است و در مابقی ماههای سال جاری و در سال 2016 به کاهش ادامه خواهد داد مگر اینکه قیمت‌ها بهبود پیدا کند.
شرکت EOG ریسورس، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت شیل انتظار دارد که عرضه نفت شیل درماههای ژوئیه و اوت رو به کاهش بگذارد و این تغییر زمانیکه این اطلاعات در ماه سپتامبر یا اکتبر منتشر شوند مشخص خواهد شد که حاکی از موفقیت تفکر عربستان است.
اما دیگر تولید کنندگان نفت شیل نظیر شرکت پایونیر مدعی هستند که قادر خواهند بود در نیمه دوم 2015 و همچنین در سال 2016 به رغم کاهش قیمت‌ها تولید نفت خود را افزایش دهند.
تولید بی سابقه نفت در داکوتا شمالی رو به توقف است اما همچنان در سطح نقطه اوج روزانه یک میلیون و 200 هزار بشکه ادامه دارد.
یک سری کاهش تولید نیز احتمالا از سوی تولیدکنندگان خارج از اوپک و غیرشیل که پروژه‌های متعارف در آمریکای لاتین، آفریقا، دریای شمال و دیگر بخش‌های جهان را پیش می‌برند، انتظار می‌رود.
شرکت‌های نفتی بزرگ بین‌المللی و شرکت‌های مستقل پیشرو همگی یک کاهش شدید در بودجه‌های اکتشاف و تولید نفت خود را اعلام کرده‌اند که به لحاظ نظری بیانگر کاهش تدریجی تولید در طول زمان است.
شرکت خدمات نفتی بیکرهیوز اعلام کرد:‌ تعداد دکل‌های حفاری نفت در میادین خارج از اوپک و غیر شیل از ژوئیه 2014 تاکنون بیش از 20 درصد کاهش یافته است.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند عرضه نفت خارج از اوپک پس از رشد روزانه یک میلیون بشکه‌ای در سال 2015 و رشد روزانه 2.4 میلیون بشکه در سال 2016 اساسا ثابت خواهد ماند.
اما رشد کشورهای خارج از اوپک شامل تولیدکنندگان نفت شیل و نفت متعارف انعطاف‌پذیرتر از آنچه که عربستان، اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی تصور کرده‌اند، نشان خواهد داد.
علی جده دبیرکل سازمان اوپک در سال 1988 در یک کنفرانس اعلام کرد: نمی‌توانم بفهمم که چطور این قیمت پایین نفت می‌تواند سرمایه‌گذاری در میادین نفتی پرهزینه را تحمل کند و بنابراین یک نفر در جایی باید ضرر بدهد.
روزنامه وال استریت ژورنال در سال 1986 گزارش داد: عربستان معتقد است که جنگ قیمت نهایتا باعث حذف بخش عمده‌ای از نفت از سوی تولیدکنندگان غیراوپک نظیر انگلیس و آ‌مریکا خواهد شد زیرا نفت آنها بسیار گرانقیمت تمام می‌شود.خروج این نفت فضا را برای رشد تولید اوپک فراهم می‌کند.
اما در شرایطی که رشد تولید نفت خارج از اوپک پس از سال 1985 برای چهار سال متوقف شد، اما برخلاف انتظارات مبنی بر کاهش قیمت نفت، در اوایل دهه 1990 شروع به افزایش کرد.
موریس آدلمان اقتصاد‌دان موسسه MIT می‌گوید: شوک قیمت نفت باعث سردی در سرمایه‌گذاری شد. تولید کنندگان خارج از اوپک در سالهای 1985 تا 1992 به ندرت سرمایه‌گذاری خود را افزایش دادند.
یک دلیل برای اینکه تولید کاهش نیافت، کاهش قیمت نفت بود که باعث شد تولید بهره‌وری بیشتری پیدا کند که شامل استفاده گسترده از تحقیقات لرزه نگاری سه بعدی و حفاری افقی برای اولین بار بود.
در همین حال اوپک برای محدود کردن عرضه نفت خود با دشواری مواجه شد. عربستان روی حفظ سهم تولید اوپک تاکید داشت در حالی که دیگر کشورها از جمله عراق، ایران، کویت و امارات همگی به دنبال افزایش تولید بودند.
همه اعضا به دنبال سهم بازار بودند در حالیکه انتظار داشتند کشور دیگری تولید خود را کاهش دهد تا قیمت‌ها افزایش پیدا کنند. نتیجه این بود که یک افزایش بی‌پایان در تولید اوپک رخ داد که یک خودزنی برای این سازمان محسوب می‌شد.
کارشناسان رشد تقاضا را برای تقریبا 20 سال پیش‌بینی کردند که در کنار کندی عرضه کشورهای خارج از اوپک، این سازمان را به افزایش عرضه، حذف ظرفیت مازاد و بالا بردن قیمت‌ها قادر می‌سازد.
اما این اتفاق هیچ گاه رخ نداد. تا سال 2003 قیمت نفت بالاتر از سطحی که در سال 1986 و 1987 به آن سقوط کرده بود، نرفت.
اختلافات زیادی بین سالهای 1986 و بازار کنونی نفت وجود دارد. در سال 1986 برآورد می‌شد روزانه 6 میلیون بشکه ظرفیت مازاد بین اعضا اوپک وجود داشته باشد در حالیکه این رقم هم اکنون کمتر از دو میلیون بشکه است.
اما همچنین شباهت‌هایی نیز وجود دارد از جمله تاکید عربستان روی کاهش ندادن تولید، تلاش‌های ایران و عراق بر افزایش عرضه و انعطاف پذیری تولیدکنندگان خارج از اوپک به رغم کاهش قیمت‌ها.
استراتژی عربستان همچنان می‌تواند موفق شود. مدتی زمان می‌برد تا بحران قیمت با تغییرات تولید و مصرف برطرف شود.
شکافهایی در اطلاعات موجود در زمینه تولید وجود دارد. عرضه تولیدکنندگان نفت شیل و خارج از اوپک اگرچه هنوز در آمارهای رسمی مشخص نیست همچنان می‌تواند روند کاهشی داشته باشد.
تقاضا به ویژه در آمریکا به شدت در حال افزایش است اگرچه به دلیل رکود اقتصادی چین تردیدهایی درباره آن بوجود آمده است.
قیمتهای پایین می‌تواند باعث ورشکسته شدن بخش نفت شیل آمریکا یا کاهش داوطلبانه در تولید شود و مطمئنا اعضای اوپک ذهن خود را روی این موضوع متمرکز خواهند کرد.
اگر قیمتها برای مدت طولانی به اندازه کافی پایین بیاید، همانند اتفاقاتی که پس از سال 1986 در برهه های زمانی مختلف رخ داد، باعث ایجاد نوعی بحران در بازار و موقتا متعادل شدن آن منجر خواهد شد.
اما این امید که عربستان بدون سختی چند ساله برای تمام تولیدکنندگان بتواند باعث عرضه و تقاضا در بازار را تنظیم کند، در حال از بین رفتن است.
انتهای پیام