کارنامه بانک مرکزی در صدور مجوز بانکداری در سال ۹۰

سایرین اما همچنان منتظرند تا امضای تایید، پای مجوزشان بنشیند و آنها نیز طعم بانک بودن را بچشند. حالا چند روزی بیشتر به پایان سال 90 نمانده است و بعید به نظر می‌رسد در این روزهای باقی‌مانده مجوز یکی از ناکام مانده‌ها تایید شود. به این ترتیب تعداد بانک‌های کشور که قرار بود تا پایان سال 90 به 33 بانک برسد، در همان عدد 27 بانک باقی خواهند ماند. با این وصف نرخ رشد بانک‌ها که پیش‌بینی می‌شد در سال 90 به 32‌درصد افزایش یابد به هشت ‌درصد رسید. تعاونی اعتباری مولی‌الموحدین و موسسه مالی و اعتباری ایرانیان (بتاجا) دو نهاد مالی بودند که حالا بانک شده‌اند؛ بانک‌هایی به نام ایران زمین و حکمت ایرانیان. بانک حکمت ایرانیان متعلق به ارتش است و به همین دلیل مهم‌ترین شعبه‌های خود را در اطراف پادگان‌های ارتش تاسیس کرده است. در شهر تهران هم این قاعده رعایت شد و در شرق شهر و شعب این بانک در مجاورت پادگان‌های ارتش قرار گرفت. در ابتدای امر منابع ارتشیان از بانک سپه که تاکنون با نام این قشر گره خورده بود راهی این بانک شد تا آغازی بهتر از قبل داشته باشد. بانک ایران زمین نیز با در اختیار داشتن حدودا 220 شعبه در تلاش است گستره شعب خود را بیش از پیش افزایش دهد. شش نهاد مالی دیگر که سودای بانک شدن داشتند، همچنان ناکام ماندند. چهارتای آنها موسسه مالی و اعتباری بودند که با وجود برآورده کردن الزامات بانک مرکزی به ناچار همچنان در شکل و شمایل موسسه ماندند و دو تای دیگر که از همان ابتدا بنای آن را داشتند که با نام بانک وارد عرصه شبکه بانکی شوند، گرفتار بلاتکلیفی بودند تا اینکه اخیرا یکی از این دو از بلاتکلیفی درآمد و سرنوشتش مشخص شد. بانک آرین با وجود اتمام تمامی مراحل به خواست شورای پول و اعتبار لغو مجوز شد. به این ‌ترتیب نام بانک آرین که قرار بود اولین بانک الکترونیک کشور باشد برای همیشه از صحنه بانکداری ایران محو شد.

بانک آرین، نیامده لغو مجوز شد
آرین نیز که تا چند روز قبل منتظر دریافت مجوز فعالیت به صورت بانک بود، ناگهان لغو مجوز شد. به این ‌ترتیب این بانک که تمامی مراحل مورد نیاز برای بانک شدن را پشت سر گذاشته و تنها لنگ مجوزی بود، به‌طور کامل حذف شد و فرصت ارایه خدمات تمام الکترونیک خود را که بی‌سابقه هم بود، نیافت. بانک آرین ابتدا با سرمایه 70‌میلیارد تومان به ثبت رسید که 60‌درصد آن توسط موسسان و 40‌درصد مابقی نیز از طریق پذیره‌نویسی در فرابورس تامین شد. نماد بانک آرین برای اولین بار در فروردین ماه1390 با قیمتی حدود 146 تومان برای هر سهم باز شد و تا محدوده190 تومان نیز رشد کرد. این بانک سرمایه خود را از طریق عرضه سهام خود در فرابورس از 70 ‌میلیارد تومان به 200‌میلیارد تومان افزایش داد و هم‌اکنون دارای بیش از سه‌هزار سهامدار است. در آبان‌ماه جاری ورق برگشت و نماد این بانک بسته شد. علت اصلی این اتفاق صادر نشدن به موقع مجوز فعالیت این بانک بود که منجر به افت ارزش هر سهم این بانک به 120 تومان شد. البته یک ماه قبل محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی وعده داده بود این بانک به‌زودی آغاز به کار خواهد کرد. همین گفته روزنه امیدی در دل سهامداران باز کرد با این حال هفته گذشته یک عضو شورای پول و اعتبار آب پاکی را بر دست سهامداران این بانک ریخت و لغو مجوز این بانک را اعلام کرد. او حتی مدعی شد، بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مصوب کرد‌ه‌اند که بانک آرین هیچ‌گونه اقدامی برای کسب مجوز و انجام فعالیت نداشته باشد در حالی که فضل‌الله معظمی، عضو شورای‌عالی بورس کمی پیش از این واکنش گفته بود: بانک مرکزی در ابتدا اجازه ثبت بانک آرین را صادر کرد و پس از این موضوع بانک مزبور در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسید اما پس از طی این روند، برخی از مسایل که هیچ ربطی هم به این بانک نداشت، موجب شد که این بانک مجازی بلاتکلیف بماند. حال که بانک مرکزی برای راه‌اندازی نخستین بانک مجازی مجوز ثبت صادر کرده و حتی سهام آن هم از ابتدا وارد بازار سرمایه شده است، منطق حکم می‌کند که بانک مرکزی کار راه‌اندازی نخستین بانک مجازی ایران را هم به سرانجام رسانده و سهامداران این بانک را از بلاتکلیفی دربیاورد. معظمی که گویا به صدور مجوز فعالیت این بانک خوشبین‌تر از همه بود حتی گفته بود، بررسی روند تاسیس این بانک نشان می‌دهد که تمام مراحل لازم از نظر حقوقی به درستی انجام شده و مانعی برای شروع به کار بانک الکترونیکی آرین وجود ندارد. با این حال شورای پول و اعتبار در شرایطی که هیچ کس فکرش را نمی‌کرد ناگهان مجوز بانک آرین را لغو کرد.

موسسه توسعه همچنان منتظر
این موسسه تا پیش از آمدن حیدرمستخدمین حسینی زیان‌ده بود. او یک ماه بعد از آمدنش، در بهمن‌ماه سال 1387 طی مذاکره‌ای موافقت اصولی رییس کل بانک مرکزی را برای تبدیل این موسسه به بانک دریافت کرد. این موافقت‌نامه مزین به امضای بهمنی شد و در چارچوبی قرار گرفت و از دیوار تمامی شعب این موسسه آویخته شد. از همان زمان سمت و سوی تمامی تلاش‌ها بر مطابقت با موازین بانک مرکزی قرار گرفت. سرمایه موسسه به دو‌هزار ‌میلیارد ریال افزایش یافت و پذیره‌نویسی هم انجام شد. حتی پرونده تبدیل موسسه اعتباری توسعه به بانک به شورای پول و اعتبار رفت و در کمیته فرعی این شورا امضا شد. حالا یک سال و نیم از آن روز می‌گذرد و در این مدت پرونده این موسسه در شورای پول و اعتبار طرح نشده است. این موسسه متعلق به بخش خصوصی واقعی است و هر قشری از افراد جامعه را در ترکیب سهامداران این موسسه می‌توان یافت. شاید داشتن سهامدار خصوصی مشکل اصلی این موسسه باشد زیرا پرونده بانک گردشگری که بعد از پرونده این موسسه راهی شورای پول و اعتبار شده بود، زودتر مجوز بانک شدن را دریافت کرد. سازمان میراث فرهنگی چند سال بود که رویای تاسیس بانک را در سر داشت و نهایتا هم این بانک در تاریخ ٣٠/١٠/١٣٨٩ مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی دریافت کرد و شعب آن یکی پس از دیگری از گوشه و کنار کشور سر برآوردند. در بدو تاسیس، کیهان این بانک را وابسته به جریان انحرافی اعلام کرد که برای تامین منابع انتخابات مجلس نهم تاسیس شد و شاید به همین دلیل هم بود که توانست راحت‌تر از بقیه مجوز خود را دریافت کند.

بانک دو ساعته، لغو مجوز شد
این بانک قرار بود توسط شرکت توسعه سرمایه‌گذاری امیر منصور آریا تاسیس شود. همان گروهی که نامش با نام بزرگ‌ترین اختلاس تاریخ ایران گره خورد و در اذهان عموم مردم جا خوش کرد. این بانک در اواخر سال 89 موفق به پذیره‌نویسی شد و وعده آمدن خود را خردادماه سال‌جاری اعلام کرد. اما در مردادماه سال 90 روند صدور مجوز به این بانک توسط بانک مرکزی متوقف شد. مالک اصلی این بانک «مه آفرید امیر خسروی» هم در شهریورماه سال‌جاری متهم به اختلاس سه‌هزار ‌میلیارد تومانی شد و رویای تاسیس بانک آریا نقش بر آب شد. با بالا گرفتن حرف و حدیث‌ها در خصوص صاحب اصلی این بانک که متهم به اختلاس بود رییس کل بانک مرکزی در 27 شهریور سال 90 اعلام کرد مجوزی برای فعالیت بانک آریا اعطا نشده است و این بانک تنها یک موافقت دارد. اموال این بانک هم مصادره شد تا صرف بدهکاری‌های آریا شود. یکی، دو ماهی بعد از انتشار خبر اختلاس، مصطفی کواکبیان، نماینده سمنان و مهدی‌شهر در واکنش به چگونگی دریافت مجوز تاسیس بانک آریا گفت، درخواست گروه آریا برای دایرکردن بانک ساعت 9صبح 14مرداد1390 به بانک مرکزی می‌آید و ساعت 11صبح همان روز مجوز را دریافت می‌کند. نتیجه این همه تعجیل که گویای شدت فشارهای بیرونی بر بانک مرکزی بود هم، این شد.

بسیجیان بی‌بانک ماندند
با نام موسسه مهر بسیجیان آمد و بعد موسسه مهر نام گرفت و حالا هم می‌خواهد بانک مهر اقتصاد شود. موسسه مالی و اعتباری مهر (موسسه قرض‌الحسنه بسیجیان سابق) در تاریخ 23/9/1372 با هدف رشد اقتصادی جامعه و ارتقای سطح رفاه اجتماعی آحاد ملت به‌ویژه بسیجیان آغاز به کار کرد. در بدو امر سرمایه‌ای به ارزش 10‌میلیون ریال داشت که هم‌اکنون آن را براساس آخرین بخشنامه بانک مرکزی به 400‌میلیارد تومان رسانده است و در صورتی که موفق به دریافت مجوز فعالیت به شکل بانک شود، با داشتن 800 شعبه بزرگ‌ترین بانک خصوصی کشور خواهد بود. معاون اعتبار و تجهیز منابع موسسه مالی اعتباری مهر چندی پیش گفته بود، بانک شدن موسسه مالی اعتباری مهر قطعی است و امیدواریم تا پایان سال پذیره‌نویسی آن انجام شود. با این حال گویا بنیاد تعاون سازمان بسیج مستضعفین که سهامدار این موسسه است، همچنان باید در چشم انتظاری به سر ببرد.

توس فردا هم نیامد
تعاونی اعتباری عسکریه نیز از جمله موسساتی بود که در سال 90 برای بانک شدن خیز برداشت اما موفق نشد. این تعاونی که در ابتدا به صورت غیرمجاز فعالیت می‌کرد، در تاریخ 18 اسفند سال 89 توسط بانک مرکزی دارای مجوز اعلام شد و نام موسسه مالی و اعتباری گرفت. موسسه مالی و اعتباری عسکریه از دو تعاونی اعتبار عسکریه و توسعه و عمران گرگان تشکیل شد و نام عسکریه را گرفت. براساس وعده مسوولان این موسسه، قرار بود در سال 90 با نام بانک توس فردا فعالیت خود را آغاز کند که هنوز چنین نشده است.

تکذیب بانکی به نام قوامین
این موسسه مدت‌هاست که خود را بانک می‌داند هرچند که بانک مرکزی این ادعا را قبول ندارد مسوولان این موسسه در 22 بهمن سال‌جاری با انتشار خبری بانک شدن خود را جشن گرفتند. همین اتفاق هم باعث شد که بانک مرکزی طی اطلاعیه‌ای بانک شدن قوامین را تکذیب کند. این بانک طی خبری رسمی در ششم اسفند سال‌جاری اعلام کرد، موافقت صادره این بانک صرفا برای فراهم آوردن مقدمات تبدیل موسسه قوامین به بانک بوده و مجوزی تحت عنوان مجوز فعالیت بانک قوامین صادر نشده است. این موسسه پس از سال‌ها فعالیت به صورت صندوق قرض‌الحسنه، در سال 79 به موسسه پس‌انداز قرض‌الحسنه قوامین تغییر نام داد. هم‌اکنون نیز با داشتن بیش از 500 شعبه در انتظار بانک شدن است. این‌سوتر بانک مرکزی هنوز دلایل خود را برای تاخیر در صدور مجوز فعالیت این نهادهای مالی اعلام نکرده است. البته این بانک پیش‌تر در واکنش به جهش ناگهانی نرخ رشد بانک در سال 90 از توقف اعطای مجوز تاسیس بانک خبر داده بود. البته معلوم نیست که بانک مرکزی با وجود تاکید بر ساماندهی بازار پولی و تشویق موسسات به دریافت مجوز فعالیت چرا مجوز برخی موسسات را که به دنبال بانک شدن هستند، صادر نمی‌کند اما در مقابل چرا مجوز برخی را به قول کواکبیان دو ساعته به دست صاحبانش می‌دهد که سرنوشتش هم این شد.

منبع:شرق