«فارسی»، زبان ۰.۰۶ درصد تولیدات علمی دنیاست
92 درصد تولیدات علمی دنیا به زبان «انگلیسی» است
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از ارتقای 11 پله‌ای زبان فارسی به عنوان زبان علمی دنیا در مقایسه با سال 2010 میلادی خبر داد و گفت: زبان فارسی در سال 2014 با سهم شش صدم درصدی در تولید علم دنیا به عنوان هفدهمین زبان علمی دنیا مطرح بوده است.
به گزارش سرویس علمی ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی با اعلام این خبر اظهار کرد: مقام معظم رهبری در دیدار با استادان دانشگاه‌ها در پانزده مرداد ماه 1392 استفاده از پیشرفت علمی برای گسترش و نفوذ زبان فارسی را مورد تاکید قرار داده و اشاره فرمودند که باید زبان فارسی گسترش یابد و نفوذ فرهنگی زبان فارسی در سطح جهان روز به روز بیشتر شود. ایشان همچنین فرمودند کاری کنیم که در آینده، آن کسانی که از پیشرفتهای علمی کشور ما استفاده می‌کنند، ناچار شوند زبان فارسی را یاد بگیرند؛ اما جایگاه زبان فارسی در دنیای علم چگونه است؟
دهقانی افزود: در نقشه جامع علمی کشور، هشت هدف کلان برای نظام علم و فناوری کشور برشمرده شده که ششمین آن ارتقای جایگاه زبان فارسی در بین زبان‌های بین‌المللی علمی است. در این نقشه اقدامات مختلفی برای رسیدن به این هدف برشمرده شده است که شامل افزایش پذیرش دانشجویان خارجی، نگارش مقالات علمی تخصصی به زبان روان فارسی، تاسیس رشته‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های مختلف دنیا و توسعه و ابداع روش‌های سهل و سریع فارسی آموزی می‌شود، اما آیا گسترش زبان فارسی به عنوان یک زبان علمی در سطح بین‌المللی افزایش یافته است؟
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: محققان در سرتاسر دنیا از طریق نشریات از آخرین تحولات و دستاوردهای رشته علمی‌شان مطلع می‌شوند. نشریات علمی یکی از مهمترین ابزارهای تبادل اطلاعات در دنیای علم امروز هستند، اما هر نشریه علمی ابزار موثری برای تبادل اطلاعات محسوب نمی‌شود. از مجموع کل نشریاتی که در سطح بین‌المللی منتشر می‌شود، پایگاه‌های استنادی بین‌المللی معتبرترین نشریات را نمایه سازی می‌کنند، بنابراین این پایگاه‌ها شریان اصلی علمی دنیا را پوشش داده‌اند، اما تا چه حد نشریات فارسی توانسته‌اند در شریان اصلی علم بین‌المللی وارد شوند؟
دهقانی تصریح کرد: پایگاه‌های استنادی علاوه بر نشریات علمی، کنفرانس‌های علمی را نیز نمایه سازی می‌کنند. این کنفرانس‌ها نیز ابزاری برای تبادل اطلاعات در جوامع علمی هستند. پایگاه‌های استنادی بین‌المللی به نمایه‌سازی محتوای کنفرانس‌های علمی می‌پردازند. سالانه کنفرانس‌های متعددی در سطح کشور برگزار می‌شوند، اما چه تعداد از این کنفرانس‌ها در پایگاه‌های بین‌المللی همانند نظام‌های استنادی نمایه سازی می‌شوند؟
وی افزود: هر چند امروزه زبان انگلیسی زبان اصلی علم محسوب می‌شود، اما کمیت تولید علم به زبان فارسی در پایگاه‌های استنادی بین‌المللی رشد داشته است. این کمیت شامل مجلات علمی و همچنین کنفرانس‌هایی است که به زبان فارسی تولید و در پایگاه استنادی بین المللی نمایه سازی می شوند. بر اساس اطلاعات پایگاه استنادی اسکوپوس تا تاریخ 10 مهر 1394، جمهوری اسلامی ایران در سال 2005 رتبه 28 دنیا را از لحاظ تعداد مدارک منتشر شده به زبان فارسی در اختیار داشت. هر چند این رتبه در سال 2009 به رتبه 30 تنزل پیدا کرد، اما از سال 2010 کمیت تولید علم منتشر شده به زبان فارسی روندی صعودی داشته، بطوری‌که در سال‌های 2010، 2011 ، 2012 و 2013 به ترتیب جایگاه زبان فارسی به رتبه‌های 29 ، 24، 22 و 17 ارتقاء یافته است. همچنین در سال 2014 زبان فارسی از این حیث رتبه 17 دنیا را در اختیار دارد. زبان فارسی از ابتدای سال 2015 تاکنون نیز رتبه 15 را دارد که البته این آمار نهایی نشده است.
