تاثیر سال پایه در محاسبه نرخ رشد/یادداشت

بر اساس اعلام بانک مرکزی، نرخ رشد اقتصادی سال 1391 معادل منفی 8/5 بوده است. درباره محاسبه نرخ رشد اقتصادی از منظر مقتضیات حساب‌های ملی، نکاتی وجود دارد که گاهی اوقات حتی اقتصاددانان از آن غلفت می‌ورزند. اهمیت این نکات معمولا در اقتصادهایی که با نوسانات و تلاطم‌های مختلف از جمله تغییرات شدید در قیمت‌های نسبی روبه‌رو هستند، به مراتب بیشتر از اقتصادهای با ثبات است. در این مجال اندک سعی می‌شود با توجه به نرخ رشد اقتصادی کشور در سال 1391، برخی از این نکات مورد اشاره قرار گیرد.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،از دنیای اقتصاد نرخ رشد اقتصادی که مترادف با نرخ رشد تولید ناخالص داخلی است، بیانگر میزان تغییر در اندازه و حجم تولید کالاها و خدمات، در یک سال مشخص نسبت به سال قبل از آن است. مفهوم اندازه و حجم در اینجا دارای اهمیت اساسی است، زیرا به این امر اشاره دارد که ارزش تولید کالاها و خدمات می‌تواند افزایش یابد، بدون آنکه حجم واقعی تولید زیاد شود. به عبارت دیگر، ارزش کالاها و خدمات تولیدشده در اقتصاد به 2 عامل قیمت و مقدار بستگی دارد که افزایش هر یک یا توامان آنها منجر به افزایش ارزش تولید می‌شود. به‌منظور محاسبه رشد اقتصادی لازم است که اثر افزایش قیمت از محاسبات حذف شود که این فرآیند را محاسبه تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت می‌نامند. مفهوم قیمت‌های ثابت 

به آن معنی است که حسابداران ملی، یک سال مشخص را که به آن سال پایه گفته می‌شود انتخاب کرده و قیمت‌های آن سال را مبنای ارزش‌گذاری مقدار تولید سال‌های دیگر قرار می‌دهند. به‌منظور حفظ سطح دقت نتایج محاسبات ملی و به‌ویژه نرخ رشد اقتصادی، لازم است که سال پایه در فواصل چند ساله تغییرکند. سال‌های پایه آماری در حساب‌های ملی ایران معادل سال‌های پایه آماری شاخص‌های قیمت از جمله شاخص قیمت مصرف‌کننده (به عنوان مبنای محاسبه نرخ تورم) است. از ابتدای انجام محاسبات ملی در کشور در سال 1338، تاکنون نتایج بر اساس سال‌های پایه 1353، 1361، 1369 و 1376 منتشر شده است و سال‌های پایه 1383 و 1390 نیز در دستور کار قرار گرفته یا خواهد گرفت. بر اساس آنچه گفته شد، اکنون می‌توان دریافت که وقتی نرخ رشد اقتصادی سال 1391 حدود منفی 6 درصد اعلام می‌شود، به‌طور ضمنی به سال پایه محاسباتی که منجر به این نرخ شده است نیز اشاره می‌کند که همان سال پایه 1376 است. به عبارت دقیق‌تر، خبر اعلامی درباره نرخ رشد اقتصادی سال 1391 را می‌توان به این صورت بازگو کرد که نتایج محاسبات ملی بانک مرکزی بر مبنای قیمت‌های سال 1376 نشان می‌دهد که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سال 1391 معادل منفی 8/5  درصد بوده است. اکنون این پرسش به ذهن متبادر می‌‌گردد که آیا با تغییر سال پایه از 1376 به 1383 یا 1390، امکان تغییر نتایج وجود دارد. پاسخ مثبت است زیرا اگر این امکان وجود نداشت، ضرورت تغییر سال پایه نیز منتفی می‌شد. بر اساس همین ضرورت نیز می‌توان گفت که هر چه سال مورد بررسی به سال پایه نزدیک‌تر باشد، خطا در محاسبات کاهش یافته و در نتیجه نرخ رشد محاسبه شده دقیق‌تر خواهد بود. اکنون می‌توان این پرسش را دقیق‌تر طرح کرد و پرسید که چرا تغییر سال پایه در نتایج اثرگذار است. پاسخ اجمالی این است که همان‌گونه که وزن هزینه‌ای کالاها و خدمات در سبد کالاها و خدمات مصرفی خانوار در سال پایه، تعیین‌کننده ضرایب محاسباتی نرخ تورم است و تغییر سال پایه که با تغییر این ضرایب همراه است منجر به تفاوت در نرخ تورم محاسبه شده می‌گردد، در حساب‌های ملی نیز تفاوت وزن ارزش افزوده فعالیت‌های مختلف در دو سال پایه مختلف منجر به تغییر در نرخ رشد تولید ناخالص داخلی می‌شود. به عبارت دیگر، هر چه سهم ارزش افزوده یک فعالیت در تولید ناخالص داخلی بیشتر باشد، نرخ رشد ارزش افزوده آن نیز سهم بیشتری در تعیین نرخ رشد تولید ناخالص داخلی خواهد داشت. 

لینک کوتاهلینک کپی شد!
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

72  ⁄  9  =