گسترش اعتبارسنجی با موبایل در بازارهای نوظهور /ضریب نفوذ ۹۰ درصدی تلفن همراه میان بزرگسالان
ایجاد امنیت اقتصادی برای جمعیت محروم از خدمات بانکی/
برای 2.5 میلیارد بزرگسال سراسر دنیا که حساب بانکی ندارند؛ تاریخچه اعتبار فراهم کنند. /90 درصد بزرگسالان در اغلب کشورهای در حال توسعه تلفن همراه دارند، بنابراین داده های تولید شده توسط تلفن های همراه یک منبع اطلاعات مناسب در زمینه شیوه زندگی اغلب مردم است/در کشورهای در حال توسعه، هیچ ابزاری برای اعتبارسنجی آنی وجود ندارد، بنابراین وام دهندگان باید به خانه و محل کسب وکار متقاضی بروند تا بهای خالص و توانایی بازپرداخت فرد را ارزیابی کنند که این روند برای فردی که متقاضی وام است، بسیار مشکل آفرین خواهد بود./شرکت نوپای فیلیپینی لِندو (Lenddo) از رسانه های اجتماعی مانند توییتر و فیس بوک برای اعتبار سنجی وام گیرندگان در کشورهایی استفاده می کند که بازار اعتباری نوظهور است.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،یکی از سخنرانان کنفرانس PopTech که در شهرکَمدِن ایالت مَین آمریکا برگزار شد، نیکول استابس مدیر ارشد شرکت فرست اکسس (First Access)، بود. استابس سخنرانی خود را نمایش دادن محتویات کیف پولش آغاز کرد، کارت بانکی و رسیدهای خریدش را روی زمین قرار داد و گفت: «اگر شما در یک کشور درحال توسعه زندگی کنید، احتمالا در کیف پول شما کارت بانکی و رسیدهای خرید و کمی وجه نقد هم وجود خواهد داشت».
او در همین حال افزود: «در یک اقتصاد با محوریت وجه نقد چگونه می توانید امنیت اقتصادی داشته باشید؟»
این سوالی است که دو شرکت نوپای «فرست اکسس» و «سیگنیفی» (Cignifi) در همکاری با هم قصد دارند به آن پاسخ دهند. به علاوه هر دو شرکت سعی دارند با به کار گرفتن تلفن همراه در پر کردن فرم های درخواست وام، اطلاعاتی را به عنوان پیش بینی از وضعیت اعتبار به مشتریان در اقتصاد های نوظهور تحلیل کنند و به موسسات مالی ارایه نمایند.
هرچند استراتژی های دو شرکت متفاوت است اما هردو الگوریتم هایشان را راهی می دانند تا برای 2.5 میلیارد بزرگسال سراسر دنیا که حساب بانکی ندارند؛ تاریخچه اعتبار فراهم کنند. جاناتان حکیم مدیر ارشد شرکت سیگنیفی می گوید: «90 درصد بزرگسالان در اغلب کشورهای در حال توسعه تلفن همراه دارند، بنابراین داده های تولید شده توسط تلفن های همراه یک منبع اطلاعات مناسب در زمینه شیوه زندگی اغلب مردم است.»
فرست اکسس خدمات خود را در تانزانیا معرفی کرده و با ارائه یک پایگاه اطلاعات مبتنی بر رایانش ابری، سعی در کاهش ریسک و تحلیل چشم انداز اعتباری مشتریان می کند و به صورت تعاملی با رسانه های اجتماعی افراد ارتباط برقرار می کند.
طبق آمار ارایه شده توسط سازمان Financial Sector Deepening Trust که هدفش گسترش خدمات مالی در تانزانیا است، 40 درصد مردم تانزانیا در فقر زندگی می کنند و بیش از 50 درصد مردم نیز از دسترسی به هرگونه خدمات مالی محرومند. بر هیمن اساس باید گفت خدمات ارایه شده توسط فرست اکسس عملکرد بسیار مناسبی در تانزانیا داشته است. بر اساس تحقیقی که سه سال پیش توسط وزارت تجارت تانزانیا انجام شد؛ حدود نیمی از 3.1 میلیون تجار تانزانیایی سوابق مالی خود را حفظ می کنند و بیش از دو – سوم آنها به جای مراجعه به بانک، پس اندازشان در مکانی مخفی می کنند.
جسیکا کارتا مدیر عملیاتی در فرست اکسس می گوید: «در کشورهای در حال توسعه، هیچ ابزاری برای اعتبارسنجی آنی وجود ندارد، بنابراین وام دهندگان باید به خانه و محل کسب وکار متقاضی بروند تا بهای خالص و توانایی بازپرداخت فرد را ارزیابی کنند که این روند برای فردی که متقاضی وام است، بسیار مشکل آفرین خواهد بود.»
با استفاده از خدمات ارایه شده توسط فرست اکسس، مامور ارزیابی، شماره موبایل متقاضی وام را به شرکت می فرستند. شرکت به نوبه خود از متقاضی وام درخواست می کند تا به وام دهنده اجازه دهد تاریخچه تراکش های موبایل و دیگر مشخصات فردی و مالی او را بررسی کند.
اگر متقاضی وام اجازه را صادر کند، فرست اکسس داده های فردی، مالی و معیارهای ریسک پذیری اعلام شده از سوی موسسه وام دهنده را کنار هم قرار می دهد، کم خطر ترین میزان وام را محاسبه می کند و سپس فرست اکسس اطلاعات به دست آمده را به موسسه وام دهنده ارسال می کند.
این شرکت به ازای هر تراکنش از وام دهندگان 1.25 دلار کارمزد می گیرد که شامل هزینه داده هایی که از اپراتورهای موبایل خریداری می شود هم می باشد. کارتا می گوید: «ما می توانیم به وسیله خدمت رسانی به طیف بیشتری از موسسات مالی، قیمت هایمان را پایین نگهداریم.»
فرست اکسس طی 18 ماهی که از زمان آغاز فعالیتش می گذرد، 75 هزار توصیه نامه صادر کرده است و مشتریانی چون شبکه میکروفایننس جهانی FINCA و موسسات مالی دیگر دارد. به گفته کارتا این شرکت به ازای هر ارزیابی 12تا 16 دلار در هزینه های وام دهنده صرفه جویی می کند.
او می گوید: تاکنون وام هایی را بررسی کردیم که از زیر 100 دلار آغاز شده و تا سقف 36 هزار دلار برای کسب وکارهای کوچک اما با رشد سریع ارائه شده اند؛ البته مدل های ما قادرند تحلیل هایی در هر مقیاسی انجام دهند.
شرکت سیگنیفی هم تمایل دارد در کشورهایی فعالیت کند که به تازگی طبقه ای متوسط با درآمد مناسب دارند و تعداد کثیری از مردم آن تلفن همراه دارند. این شرکت در حال حاضر در مکزیک، شیلی و برزیل فعالیت می کند، کشورهایی که به ازای هر 100 نفر، 123 شماره تلفن همراه ثبت شده وجود دارد، در حالی که با توجه به آمار بانک جهانی، تنها 56 درصد جمعیت این کشورها حساب بانکی دارند.
مانند فرست اکسس، شرکت سیگنیفی نیز به جمع آوری اطلاعات فردی و مالی متقاضیان وام می پردازد و بر اساس تحلیل داده هایی که از شرکت اپراتورهای تلفن همراه می خرد، اعتبار فرد متقاضی را بررسی می کند. مشتریان سیگنیفی در آمریکای بانک ها و شرکت های بیمه هستند.
حکیم می گوید: «می دانیم چه کسی به بهترین وجه به یک پیام متنی پاسخ می دهد و چه کسی به بهترین وجه به تماس یک بازاریاب تلفنی را قبول می کند. علاوه بر این ما می دانیم چه ساعاتی از روز بهترین زمان برای تماس گرفتن است و چه خطراتی اطلاعات شخصی افراد را تهدید می کند. هدف اصلی ما آن است به موسسات مالی کمک کنیم تا هزینه به دست آوردن مشتری را به نصف کاهش دهند و هم زمان متقاضیان وام را بر اساس ریسک اعتباری غربال شوند.»
سیگنیفی قصد دارد به یک بانک در کشور غنا کمک کند و اعتبار مشتریانش را برای دریافت وام های بدون پشتوانه بررسی نماید، بانک این وام را به طور مستقیم به کیف پول موبایل فرد واریز می کند. حکیم در این باره می گوید: «از اوایل سال 2014 یکی از شرکای بانکی ما اعطای وام های بی پشتوانه با استفاده از خدمت اعتبار سنجنی تلفنی سیگنیفی را آغاز کرده است». وی افزود از ارائه نام موسسه و جزییات دیگر به دلایل محرمانه معذور است.
این خدمات در زمانی ارائه شد که شرکت های مختلفی برای تحلیل داده های که از کانال های دیجیتال و رفتارهای انسان شناختی سرچشمه می گرفت، اعلام نیاز می نمودند.
شرکت نوپای فیلیپینی لِندو (Lenddo) از رسانه های اجتماعی مانند توییتر و فیس بوک برای اعتبار سنجی وام گیرندگان در کشورهایی استفاده می کند که بازار اعتباری نوظهور است. یک شرکت نوپای دیگر به نام روولوشن کردیت (Revolution Credit) بر اساس اینکه آیا وام گیرندگان کلاس هایی درباره آموزش مالی را تکمیل کرده اند یا خیر اعتبار آنها را تعیین می کند. شرکت دیگی نیز به نام انترپرنوال فایننس لب (Entrepreneurial Finance Lab) درخواست کنندگان وام را براساس عملکردشان در آزمون های شخصیت، توانایی و گرایشات رتبه بندی می کند.
دین کارلان، اقتصاد دان دانشگاه ییل و موسس بنیاد «Innovations for Poverty Action» که آزمایشاتی تصادفی را برای تحلیل اجتماعی برنامه انجام می دهد، می گوید: «براساس یکی از اصول علم اقتصاد، اگر اطلاعاتی وجود داشته باشد که به وام دهندگان کمک کند خطر را بهتر ارزیابی کنند، روند ارزیابی این اطلاعات برای شناخت بیشتر اعتبار لازم است.»
با وجود تاکید روی داده های کلان، می توان راه حل هایی بسیار ساده ارائه کرد. تحقیقات نشان می دهد اطلاع رسانی به متقاضیان وام درباره وجود خدمات گزارش های اعتبار یا دستیابی به اثر انگشتانشان می تواند میزان بازپرداخت وام را بهبود بخشد. بر اساس مطالعه ای که سال گذشته به وسیله یک سازمان تحقیقاتی مستقل در دورنهام انجام شد، بررسی این که متقاضایان وام چگونه قبوض آب و برق خود را می پردازند نیز می تواند به تاریخچه اعتباری فردی را تقویت کند.
مارگارت میلر اقتصاددان ارشد در بانک جهانی می گوید: «در حال حاضر می توان به سادگی از مردم کم درآمد حمایت کرد تا آنها در وضعیتی قرار بگیرند که بتوانند از مزایای اعتبارات کوچک بهره ببرند. این امر راه مناسبی برای خروج از فقر است. به همین دلیل است که توجه زیادی به روش های تحلیل اطلاعاتی وجود دارد که روند بازار را شفاف می کند و به مردم این قدرت را می دهد تا از مزایایی استفاده کند که در کشورهایی با درآمد بالاتر وجود دارد.»
این به معنای آن نیست که ردیابی میزان استفاده از موبایل بدون چالش نیست؛ این خدمت ممکن است سبب شود مردم شارژ اعتباری تلفن همراه بخرند تا درجه اعتبارشان را بیفرایند؛ بیش از اندازه مقروض شوند یا موسسات نتوانند درباره اطلاعاتی که استفاده می شود به درستی قضاوت کنند. چالش اصلی قانونگذاری آن است که محدودیتی صحیح و به جا در سیستم ایجاد کند.
شرکت ها از این مشکل با خبر هستند اما معتقدند از لحاظ مجازی هیچ کسی نمی تواند با سیستمشان بازی کند. حکیم در این باره می گوید: «یکی از نکات مثبت درباره رفتار موبایل آن است که رابطه ای ساده و پایاپای میان میزان پولی که فرد هزینه می کند و اعتبارش وجود دارد و مشتریان نیز مدتهاست که می دانند پرداخت به موقع صورتحساب ها درجه اعتبارشان را افزایش می دهد.»
از دیدگاه حکیم، تحلیل استفاده از موبایل نشان می دهد خطر کمی وجود دارد که مشتریان بیش از اندازه مقروض شوند زیرا تاریخچه اعتباری وام گیرنده به وام دهنده قدرت می دهد تمایل و توانایی آنان برای بازپرداخت را بسنجد. «استابس» نیز اشاره می کند، وام گیرندگانی که از این سیستم سنجش اعتبار استفاده می کنند همچنان در ارزیابی های رایج دیگر کاهش ریسک اعتباری که وام دهنده به کار می گیرد، شرکت داده می شوند.
همانطور که گفته شد، از نظر مدیران این دو شرکت خدماتی که ارایه می دهند ابزارهای کنونی برای سنجش اعتبار را تکمیل می کنند. به گفته «کارتا»، نرخ راستی آزمایی پیش بینی فرست اکسس 62 درصد است، این نرخ در کشورهای جهان سوم کمتر از 50 درصد و در مقابل در آمریکا و دیگر کشورهای توسعه یافته حدود 80 درصد است.
حکیم می گوید: توانایی ما برای تشخیص و تفکیک اعتباری میان پرداخت کننده خوب و بد، شبیه آن چیزی است که شما در پرداخت های سنتی مبتنی بر تاریخچه اعتبار مشاهده می کنید. بانک ها هر روز بیشتر روی حوزه تحلیل مشتری تمرکز می کنند؛ داده های تلفنی یا اطلاعات شبکه اجتماعی، منشا این رقابت نیست و داشتن یک تحلیل صحیح اهمیت بیشتری دارد.
شرکت سیگنیفی که سال گذشته 1.5 میلیون دلار از «پیِر امیدیار» مؤسس سایت ای بی (eBay)، دریافت کرده و قصد دارد با افزایش سرمایه، خدمات شرکت سیگنیفی را در سراسر کشورهای آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا گسترش دهد.
شرکت فرست اکسس نیز قصد دارد در 3 منطقه از آفریقا و 2 حوزه آسیا فعالیت خود را آغاز نماید؛ هرچند به گفته مدیران فرست اکسس، خدماتی که در این کشورها ارایه خواهند داد، مشتریان بلقوه محلی نخواهد داشت اما آنان معتقد هستند که بنگاه های مالی آمریکا و اروپا از خدمات فرست اکسس برای اعتبارسنجی مشتریانشان استفاده خواهند کرد.
شرکت سیگنیفی با بانک ها و اپراتورهای تلفن همراه در آمریکا مذاکراتی را آغاز کرده است. به گفته حکیم بانک ها و شرکت های و بیمه می خواهند بدانند این خدمات تا چه میزان به آنها کمک می کند تا اطلاعات بیشتری از مشتریانشان به دست آورند. حکیم می افزاید: «جالب اینجاست که حتی خودمان هنوز هم پتانسیل کامل این خدمت را درک نکرده ایم.»
منبع:
منبع فارسی:تارنمای شاپرک