۹۵؛سال مالیات و خداحافظی با پول نفت

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک سه بخش اصلی منابع بودجه رادرآمدهای مالیاتی، نفت و ارز تشکیل می دهند. طی سه سال گذشته به دلیل تغییر رویکرددولت به سمت کاهش اتکای منابع بودجه به نفت از یک سو و  کاهش شدید درآمدهای نفتی نسبت به سه سال گذشته ،حجم منابع بودجه توسط درآمدهای مالیاتی افزایش یافته است.به طوری که پیش بینی ها حاکیاست، با ابلاغ قانون جدید مالیاتی که از سال آینده قرار است اجرایی شود،درآمدهای مالیاتیدر بودجه بیش از 100 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده، که نسبت به بودجه سال جاریبیش از 18 درصد رشد خواهد داشت.

به گزارش خبرآنلاین؛ پس ازروی کارآمدن دولت حسن روحانی در خرداد 92،بودجه همان سال توسط دولت دهم تدوین و دراوسط اردیبهشت ماه همان سال به دولت جهت اجرا ابلاغ شده بود. بودجه طبق روال سالهایقبل با یک ماه تاخیر در دست اجرا بود.یعنی هنگامی که روحانی سکان اداره کشور را رسمابه دست گرفت، نزدیک به سه ماه از بودجه 92 می گذشت و در تقویم بودجه ای دولت دوماهتاخیر داشت. با این حال دست دولت برای تغییراتی که در برنامه های دولتمردان کابینهیازدهم اعلام شده بود،عملا بسته بود.

در بودجه سال 92کل کشور بهاینفت در بازارهای جهانی بیش از 100 دلار بود،حال آنکه در قانون بودجه 95 دلار در نظرگرفته شده بود.در این سال بهای نفت تا 1119 دلار هم افزایش داشت.اما عمده قیمت ها بین105 تا 119 دلار در نوسان بود.منابع بودجه حاصل از مالیات در بودحه سال 92 به میزان37 میلیارد دلار مصوب شد که ترکیب منابع بودجه نشان می داد وابستگی به درآمد بیش ازمالیات هاست.

به دنبال تاسیس مرکز مبادلاتارزی و در پی افزایش ناگهانی قیمت ارز در بازار،بودجه سال 92 برمبنای دلار 2450 تومانمصوب شد.

بدشانسی نفت

دولت یازدهم در اولین بودجهخود با توجه به روند افزایشی بهای نفت،قیمت نفت در بودجه را 100 دلار در نظر گرفت.درآمدهایمالیاتی با 18 درصد افزایش 66 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شد و در نهایت قیمتارز در بودجه با 200 تومان افزایش 2650  رسید.امابخت با اولین سال دولت یازدهم یار نبود، قیمت نفتی که در بودجه 100 دلار پیش بینی شدهبود،ناگهان به 50 دلار سقوط کرد. این موضوع باعث شد که درآمدهای دولت در بودجه به شدتکاهش یابد و به قولی دخل و خرج دولت در سال 93 با هماهنگ نشود.همین اتفاق تلخ سبب شدتا دولت یازدهم که زیر فشار بدهی ها و تعهدات دولت قبل قرار داشت، در بودجه سال 94ترکیب درآمدهای دولت را تغییر دهد.

در بودجه سال جاری قیمت نفت53 دلار در نظر گرفته شد وپیش بینی درآمدهای مالیاتی با افزایش 18 درصدی به 87 میلیارددلار افزایش یافت.  براین اساس قیمت ارز دربودجه نیز بنا به روال سال 93 با افزایش 200 تومانی به 2850 تومان رسید.

اگرچه درآمدهای دولت به دلیلنوسان قیمت ارز طی سال جاری هنوز مشخص نیست و این پیش بینی هم ممکن است محقق شود کهکاهش قیمت نفت بر درآمدهای دولت تاثیر منفی بگذارد،اما آنچه برای سال آینده از هم اکنونزمزمه می شود افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش وابستگی درآمدهای بودجه به نفت است.

هفته گذشته محمد باقر نوبخترییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از سه سناریو برای قیمت نفت در بودجه خبرداد.نفت 42،45 و 50 دلاری سه قیمتی است که بودجه ریزان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشورمشغول بررسی آنها با توجه به مصارف کشور هستند.

مالیات جای نفت را می گیرد؟

در این میان برخی پیش بینیها هم حاکی است با توجه به ابلاغ قانون جدید مالیاتی که قرار است در سال 95 اجراییشود،سهم درآمدهای مالیاتی در منابع درآمدی دولت پررنگ تر از سه سال گذشته شده است.عدددیگری که در منابع درآمدی دولت نقش خواهد داشت،قیمت ارز است.با توجه به نوسان نرخ ارزطی شش ماه اخیردر مرکز مبادلات ارزی و بازار آزاد،قیمت ارز در بودجه سال آینده3000 تومان در حال بررسی است.

فعالان بخش خصوصی می گویندقانون جدید مالیاتی برای اقتصادی که در رکود است،به رکود بیشتر می انجامد.محسن جلالپور رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در این رابطه می گوید:” ما علاقهمندیم این قانون موفق شود اما نگرانی های جدی از ایرادهای اساسی آن داریم.از جمله ایرادهایقانون جدید، اجرایی نشدن همزمان و کامل این قانون و نظام جامع مالیاتی است، ضمن اینکههمه گیر نبودن قانون و عدم رعایت عدالت مالیاتی در فضای اقتصادی کشور، سلامت اداریلازم و اقتدار سازمان مالیاتی، سنگین بودن جرایم تعریف شده و غیره منطبق با فرهنگ مالیاتیاز جمله ایراداتی است که به نظر می رسد باید در آن تجدید نظر شود.”

از سوی دیگر علی عسگری رییسسازمان مالیاتی می گوید:” درآمد 88 هزار میلیارد تومانی از مالیات در حالیست کهسهم درآمد نفتی در بودجه 53 هزار میلیارد تومان است و نشان می دهد وزن مالیات در بودجه30 هزار میلیارد تومان از وزن درآمد نفتی بیشتر شده است. چند سال قبل سهم نفت در بودجهدو برابر مالیات بود، اما با این وضع می توانیم به سمتی برویم که کشور را با مالیاتاداره کنیم.”

همه چیز به سال آینده بستگیدارد؛تجربه نشان داده وقتی درآمد نفت افزایش می یابد دولتها با درآمد نفت تنبل می شوندو همه مشکلات اقتصادی را با پول نفت حل می کنند.مثلا وقتی نرخ تورم افزایش می یابد،تنهاابزار دولت ها برای کنترل،استفاده از پول نفت است.پیش بینی دیگر نیز حاکی است اگر نفتهمچنان  سیر نزولی داشته باشد،دولت ناچار استبر درآمدهای مالیاتی تکیه بیشتری کند.راه حلی که سالهاست کارشناسان اقتصادی به دولتتوصیه می کنند.