کارتهای اعتباری غایب بزرگ بانکداری در ایران

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به نقل از ماهنامه یاریاران،نهصد و پنجاه و ششمین شماره مجله The Nilson Report، گزارشی از عملکرد صادرکنندگان برتر کارت در آسیا و اقیانوسیه منتشر کرده که طی آن به بررسی 22 صادرکننده برتر کارتهای Debit (جدول شماره 1) و 46 صادرکننده برتر کارتهای Credit (جدول شماره 2) بر اساس میزان مبلغ تراکنش پرداخته شده است.

لزوم ارایه راهکارهای تجربه شده به جای انتقاد مداوم از شبکه بانکی کشور به گونه ای که بتواند متولیان امر را در انتخاب مسیری مناسب برای سرمایه گذاری های آتی یا اجرای برنامه‌های نوین بانکی و اخذ فناوری های جدید،  کمک کند، ما را بر آن داشت که به بررسی رابطه موجود میان وضعیت تراکنش کارتهای Debit و Credit تولید شده توسط صادرکنندگان برتر پرداخته و نتایج حاصل را با ارائه یک مثال موردی از شبکه بانکی کشور (بانک صادرات ایران، به عنوان یکی از برترین صادرکنندگان کارت Debit و یکی از معدود صادرگنندگان کارتهای Credit و با توجه به عدم دسترسی به اطلاعات سایر بانکها) تحلیل کنیم.

علت انتخاب

انتخاب این موضوع در نوشتار پیش رو از آنروست که براساس آمار رسمی، هم اکنون حدود 97 میلیون کارت نقدی توسط بانک ها صادر و در اختیار مردم قرار گرفته است درحالیکه بخش عظیمی از مردم در دسته بندی اقشار متوسط قرار داشته و با توجه به سطح درآمد خود به خریدهای اقساطی تمایل دارند. این تمایل به خرید اقساطی همان پتانسیل عظیمی است که در اغلب کشورهای جهان با صدور Credit Card ها از آن برای جذب منابع بهره برداری می شود.

نتایج:از 50 درصد از شرکت های صادرکننده برتر کارتهای Debit، جزو صادرکنندگان برتر کارتهای Credit هستند

آنچه از مقایسه بزرگترین صادرکنندگان کارت در منطقه آسیا/اقیانوسیه بدست آمد حاکی از این است که:

1. بیش از 50 درصد از شرکت های صادرکننده برتر کارتهای Debit، جزو صادرکنندگان برتر کارتهای Credit هستند و تنها 25 درصد از شرکتهای صادرکننده کارتهای Credit، در زمره صادرکنندگان برتر Debit قرار دارند؛ بر این اساس میتوان نتیجه گرفت که صادرکنندگان برتر کارت، تمایل بیشتری به سرمایهگذاری بر روی کارتهای Credit دارند.

2. بطور متوسط حدود 90 درصد از حجم مبالغ تراکنشهای صادرکنندگان برتر Debit و Credit، ناشی از تراکنشهای مربوط به  کارتهای Credit آنها است. این امر نیز موید نتیجه بیان شده در بند اول است.

3. نسبت سرانه مبلغ کارتهای Credit به سرانه مبلغ کارتهای Debit صادرکنندگان برتر کارت در آسیا/اقیانوسیه، معادل 3.9 و برای بانک صادرات ایران 4.4 است. بنابراین، اولاً عدد 4.4 میتواند بیانگر پتانسیل کارتهای Credit در افزایش میزان مبلغ تراکنشهای بانک صادرات باشد و ثانیاً مقایسه این دو نسبت میتواند توجه صادرکنندگان کارت (که این امر در ایران عمدتاً بر عهده بانکها است) را به کارایی این سیستم معطوف گرداند.

4. متوسط میزان مبلغ تراکنش صادرکنندگان برتر کارت در آسیا/اقیانوسیه برای کارتهای Credit مبلغ 22.9 میلیارد دلار در سال و برای کارتهای Debit، مبلغ 3 میلیارد دلار در سال میباشد. این امر نیز نشانگر جذابیتهای صدور کارتهای Credit برای صادرکنندگان کارت است.

5. این مقایسه نشان می‌دهد نسبت تعداد کارتهای Credit صادره به Debit، در صادرکنندگان برتر مشترک در هر دو جدول فوق، معادل 2.42  است. این مقدار برای بانک صادرات معادل 0.01 و برای کل شبکه بانکی ایران معادل 0.007 میباشد. بنابراین میزان این شاخص برای صادرکنندگان برتر کارت در آسیا/اقیانوسیه، 345 برابر میزان این شاخص برای شبکه بانکی ایران است. مروری دوباره بر مقایسه وضعیت پرداخت الکترونیک در ایران و ترکیه (ماهنامه شماره 6 یار یاران به قلم مهندس مجید میرکبیری)، می تواند تصویر بهتری از وضعیت صدور کارت های اعتباری و نقدی در کشور ترسیم کند.

براساس این مقایسه، سرانه صدور کارت اعتباری در ایران تا ماه مه 2010 (اردیبهشت 1389) 6 هزارم درصد بوده و در ترکیه 63 درصد بوده است یعنی در حالیکه تنها 438 هزار کارت اعتباری در ایران صادر شده، 45 میلیون و 65 هزار کارت اعتباری در ترکیه صادر شده است. از آنجا که رشد متوازن همه اعضای پیکره شبکه بانکی برای حفظ تعادل و به حداکثر رساندن بهره وری، الزامی به نظر می رسد؛ کارتهای اعتباری غایب بزرگ کارنامه بانکداری در کشور است.

پیش نیازهای توسعه صدور کارت اعتباری در ایران

با توجه به پتانسیل های فراوان و بازار دست نخورده ای که برای ورود گسترده کارت های اعتباری به شبکه بانکی وجود دارد، فراهم نمودن زمینه تحقق این امر و پیش بینی زیرساختهای مورد نیاز از هم اکنون باید آغاز شود. این ضرورت در حالی به قوت خود باقی است که چندین دهه از گردش کارت های اعتباری در سبد اقتصادی خانوارها و کشورها گذشته و صدور اولین Credit Card ها در ایران نیز به 10 سالگی نزدیک میشود. با این اوصاف نیازی به تاکید نیست که اعتبار سنجی مشتریان بانک و تشکیل دیتابیس واحد اطلاعات افراد (که در حال حاضر هر سازمانی به تنهایی دارای یک دیتابیس است) از جمله پیش نیازهای نخستین است. اعتبار سنجی مشتریان حلقه مفقوده زنجیره فعلی بانکداری به ویژه در بخش اعطای تسهیلات است که بانک ها را با معضل بازپس گرفتن وام ها مواجه کرده است در حالیکه با رعایت پیش نیازها، احتمال بازگشت منابع و تسهیلات اعطایی به بانک بیشتر خواهد بود.

ترجمه و تالیف:علی رزازی، حسن زارع،کارشناسان واحد توسعه کیفی ایران کیش