رشد شاخص متأثر از واقعیتهای اقتصادی است

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به نقل از فارس حیدر مستخدمین حسینی، دارای مدارک تحصیلی کارشناسی اقتصاد، گرایش بانکداری از دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، گرایش مدیریت صنایع از مرکز آموزش عالی صنایع، کارشناسی ارشد علوم اقتصادی از دانشگاه علامه طباطبایی و دکترای مدیریت است. وی در رزومه کاری اش دارای سوابقی همچون معاون حقوقی و امور مجلس بانک مرکزی،معاون حقوقی و امور مجلس وزارت امور اقتصادی و دارایی، رئیس هیات مدیره سازمان بورس اوراق بهادار، رئیس هیات مدیره شرکت سپرده گذاری مرکزی ایران، عضو شورای عالی بانک‌ها، عضو شورای پول و اعتبار، عضو شورای عالی بورس، عضو هیات پذیرش اوراق بهادار، عضو شورای خرید کالاهای اساسی کشور، عضو هیات امنای صندوق مسکن کارگران، مدیر عامل و عضو هیات مدیره شرکت‌های سازمان صنایع ملی ایران، مدیر کل دفتر تعاونی های مسکن وزارت مسکن، مدیر کل دفتر امور اقتصادی و برنامه ریزی وزارت تعاون، مدیر کل دفتر امور بازرگانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق است.

وی مدرسی دانشگاه شهید بهشتی، علوم و فنون مازندران، رجاء، مدیر گروه مهندسی مالی و مدیریت صنعتی دانشگاه رجا، عضو پیوسته انجمن حساب دارن خبره ایران ، عضو انجمن مدیریت ایران و عضو پیوسته و بازرس انجمن خبرگان برنامه ریزی کشور را نیز در سوابق علمی خود به ثبت رسانده است.

مستخدمین حسینی بر این باور است که رشد شاخصهای بورس متأثر از واقعیتهای اقتصادی و فاقد حباب بوده و عمده دلیل آن نیز کاهش ارزش پول ملی است.

وی معتقد است که با لحاظ افزایش نرخ دلار به بالای 3 هزارتومان، همگام با افزایش قیمتها در بخشهای مختلف اقتصادی از مصالح ساختمانی، ماشین آلات تا حوزه های مسکن و ارز و…، ارزش بورس نیز باید دچار افزایش می شد. در حال حاضر این افزایش، ارزش آن را به بیش از 70 میلیارد دلار رسانده که هنوز  تا 150 میلیارد دلار فاصله وجود دارد.

دیگر دیدگاههای این مدیر سابق حوزه های بازار سرمایه و پولی و بانکی را در گفت وگو با خبرگزاری فارس در ادامه بخوانید.

* دلیل اصلی روند صعودی شاخص‌ها کاهش ارزش پولی ملی است

فارس: عمده دلیل روند صعودی شاخصها در بورس را چه می دانید؟

مستخدمین حسینی: شاخصهای بورس مدتی است که روند روبه افزایشی دارد و این افزایش به هیچ عنوان نشان از بهبود شرایط اقتصادی یا تغییر روبه جلوی اقتصاد ندارد. آنچه علاقمندان به بازار سرمایه را به این بازار کشانده، افزایش شاخصها منتج از آثار برنامه های موثر اقتصادی هم نیست.

واقعیت این است که این افزایش شاخصها ، ریشه در بهبود اقتصادی ندارند، ولی منتج از واقعیتهای اقتصادی کشور بوده و مهمترین عامل در این میان، کاهش ارزش پول ملی است.

در یکسال و نیم اخیر، نرخ برابری دلار در برابر ریال از 10 هزار ریال به بالای 30 هزار ریال رسیده که خود از افزایشی بیش از 3 برابر دلار در برابر ریال و به همان نسبت کاهش ارزش پول ملی کشورمان حکایت دارد. همین کاهش در حال حاضر، آثارش را در شاخصهای بورس ظهور و بروز داده است.

* رشد شاخصها تا حصول نرخ برابری استمرار دارد

فارس: شاخصهای بورس از چه عواملی تأثیر می گیرند؟

مستخدمین حسینی: دو عامل مهم در این میان تعیین کننده هستند. یکی، ارزش جاری سهام و دیگری ارزش پایه سهام است. از هر شاخصی در بورس استفاده شود، این دو عامل وجود داشته و اثرگذار و تعیین کننده هستند.

ارزش جاری سهام ، ارزش روز سهام است که رویکرد خالص ارزش دارایی های شرکت را نشان می دهد. ارزش روز سهام در صورت کسر و ارزش پایه سهام یا ارزش دارایی های شرکتهای پذیرفته شده در بورس یا شرکتهایی که نمادشان در بورس باز شده را در مخرج کسر قرار می دهیم. ارزش جاری سهام در حال حاضر بیش از 250 هزار میلیارد تومان است.

ارزش روز را برمبنای نرخ برابری بالای 30 هزار ریال درنظر می گیریم. ارزش پایه را زمانی که نرخ دلار 1000 تومان بوده در نظر بگیریم، تفاوت یک سوم است در یکسال و نیم گذشته بورس ما، ارزش جاری سهامش هرعددی بوده ما آن را به دلار به1000 تومان تقسیم می کردیم. ارزش بورس بالای 150 میلیارد دلار درمی آمد. این مربوط به قبل از کاهش ارزش پول ملی بود. وقتی ارزش پول ملی کاهش یافت، در نتیجه ارزش بازار سهام هم با توجه به افزایش نرخ دلار به بالای سه هزار تومان قطعا باید دچار افزایش می شد. ارزش جاری سهام ، ارزش بازار ما به دلار به 50 میلیارد دلار نمی رسید. اختلاف یک سوم است. قبل از کاهش ارزش پول ملی، ارزش بورس 150 میلیارد دلار بود. در سه یا چهار ماه گذشته ارزش بورس 50 میلیارد دلار بوده است. با لحاظ افزایش نرخ دلار به بالای 3 هزارتومان، همگام با افزایش قیمتها در بخشهای مختلف اقتصادی از مصالح ساختمانی، ماشین آلات تا حوزه های مسکن و ارز و…، ارزش بورس نیز باید دچار افزایش می شد. در حال حاضر این افزایش ارزش آن را به 70 میلیارد دلار رسانده که هنوز  تا 150 میلیارد دلار فاصله وجود دارد.

در حال حاضر برای ایجاد یک واحد صنعتی باید متناسب با قیمتهای امروز، هزینه پرداخت شود. این مسأله در مورد ارزش بورس و وضعیت شاخصها نیز صادق است. ارزش جایگزینی داراییها در بورس یک اصل است.

* بازار سرمایه حباب ندارد

فارس: یعنی در حال حاضر حبابی در بازار سرمایه وجود ندارد؟

مستخدمین حسینی: با این توضیحات، افزایش قیمت در بازار سرمایه نشان از این دارد که این افزایش حبابی نیست. مبتنی بر واقعیتهای اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی، خود را در شرکتهای پذیرفته شده در بورس که شاخص بورس باشد، تخلیه می کند. این افزایش صورت می گرفت، ولی در انتظار یک جرقه بود که به نوعی این جرقه ، نشانه هایی از بهبود فعالیت های اقتصادی در آتی داشت. این اتفاق، خود را در شاخص ارزش بورس تخلیه کرد.

فارس: یعنی شاخصهای بورس بازهم رشد خواهند کرد؟

مستخدمین حسینی: انتظار افزایش بیش از این را می توان داشت، چراکه باید برابری مذکور ایجاد شود. در حال حاضر ارزش بورس 70 میلیارد دلار است و تا 150 میلیارد دلار قبل از کاهش ارزش پول ملی، هنوز جا برای رشد وجود دارد.

فارس: این رشد تا کجا ادامه می یابد؟ چه عواملی آن را تشدید کرده اند؟

مستخدمین حسینی: تا ایجاد برابری مذکور این رشد ادامه دارد. البته به شرطی که خوش بینی اقتصادی فعلی ادامه داشته باشد. واقعیت این است که بحث سرمایه گذاری در سایر بخشها مهیا نیست. سیاستهای پولی غلط بوده و بانک مرکزی مدیریت صحیحی در این خصوص نداشته است. این سیاستها، سبب شده تا نرخ سود بانکی به درستی تعیین نشود و عملا از آنچه که از محل سپرده های مردم می توانست رخ دهد، اقتصاد کشور محروم شده یعنی باید این سپرده ها به بخشهای تولیدی تسهیلات داده می شد، این افزایش تولید ،افزایش اشتغال ، تأمین نیاز داخلی، افزایش صادرات، کاهش تورم و… را می توانست به دنبال داشته باشد که در عمل چنین نشد. این اتفاق غیرقابل بخشش بوده و نیازمند مجازات است. شرایط حاکم بر بازار پولی و بانکی و دیگر بازارها، فضایی را برای حضور در بازار سرمایه فراهم کرده است. شرایط روانی جامعه در نگاه بهتر به آینده اقتصاد، بورس را برای مردم جذاب کرده است.

فارس: آیا این جذابیت بورس می تواند برای تازه واردان این بازار آسیب زا باشد؟

مستخدمین حسینی: به این بازار باید با اطلاع دقیق وارد شد. سهامداران جدید نباید به طور انفرادی عمل کرده یا روی یک سهم سرمایه گذاری کنند . بهتر است این افراد به سراغ صندوق ها و شرکتهای سرمایه گذاری بروند و پرتفویی از سهام مختلف خریداری کنند. ورود انفرادی به بازار سرمایه خطرناک است. توصیه اکید من به این افراد، استفاده از روشهای جایگزینی همچون خرید پرتفویی از سبدگردانی، شرکتهای سرمایه گذاری و شرکتهای کارگزاری و… است ، بدون لحاظ این ملاحظات قطعا دچار زیان خواهند شد.

فارس: چه عواملی ممکن است مانع از تخلیه و برابری مورد اشاره در بورس شود؟

مستخدمین حسینی: این تخلیه به سایر سیاستها بستگی دارد. برنامه های اقتصادی دولت جدید، سیاستهای پولی و بانکی، سیاستهای بودجه ای و.. همگی می توانند بر این روند موثر باشند. اگر نرخ سود بانکی معقول شود و مردم ترجیح دهند که در بانک سپرده گذاری کنند در این صورت ، حضور در بازار سرمایه کمتر می شود. سیاستهای پولی عملا رها شده در این شرایط گاه اقبال به خرید ارز است، گاه به طلا، گاه به مسکن و…. اکنون نیز به بازار سرمایه است که با افزایش تقاضا و پایین بودن عرضه، با روند صعودی در شاخصها روبرو شده ایم.

* هجوم سرمایه به یک بازار خاص علامت خوبی نیست

فارس: رشد شاخصها در شرایطی که هنوز تحریمها به قوت خود باقی است و تحول اقتصادی خاصی نیز رخ نداده، این رشد می تواند نشانه خوبی باشد؟

مستخدمین حسینی: در کل، هجوم سرمایه به یک بازار خاص علامت خوبی نیست. در یک اقتصاد سالم، باید همه حوزه ها فعال باشند و اقبال نسبت به آنها وجود داشته باشد. در حال حاضر عرضه در بازار سرمایه محدود است. از طرفی شرکتهای جدید نیز در بورس پذیرفته نشده اند. غیر از این، در اواخر سال گذشته، بخش خصوصی شرکتهای جدید را در سازمان بورس عرضه نکرده است.

فارس: اتفاقی که در بورس در حال حاضر در حال رخ دادن است، یک روند عادی است؟

مستخدمین حسینی: آنچه در حال حاضر رخ می دهد با توجه به اینکه ناشی از برنامه ریزی اقتصادی و… رخ نداده، عملا یک اتفاق نادر است که هر چند دهه یکبار به وقوع می پیوندد. این اتفاق ناشی از واقعیتهای اقتصادی است، نه افزایش تولید یا کیفیت محصولات ، نه صادرات و… .

فارس: پس از تخلیه ای که شما تشریح کردید، وضعیت بازار سرمایه چه خواهد شد؟

مستخدمین حسینی: پس از این تخلیه اگر تولید افزایش یابد ، شاخصها به تناسب آن افزایش خواهد یافت. اگرنه، شاخصها آرام آرام سیر نزولی خواهد داشت.

فارس: با توجه به تسلط شما به بازارهای سرمایه و پولی، به نظرتان اولویت دولت جدید در این بازارها چه باید باشد؟

مستخدمین حسینی: در حوزه های بازارهای مالی، پولی و بازار سرمایه باید دولت جدید بتواند اتفاق میمونی را با انجام برنامه ریزی های لازم صورت دهد. آن هم این است که تأمین منابع بنگاههای اقتصادی و شرکتهای پذیرفته شده در بورس از طریق بازار سرمایه تأمین شود. آنچه باید رخ دهد این است که بازار سرمایه ، برای تأمین منابع خود به سراغ بازار پول نیاید. بازار پول که بانکها باشند باید بتوانند منابع کوتاه مدت جامعه و بنگاههای غیربورسی را فراهم کنند. در حال حاضر شرکتهای بزرگ بورسی، منابع سیستم بانکی را به خود اختصاص می دهند در حالی که باید منابع مورد نیازشان را از بورس تأمین کنند،  نه از سیستم بانکی. باید دیگر بنگاههای غیربورسی فرصت و امکان بهره گیری از منابع بانکی را بیابند.