همگرایی راز موفقیت شاپرک/شاپرك؛از نظريه تا اجرا/ ساختار تعرفه كارمزد در شاپرك

اولین هیئت مدیره شاپرک قبل از مجمع چه راهبردهایی را در دستور کار داشتند و حاصل این راهبردها چه بود و تا چه اندازه اجرا شد؟

هم زمان با ثبت شرکت و با توجه به رایزنی‌های به عمل آمده، هیئت مدیره بلافاصله فعالیت خود را با محوریت ضابطه‌مند بودن تمامی اقدامات شرکت آغاز نمود که تا قبل از مجمع عمومی اخیر در طی حدود 10 ماه، نزدیک به 24 جلسه رسمی منجر به تصمیم رئوس کلی شد که مصوبات آن به شرح زیر است:

1.  سیاست‌های کلان در رابطه با شبکه پرداخت الکترونیک کارت قبل از فعال سازی کامل سوئیچ شاپرک
   1. راه‌اندازی سوئیچ و نرم افزارهای مرتبط شاپرک
   2. بررسی و تدوین فرآیندهای همسان سازی شده برای شبکه الکترونیک پرداخت کارت
   3. تصمیم سازی برای تدوین تعرفه‌ها و شیوه‌نامه پرداخت با تائید بانک مرکزی
   4. تهیه و تدوین پروتکل امنیتی و ارزیابی اولیه شرکت‌های معرفی شده ارائه خدمات الکترونیکی پرداخت کارت (PSPها) توسط بانک مرکزی
   5. اجرای آزمایشی فرآیند تست و انتقال با اکثر شرکت‌های تائید شده و اتصال آزمایشی و محدود ایستگاه‌های فروشگاهی (POS ها)، موبایل و اینترنت در بستر حقیقی از طریق شاپرک
   6. انتقال و تمرکز تمامی ارتباطات شبکه الکترونیک پرداخت کارت از طریق سوئیچ شاپرک (حسب صلاح دید و دستور بانک مرکزی)
2. سیاست‌های کلان در رابطه با شبکه پرداخت الکترونیک کارت پس از فعال سازی کامل سوئیچ شاپرک
   1. تثبیت و نظارت بر رفتار مشابه در شبکه الکترونیک پرداخت کارت توأم با رعایت کامل پروتکل امنیتی تفاهم شده و استانداردهای اولیه
   2. استانداردسازی شبکه الکترونیک پرداخت کارت و افزایش امنیت تا مرحله تضمین امنیت
   3. تدوین استاندارد ملی برای شبکه الکترونیک پرداخت کارت
   4. هموارسازی گسترش و توزیع مناسب شبکه الکترونیک پرداخت کارت برای پوشش کل جامعه از نظر مکانی و خدماتی
   5. شفاف سازی، استقلال و تضمین تعرفه‌های پرداخت و سهم هر یک از ذینفع‌ها با هدف امکان برنامه‌ریزی و مدیریت منابع و مصارف شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیک کارت (PSPها) حسب سیاست‌های بانک مرکزی
   6. ایجاد فرهنگ صحیح استفاده از شبکه الکترونیکی پرداخت کارت و تضمین آن با ایجاد شفافیت کامل برای همه ذینفع‌ها به خصوص جامعه و استفاده کننده نهایی
   7. فرهنگ‌سازی برای نیل از رفتار غالب پرداخت فیزیکی و استفاده از پول به سمت پرداخت الکترونیکی و کاهش جریان استفاده از پول غیر الکترونیکی با هدف نهایی حذف پول کاغذی
   8. فرهنگ‌سازی جهت افزایش حجم تجارت الکترونیک از طریق شبکه الکترونیک پرداخت کارت با شفاف سازی فروشندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات و ایجاد فرآیندهای شفاف و امن به منظور تضمین فروشنده، کالا و خدمات برای خریدار
   9. تدوین و ایجاد فرآیندهای کنترلی و نظارتی برای بانک مرکزی با هدف مدل‌سازی رفتاری جامعه در رابطه با گردش، حجم و جریان نقدینگی، برای ساماندهی و سیاست‌گذاری هدایت گران به منظور حفظ ارزش دارائی‌های جامعه با استفاده از مدل ریاضی هوشمند توسط بانک مرکزی
3. مصوبات داخلی در راستای سازماندهی شرکت
   1. انتخاب سوئیچ و نرم افزارها و روال‌های اجرایی برای راه‌اندازی فعالیت الکترونیکی شاپرک
   2. سازمان شرکت
   3. اختیارات و وظایف مدیر عامل
   4. آئین نامه‌های داخلی از قبیل: استخدامی، حقوق و دستمزد، مأموریت، معاملات، تنخواه، کارانه، تسهیلات و …

برگزاری مجمع عمومی شاپرک دارای چه نکات مهم و راه‌گشایی برای آینده بود؟

مجمع یاد شده در فضائی کاملاً دوستانه، مشارکتی با رقابتی صادقانه برگزار گردید که مشارکت تمامی سهامداران و میزان آرای توزیع شده و نتایج حاصله و ترکیب آرای منتخبین موید این موضوع است.

راهبرد شرکت ملی انفورماتیک به عنوان سهامدار عمده در برگزاری مجمع چه بود و چقدر موفق شد؟

هدف اصلی شرکت ملی انفورماتیک با نظر هدایتی بانک مرکزی در مرحله نخست توزیع سهام در بین بانک‌ها به عنوان یکی از نقش‌آفرینان محوری و در مرحله بعدی اجماع نظرات اکثریت هر چه بیشتر سهامداران با حضور در هیئت مدیره بود که به حمدالله هر دو حاصل شد. از ترکیب آرای شمارش شده و نحوه توزیع آن با اطمینان می‌شود ادعا کرد که شخصیت‌های حقوقی و حقیقی منتخب نماینده تمامی سهامداران هستند لذا از این پس نه تنها نظرات جمعی هیئت مدیره برآیند نظرات کلیه سهامداران خواهد بود؛ بلکه اطمینان دارم که موافق طبع و تائید آن‌ها نیز می‌باشد که این اجماع فوق‌العاده ارزشمند است.

اعضای هیئت مدیره جدید چه کسانی هستند؟

ترکیب اعضای هیئت مدیره شرکت پس از معرفی نمایندگان اشخاص حقوقی به قرار زیر هستند.

1. شرکت ملی انفورماتیک به نمایندگی آقای حبیب ا… محمدقلی‌ها به عنوان رئیس هیئت مدیره
2. آقای احمد فیاض بخش به عنوان نایب رئیس هیئت مدیره
3. آقای سید سعید حسینی به عنوان عضو هیئت مدیره
4. بانک ملت به نمایندگی آقای مرتضی مقدسیان به عنوان عضو هیئت مدیره
5. بانک پارسیان به نمایندگی آقای محمود رضاقلی به عنوان عضو هیئت مدیره

هیئت مدیره جدید در اولین جلسه، به اتفاق آرا آقای سامان قطبی را به عنوان مدیر عامل با اختیارات قبلی مصوب نمود.

جزئیات ترکیب سهامداران شاپرک چگونه است.

حداقل 25 درصد سهام شاپرک از جهت نظارت حاکمیتی متعلق به شرکت ملی انفورماتیک است و حدود 61 درصد در مجموع به کلیه بانک‌های فعال مورد تائید بانک مرکزی به استثنای یک بانک (که با توجه به مفاد اساس‌نامه آن) با توجه به حجم فعالیت‌های آن‌ها به تشخیص بانک مرکزی واگذار شده است و الباقی 14 درصد نیز در اختیار شرکت ملی انفورماتیک برای بانک‌های احتمالی جدید، تعدیلات احتمالی و یا در صورت ورود شرکت به بورس حسب نظر بانک مرکزی توزیع خواهد شد.

شاپرک از نگاه اقتصادی قرار است در بازار صنعت پرداخت الکترونیک  تغییرات زیر را ایجاد کند:

استقلال شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی کارت (PSPها)
شفاف سازی تعرفه‌ها و فرآیندها و پرداخت یکسان
استانداردسازی شبکه الکترونیک پرداخت کارت که در نهایت منجر به گسترش و توسعه فضای کسب و کار و رقابت سالم و هم راستای ذینفع‌ها در ارائه خدمات جدید خواهد گردید که این امر به نوبه خود موجب افزایش منابع درآمدی آن‌ها نیز خواهد شد.

شاپرک از نگاه اقتصادی قرار است در بازار صنعت پرداخت الکترونیک چه تغییراتی ایجاد کند؟

استقلال شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی کارت (PSPها)
شفاف سازی تعرفه‌ها و فرآیندها و پرداخت یکسان
استانداردسازی شبکه الکترونیک پرداخت کارت که در نهایت منجر به گسترش و توسعه فضای کسب و کار و رقابت سالم و هم راستای ذینفع‌ها در ارائه خدمات جدید خواهد گردید که این امر به نوبه خود موجب افزایش منابع درآمدی آن‌ها نیز خواهد شد.

نظم فعلی بازار دارای چه مشخصاتی و نظم جدیدی که شاپرک ایجاد خواهد کرد دارای چه مشخصاتی است؟

در حال حاضر ارتباط در شبکه الکترونیک پرداخت کارت عموماً یک ارتباط محلی بین بانک و شرکت ارائه خدمات الکترونیک پرداخت کارت است که در صورت لزوم و یکسان نبودن صادر کننده کارت با بانک افتتاح کننده حساب پذیرنده، عملیات از طریق سوئیچ ملی شتاب تائید می‌گردد در حالی که در شبکه الکترونیک پرداخت کارت جدید با محوریت سوئیچ ملی شاپرک کلیه عملیات از طریق سوئیچ‌های ملی شاپرک و شتاب در سطح ملی انجام می‌گردد تا فرآیند و نظارت کاملاً یکسانی برای همه اعمال گردد. این تمرکز اعمال سیاست‌های حمایتی، کنترلی و نظارتی را در اسرع زمان برای متولیان سیاست‌های کلان از طریق بانک مرکزی مهیا می‌سازد و با کنترل و تضمین رفتار یکسان، مزیت ذینفع‌ها را از حیطه چانه‌زنی به حیطه رقابت سالم و ارائه خدمات جدید و درجه اهمیت به مشتری سوق می‌دهد.

برای گذر از نظم موجود به نظم جدید شاپرک با چه چالش‌هایی روبرو خواهد بود؟ و فاکتورهای مثبت در این گذار چیست؟

با توجه به دیدگاه مشترک حاکم بر سیستم بانکی و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSPها) از نظر هم فکری با این تدبیر شایسته بانک مرکزی، چالشی اساسی مشاهده نمی‌گردد ولی به هر حال همسانی فعالیت‌های موازی رقبای سابق و شرکای جدید دارای مشکلات اجرائی بوده و خواهد بود که با مشارکت تمام عیار بانک‌ها و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSPها) تا به حال چالش اساسی وجود نداشته و در آینده نیز همین طور خواهد بود.

چشم انداز اجتماعی- فرهنگی شاپرک برای ایجاد فرهنگ صحیح استفاده از کارت خوان چه برنامه‌هایی را در دستور کار دارد؟

با استانداردسازی شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در قالب سامانه شاپرک با محوریت سوئیچ شاپرک، انتظار می‌رود در فاصله زمانی کمی جهت‌گیری رقابتی بانک‌ها و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت برای حفظ سهم بازار خود و توسعه آن، به ایجاد مزیت در زمینه‌های شفاف‌سازی خدمات، تضمین خدمات، خدمات جدید و فعالیت‌های اعتباری برای عموم بپردازند که این امر در نهایت به توسعه فعالیت‌های الکترونیکی و کاهش تبادل پول کاغذی رایج و هزینه‌های مختلف در سطح ملی منجر خواهد شد.

شاپرک فقط یک سوئیچ نیست؛ بلکه یک سلسله تدابیر، سیاست‌ها، کنترل‌ها و نظارت‌ها برای شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در سطح ملی است

برای اینکه نسبت استفاده pos به ایستگاه‌های فروشگاهی، موبایل و درگاه‌های اینترنتی افزایش یابد چه برنامه‌هایی در بستر اجتماعی و فرهنگی در دستور کار قرار دارد؟

شرکت در حال تهیه یک برنامه سه مرحله‌ای کوتاه، میان و بلند مدت آموزشی، فرهنگی و تبلیغی است که انشاء الله با فعال سازی کامل سامانه و سوئیچ شاپرک و اتصال کلیه ایستگاه‌های فروشگاهی، موبایل و درگاه‌های اینترنتی اجرای آن در سطح جامعه آغاز خواهد شد. یکی از دلایل توجه کمتر به فعالیت‌های خرید و پرداخت از راه دور، احساس عدم امنیت به انجام قطعی و عدم اعتماد به خدمات تبلیغی با خدمات تحویلی و عدم اعتماد به همه بازیگران این شبکه به علت عدم وجود تضمین کننده در صورت وجود مغایرت در بین طرفین است که سامانه شاپرک با شفاف نمودن بسترها، فرآیندها و جریان‌های پرداخت در درجه اول این ابهامات را رفع و در مرحله بعدی امکان ورود تضمین‌کنندگان خدمات را به عنوان بازیگران جدید با تائید بانک مرکزی فراهم خواهد آورد تا با تضمین پذیرنده‌ها، خدمات و کالای آن‌ها، امنیت پرداخت کنندگان و خریداران را تضمین نموده در صورت عدم رضایت، از جبران خسارات وارده در اسرع وقت مطمئن باشند.

نقش هر یک از بازیگران صنعت پرداخت یعنی بانک‌ها، شرکت‌های psp، پذیرندگان، مردم و مسئولین شاپرک چه خواهد بود؟

سامانه شاپرک جدای از ترکیب سهامداران آن، یک سامانه ملی و مستقل است و با توجه به سیاست‌های حاکمیتی که از سوی بانک مرکزی اعلام شد؛ شبکه الکترونیکی پرداخت کارت را مدیریت می‌نماید و در این راستا کلیه بازیگران می‌توانند کمافی‌سابق در تصمیم سازی‌ها با شرکت مشارکت داشته باشند. ولی در عین حال حسب صلاحدید کلان کشور، موظف به همکاری تمام عیار خواهند بود تا شفاف‌ترین و مطلوب‌ترین خدمات را به مردم عرضه کنند. برای حصول اطمینان در این زمینه، کارگروه‌هایی برای تمرکز و مشارکت هر چه بیشتر مسئولان تشکیل شده و یا در آینده نزدیک الباقی تشکیل خواهد شد.

• کارگروه بانکی متشکل از نمایندگان بانک‌ها
• کارگروه خدمات پرداخت متشکل از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت
• کارگروه پذیرنده‌ها متشکل از نمایندگان صنوف پذیرنده‌ها
• کارگروه تضمین امنیت متشکل از شرکت‌های تضمین کننده پرداخت کننده‌ها و خریداران (مانند شرکت‌های ارائه دهنده SSL در سایت‌ها و صفحات وب برای تضمین انتقالات امن در فضای اینترنت)

بانک مرکزی به عنوان ناظر از طریق ابزار شاپرک قصد دارد چه سیاست‌های نظارتی را در دستور کار قرار دهد؟

در این زمینه شایسته است مدیران مربوط ارائه نظر بفرمایند. از نظر بنده این مورد می‌تواند مدنظر قرار گیرد

1. ساماندهی شبکه الکترونیکی پرداخت کارت
2. ایجاد فضای مستقل و رقابتی برای ارائه خدمات جدید و به روز به مردم
3. ارتقاء و توزیع مناسب شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در سراسر کشور
4. ایجاد امنیت خاطر برای تمامی ذینفع‌های شبکه الکترونیکی پرداخت کارت برای ارائه خدمات به مردم
5. توسعه سایر فعالیت‌ها با محوریت سامانه شاپرک تا حذف تقریبی فعالیت‌های پولی و پرداخت‌های فیزیکی با جایگزینی پرداخت‌ها با توسعه فعالیت‌های شبکه الکترونیکی پرداخت کارت
6. ایجاد مدل ریاضی هوشمند با پارامترهای پویا از داده‌های حاصل از جریان نقدینگی عبوری از سوئیچ‌های ملی شاپرک و شتاب برای برنامه‌ریزی، پیش بینی، مدیریت حجم و جریان نقدینگی کل کشور

آیا بانک مرکزی به تنهایی و بدون کمک بازیگران دیگر در شاخص نظارت موفق خواهد بود یا خیر؟ سهم هر یک از بازیگران صنعت پرداخت در نظارت چقدر خواهد بود؟

لازمه یک فعالیت موفق ملی در قرن حاضر، مشارکت همه بازیگران واقعی در چارچوب‌های تعریف شده، متناسب با میزان اثرگذاری آن‌ها است که این امر نه تنها مورد تائید بانک مرکزی بوده بلکه از بدو امر مورد توجه قرار گرفته است لذا سیستم نظارتی با هدایت بانک مرکزی و با مشارکت و هم فکری جمعی طراحی و پیاده‌سازی شده و به مرور زمان با توجه به مقتضیات تکمیل شده و خواهد شد تا متضمن فعالیت‌های صحیح همه باشد.

تراکنش‌های صوری که یکی از معضلات فعلی پرداخت الکترونیک است با وجود شاپرک به چه میزان خواهد رسید آیا به صفر می‌رسد؟

در یک سیستم متمرکز که هدف آن یک شبکه الکترونیکی پرداخت کارت سالم و قابل اعتماد است با توجه به استقلال شرکت‌ها ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSPها) و مسئولیت آن‌ها نسبت به پذیرنده‌ها و فرآیند پرداخت کارمزدها و عدم ضرورت ایجاد حباب در این شبکه، تراکنش صوری در عمل نباید وجود داشته باشد. وجود این نوع تراکنش به منزله بار کردن هزینه غیر واقعی و ساختگی خواهد بود که امری خلاف بوده و در چارچوب ضوابط با خاطی در اسرع وقت برخورد مناسب خواهد شد. بعید می‌دانم کسی علاقه‌مند باشد که از این نوع تراکنش‌ها در سامانه شاپرک استفاده نماید که در صورت اصرار عمدی به این امر در نهایت موجبات حذف خود را از این شبکه فراهم خواهد نمود.

در حال حاضر یک پروتکل امنیتی مقدماتی تدوین و به امضاء کلیه شرکت‌های ارائه دهنده پرداخت کارت رسیده است که پس از انتقال کامل، همسان‌سازی و تثبیت کامل سامانه، زنجیره امنیتی بخشی از استاندارد ملی جدید شبکه الکترونیکی پرداخت کارت خواهد بود.

زنجیره امنیت چه استانداردهایی را رعایت خواهد کرد؟

در حال حاضر یک پروتکل امنیتی مقدماتی تدوین و به امضاء کلیه شرکت‌های ارائه دهنده پرداخت کارت رسیده است که پس از انتقال کامل، همسان‌سازی و تثبیت کامل سامانه، زنجیره امنیتی بخشی از استاندارد ملی جدید شبکه الکترونیکی پرداخت کارت خواهد بود.

شاپرک به لحاظ فنی از چه استانداردی پیروی می‌کند؟

در هر حال با توجه به بازدیدهای به عمل آمده از شرکت‌های ارائه خدمات پرداخت و فرآیند جاری و حاکم بر آن‌ها و روال‌ها و استانداردهای جاری در دنیا همچنین رایزنی‌های به عمل آمده، تدابیری اتخاذ شده است تا در این مرحله گذر، همسان‌سازی و تثبیت مورد عمل قرار گیرد؛ در عین حال گروهی از همکاران به کمک کارشناسان در حال بررسی همه جوانب و مطالعه تطبیقی استانداردهای جهانی هستند تا با بومی‌سازی نتایج به دست آمده، در آینده نه چندان دوری با همکاری و مشارکت دستگاه‌های مسئول اولین استاندارد ملی در زمینه شبکه الکترونیکی پرداخت کارت را تدوین و ارائه دهند.

در رابطه با تعرفه‌های در نظر گرفته شده نظر شما چیست؟

بررسی و اظهارنظر در رابطه با تعرفه‌ها بدون در نظر گرفتن اهداف و وظایف، ما را به نتایجی فردی و حسی و عموماً با منافع شخصی سوق می‌دهد که اولین نتیجه آن کم بودن سهم قضاوت کننده و زیادی سهم دیگران است که این نتیجه گیری از نظر اینجانب مقبولیت ندارد. اگر قبل از نگاه به تعرفه‌ها، اهداف، وظایف و دامنه آن‌ها را در نظر بگیریم آن وقت با این پارامترها به نتایج مقبول‌تری خواهیم رسید.

برای این منظور اول از همه باید عرض کنم که شاپرک فقط یک سوئیچ نیست؛ بلکه یک سلسله تدابیر، سیاست‌ها، کنترل‌ها و نظارت‌ها برای شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در سطح ملی است که باید به اهداف زیر برسد:

1. همسان‌سازی فرآیندهای کلیه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت و تثبیت آن در مرحله بعدی
2. ایجاد شبکه الکترونیکی پرداخت کارت جدید به عنوان سامانه ملی شاپرک با استفاده از سوئیچ شاپرک با تمرکز، نظارت و امنیت در سطح ملی
3. ایجاد فرهنگ استفاده هرچه بیشتر از شبکه الکترونیکی پرداخت کارت به جای گردش‌های دستی و پول رایج
4. تدوین راهکارهای تضمین فرآیند شبکه الکترونیکی پرداخت کارت برای کاربران به منظور توسعه مطمئن آن
5. آماده‌سازی و مدیریت داده‌های نظارتی برای ارائه به بانک مرکزی و سایر ارگان‌های ناظر

با توجه به موارد کلی فوق، سامانه شاپرک و تأمین هزینه و تعرفه‌های مربوط باید بخشی از این شبکه در نظر گرفته می‌شد تا در راستای بقای خود حداکثر تلاش برای پویایی و توسعه آن را داشته باشد. از سوی دیگر امنیت، فرهنگ‌سازی و تغییر رفتارهای اجتماعی و توسعه یک شبکه الکترونیکی پرداخت کارت ملی یک امری مستمر است که میزان بقا و تداوم توسعه و پویایی آن با هزینه‌ها انجام شده در این زمینه و به تبع آن، درآمدهای حاصله رابطه مستقیمی دارد لذا میزان تعرفه تخصیصی به شاپرک متضمن درجه توسعه شبکه الکترونیکی پرداخت کارت خواهد بود.

سوئیچ شاپرک با شتاب چه تفاوت‌هایی دارند؟

سوئیچ شاپرک، گونه ارتقاء یافته‌ای از سوئیچ نرم افزاری شتاب است که به طور کامل چه از نظر فنی و چه از نظر فیزیکی مستقل از شتاب است؛ البته برای رعایت پروتکل‌های کلان امنیتی کشور به موازات و در کنار شتاب از نظر فنی و فیزیکی فعال خواهد بود.

با توجه به مشکلات موردی موجود در شتاب آیا انتخاب آن درست بوده و در هر شرایطی امن خواهد بود؟

در این زمینه افراد نظرات متعددی دارند لذا ذکر مواردی را لازم می‌دانم:

1. می‌توان به جرأت ادعا کرد که شتاب در حدود یک دهه به عنوان یک سوئیچ ملی نه تنها کارا بوده بلکه امنیت لازم را به لحاظ داخلی بودن تأمین نموده و با اتکا به کارشناسان داخلی عملکردی مقبول داشته است. البته ممکن است مشکلی هم به وجود آید که این امر در سراسر جهان وجود دارد و امری طبیعی است و نسبت بسیار اندک و قابل اغماضی است.
2. رد و کنار گذاشتن یک موضوع یا یک سوئیچ امر سهلی است به شرطی که جایگزین مناسب و کاراتر و امن‌تری هم پیشنهاد شده باشد.
3. ارزیابی منتقدانه از شتاب با هدف توسعه آن امری بسیار متین است اما ایجاد شبه در توانائی شتاب برای تردید در راه اندازی شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در بستر جدید، زائیده یک تفکر علمی و خیراندیشی نیست.
4. سوابق بنده در فناوری اطلاعات موید وجود سوئیچ هم ترازی با شتاب نیست و حداکثر بضاعت کشور همین است که البته نیاز به توسعه دارد که کسی منکر آن نیست و این امر نیز به طور مستمر در جریان است که از سوی دیگر باید توجه نمود که رشد این صنعت نیز سریع است.
5. بنده در سطح ملی اعتقادی به اعتماد به منابع خارجی ندارم مگر اینکه تمامی فناوری آن با مالکیت و آموزش کامل با ایجاد توانائی پیاده سازی و توسعه کارشناسان داخلی همراه شده و زیر بار تست واقعی جواب بدهد. این امر در هیچ‌کدام از بانک‌ها موفق نبوده و در اندک موارد هم با کسری بسیار، در زمان‌های چند برابر پیش‌بینی شده و هزینه‌های گزاف مازاد به طور نسبی و موقتی انجام گرفته است که شاپرک در بدو فعالیت خود با توجه به مصالح ملی و توانائی داخلی شتاب و تعهدات خود این راه را مطلوب نمی‌داند.