جای خالی ایران در لحظه تاریخی امضای یک قرارداد

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک قرارداد احداث این خط لوله روز دوشنبه در آنکارا به امضای رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، سرگئی استانیشو، نخست وزیر بلغارستان، امیل بوک، نخست وزیر رومانی، گوردون باجنایی، نخست وزیر مجارستان و ورنر فایمان صدراعظم اتریش رسید.

نخست وزیر ترکیه امضای این قرارداد را لحظه‌ای تاریخی خواند و در عین حال تاکید کرد: امضای این قرارداد پایان کار نیست، برعکس آغاز کار است.

بنابر این گزارش این خط لوله سه هزار و سیصد کیلومتری که انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۴ به بهره‌برداری برسد، با حمایت ایالات متحده و به منظور کاستن از میزان وابستگی کشورهای اروپایی به گاز روسیه ساخته می‌شود.

هزینه احداث این خط لوله که از سواحل دریای خزر تا خاک اتریش در مرکز اروپا امتداد دارد، حدود یازده میلیارد دلار پیش‌بینی شده است و در حال حاضر از جمهوری آذربایجان به عنوان اصلی‌ترین تامین‌کننده گاز برای انتقال از طریق این خط لوله نام برده می‌شود.

این گزارش می افزاید: اتحادیه اروپا پیش از این نیز با هدف هموار ساختن راه واردات گاز از منطقه دریای خزر و کاستن از وابستگی خود به گاز روسیه با کشورهای گرجستان، ‌آذربایجان و ترکیه توافق‌نامه «راه ابریشم» را امضا کرد.

اروپا در قبال تعهد این سه کشور به تامین گاز این قاره، قول تبادلات تجاری بیشتر و راه‌های ارتباطی قوی‌تری را به سه کشور گرجستان، ترکیه و آذربایجان داده است که اصطلاحا «کریدور جنوب» را تشکیل می‌دهند.

نکته آنکه تلاش های گسترده اروپا و آمریکا برای راه اندازی هرچه سریعتر این خط انتقال گاز به اروپا، ضمن آنکه متاثر از موضوع حذف روسیه به عنوان منبع اصلی تامین انرژی اروپاست، موضوعی است که برای روسیه همواره به عنوان ابزاری سیاسی مورد استفاده قرار گرفته است.

در واقع این مسئله نوعی ابزار برای ایجاد وابستگی متقابل میان غرب با خاورمیانه و آسیای میانه است که می تواند در دراز مدت در کاهش منازعات منطقه ای و بین المللی موثر واقع شود. اما آنچه جای پرسش دارد جای خالی ایران در این قرارداد استراتژیک است، چرا که مقامات کشورمان پیش از این برای پیوستن به این قرارداد بزرگ انرژی ابراز علاقه کرده بودند.

چنانچه مهدى صفرى، معاون وزارت امور خارجه مدتی قبل طى سخنانى در پارلمان اروپا اظهار داشت: ایران به عنوان کشورى با ذخایر عظیم انرژى نفت و گاز مى تواند بخشى از نیازهاى این قاره را تامین کند. همچنین برخی مقامات وزارت نفت وجود این خط لوله انتقال انرژی را زمانی مناسب می دانند که ایران نیز در آن مشارکت داشته باشد و این به معنای تلاشهای منطقی ایران برای پیوستن به خط استراتژیک انتقال انرژی بوده است اما اکنون این قرارداد بدون ایران امضاء شده و در حال اجرایی شدن است.

بر اساس این گزارش، ایران با آن که با بیش از ۲۸ تریلیون متر مکعب منابع گازی، پس از روسیه در مقام دوم جهان قرار دارد، اما بر اساس آمارهای اعلام شده با تولید روزانه نزدیک به ۵۰۰ میلیون بشکه باعث شده در ردیف هفتم جهان قرار بگیرد.

همچنین کشورمان در حال حاضر ۱۵ میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر مى کند ولى همزمان ۲۰ میلیون متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد مى کند.

این شرایط نشان می دهد ما در حال حاضر نیازمند بازارهای متنوع و پایداری هستیم تا بتوانیم به وضعیت مناسبی در بهره برداری و عرضه گاز به بازارهای جهانی دست پیدا کنیم و لذا غیبت ایران در چنین پروژه عظیم اقتصادی به هر دلیلی که باشد یک ضایعه جدی برای صنعت انرژی ماست.

نکته دیگر این است که با احداث این خط لوله و پیوستن کشورهایی مانند قطر که با ما در حوزه های مشترک گازی برای بهره برداری رقابت جدی دارد یا عراق که به تازگی در پی بازیابی جایگاه خود در عرصه انرژی جهان است در آینده ای نزدیک سبب خواهد شد ما در یافتن بازارهای جدید با مشکلات اساسی روبرو شویم.

گفتنی است هدف اصلی از طراحی پروژه نابوکو که گاز را بدون گذر از روسیه از ترکیه به اتریش منتقل خواهد کرد کاستن از وابستگی اتحادیه اروپا به ذخایر گاز روسیه است. مسیر خط لوله نابوکو از ترکیه، بلغارستان،‌ رومانی و مجارستان به اتریش می رسد.

مقام‌هاى اتحادیه اروپا همچنین پیشتر پیشنهاد کرده بودند که گاز کشورهاى شمال آفریقا، عراق و ایران نیز مى‌تواند از طریق این خط لوله به اروپا ارسال شود.

هرچند در حال حاضر اروپا و آمریکا از این موقعیت به عنوان اهرم فشاری بر ایران برای خواسته های سیاسی خود استفاده می کنند اما در صورت حذف کشورمان از چنین قرارداد مهمی باید در آینده تلاشهایی چند برابر را بکار گیریم تا بتوانیم بازاری مناسب برای محصولات گازیمان بیابیم.

به نظر می رسد اوپک گازی و کشورهایی که در آن مشارکت جدی داشته اند باید در چنین جایی وارد عمل شوند وگرنه باید بپذیریم که بازار انرژی خود در آینده را از هم اکنون در خطر ببینیم.

منبع:تابناک