راهکارهای خروج از بحران

در جو حاکم ملتهب بر موسسات اعتباری حمایت از بازار پول و موسسات دارای مجوز می‌تواند نقش موثری در آرام کردن این جو  ایفا کند.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به نقل از شماره 27 ماهنامه بانکداری آینده، علی حسن‌زاده معتقد است:«مقام ناظر باید با مدنظر قرار دادن منافع عمومی در کنترل این اوضاع دخالت کند » وی همچنین سه عامل راهکار 1- کمک‌هایی مانند اعطای خطوط اعتباری از سوی بانک مرکزی 2- بسترسازی جهت استفاده موسسات از ابزارها و خدمات نوین موجود 3- تشویق موسسات به اجرای مقررات و دستورالعمل‌ها  را  از جمله راهکارهایی برای برون رفت از این بحران عنوان می‌کند.
مدیرعامل هلدینگ نورگستر  تاکید می‌کند که موسسات برای ایجاد انگیزه در سپرده‌گذاران جهت جذب منابع تا این زمان ابزاری غیر از نرخ بهره را بکار نبرده‌اند اما می‌توانند با اتصال به شبکه‌های شتاب و برخورداری از زیرساخت‌های فن‌آوری بانک مرکزی این مشکل را تا حدودی تعدیل کنند.
به زعم وی عدم دسترسی به حساب جاری ، قابلیت رقابت آن‌ها را در استفاده از بعضی از ابزارها در مقایسه با بانک‌ها کاهش می‌دهد و خودبه‌خود آن‌ها را به سمت استفاده از سازوکار نرخ سود بالاتر هدایت می‌کند.
طبق برآوردهای این صاحب‌نظر در حوزه بانک و همچنین بر اساس اطلاعات آمارهای bank scoop  رشد متوسط سالانه دارایی‌های بانک‌ها معادل 6درصد عنوان‌شده است و این در حالی است که متوسط رشد  سالانه دارایی‌های موسسات مالی معادل 6/9 در صد بوده است.
علی حسنی معتقد است : عدم پاسخگویی مناسب بانک‌ها به نیاز مشتریان ضرورت رشد چنین موسساتی را فراهم نموده است.
موسسات اعتباری در جهان به صورت سنتی در حوزه بانکداری خرد و تجاری به دلیل اینکه چابک عمل می‌کنند قادر به مزیت سازی هستند. در ساختار مدرن و با توجه به تحولات خدمات پولی و پرداخت این موسسات نیز کم کم باید پوست‌اندازی به سمت تغییر مدل کسب‌وکار خود به سمت استفاده از راهکارهای نوین فناورانه آغاز کند.

* موسسات اعتباری در طبقه‌بندی بازار پول در ایران وجهان درکجا قرار دارند؟

موسسات اعتباری به‌عنوان یک نهاد اعتباری همان نقش واسطه‌گر وجوه در بازار پول را ایفا می‌کنند.  خدمات آن‌ها در بسیاری از زمینه‌ها شبیه خدمات ارائه‌شده توسط بانک‌ها است  اما نوع خدمات و درجه آزادی و گستردگی فعالیت آن‌ها در تمام کشورها یکسان نبوده و تابع شرایط و قوانین خاصی هر کشور است. در نظام‌های مالی بانک محور از جمله ایران این موسسات در حال رشد بوده و هستند . در منطقه یورو نیز که یکی از پیچیده‌ترین و رقابتی‌ترین نظام‌های مالی که خود خواستگاه قدیمی‌ترین بانک‌های دنیاست این موضوع اثبات شده است.
بر اساس اطلاعات آمارهای bank scoop  رشد متوسط سالانه دارایی‌های بانک‌ها معادل 6درصد بوده است درصورتی‌که متوسط رشد  سالانه دارایی‌های موسسات مالی معادل 6/9 در صد بوده است که این خود پاسخ به این موضوع است که عدم پاسخ مناسب بانک‌ها به نیاز مشتریان ضرورت رشد این موسسات را فراهم نموده است.

* به نظر شما موسسات مجاز در شرایط پرریسک فعلی چگونه مدیریت ریسکی نکنند. در تقسیم‌بندی ریسک‌ها و سپس مدیریت دقیق آن‌ها چه راهکارهایی را پیش نهاد می‌کنید؟

این موسسات در حال حاضر اکثریت وظایف و مسولیت های یک بانک را بر عهده دارند لذا بر این اساس خطرهایی که فعالیت‌های یک بانک را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد بر این موسسات نیز مترتب است. ریسک‌های نقدینگی ، اعتباری ، بازار ، عملیاتی تماما این موسسات را تحت تاثیر قرار خواهد داد. لذا استقرار یک نظام مدیریت ریسک و پیاده‌سازی استانداردهای بانکی همانند قوانین و مقررات بال برای آن همانند سایر موسسات اعتباری و بانکی ضروری است.

*به نظر شما استقرار حاکمیت شرکتی و رعایت اصل توجه به حقوق  ذی‌نفعان چقدر می‌تواند به ارتقا جایگاه این موسسات  کمک کند؟
طبیعی است که استقرار چنین اصولی می‌تواند به  کاهش ریسک بنگاه از جمله موسسات مالی و اعتباری کمک کند.

*مهم‌ترین چالش موسسات اعتباری اکنون در بعد روانی است یا عوامل دیگر.در این سوال می‌خواهم بدانم که آیا بخش مهمی از وضعیت حاکم ناشی از بعد روانی است که البته ناشی از رفتار غیر مجازها است. در این میان بازیگری خوب ناظر  نیز از  اهمیت شایان برخوردار است شما  با ارائه  چه راهکارهایی می‌توانید به بهبود رفتارهای ناظر کمک کنید؟

بله من هم موافقم و در برخی موسسات غیرمجاز و تعاونی‌های اعتباری که از توان تخصصی بسیار پایین برخوردار بوده‌اند شرایط و جو عمومی جامعه را برای موسسات مجاز و کارآمد تقریبا نامساعد کرده‌اند فقدان توان مدیریتی مناسب در دست تعدادی از این موسسات غیرمجاز زمینه‌های بحران و ورشکستگی آن‌ها را فراهم نموده است . از طرف دیگر عدم اطلاع‌رسانی صحیح در مورد نقش و جایگاه موسسات غیرمجاز توسط مقامات ناظر و حتی اصحاب رسانه موجب تشدید این جو نامساعد گردیده است.

*موسسات مالی و اعتباری بهتر است از چه الگویی پیروی کنند که نقش واقعی خود را در جامعه ایفا کنند؟ به تعبیر دیگر اگر وضع قوانین به‌گونه‌ای باشد که بازیگران پولی در نقش خود قرار گیرند می‌توانند به بهبود اوضاع کمک کنند. وجود بحران‌ها طبیعی است اما مدیریت آن توانمندی هر بنگاه یا جامعه را می‌رساند.

باید به این مسئله توجه کنیم که هر موسسه اعتباری می‌تواند متناسب با چشم‌انداز و ماموریت خود یک مدل کسب و کار کاملا مشخص و متفاوت از سایرین برای خود طراحی کند . توجه به پتانسیل‌های موجود ، منابع مالی ، حوزه فعالیت ، تمایلات سهامداران و حتی علائم بازار می‌تواند این الگوی کسب‌وکار را مشخص کند. برای مثال موسسه‌ای مدل کسب‌وکار خود را برای بانکداری شرکتی تنظیم می‌کند ؛ چرا که مجموعه‌ای از شرکت‌ها را دارد و ارتباط مناسبی با شرکت‌های بزرگ نیز برقرار نموده. موسسه دیگر الگوی بانکداری اجتماعی را برمی‌گزیند چراکه هدف آن توسعه فعالیت‌ها در بخش‌های خدمات عمومی و کمک به گروه‌های آسیب گزیر است . موسسه دیگر به دنبال تامین مالی بنگاه‌های کوچک است و … موفقیت هر موسسه به انتخاب صحیح مدل کسب‌وکار خود بر اساس داشته‌ها و پتانسیل‌های آن بر می‌گردد و اینکه چه اهدافی را دنبال می‌کند.

* موسسات اعتباری در جدال نرخ سود چقدر سهم دارند. به نظر شما اگر  پازل  درست چیده شود و وضعیت رقابتی بدون تبعیض و سالم فراهم گردد آیا چالش نرخ  خود  به ابزاری کنترل‌گر هزینه سود بدل نمی‌گردد.

تا این زمان موسسات ابزاری غیر از نرخ بهره به منظور ایجاد انگیزه برای سپرده‌گذاران و جذب منابع را نداشته‌اند. اما با اتصال به شبکه‌های شتاب و برخورداری از زیرساخت‌های فن‌آوری بانک مرکزی این موضوع می‌تواند تا حدی تعدیل شود. معهذه عدم دسترسی به حساب جاری ، قابلیت رقابت آن‌ها را در استفاده از بعضی از ابزارها در مقایسه با بانک‌ها کاهش می‌دهد و خودبه‌خود آن‌ها را به سمت استفاده از سازوکار نرخ سود بالاتر هدایت می‌کند.

*مطالعات شما درباره آینده چه تصویری را نشان می‌دهد چه عواملی مخرب و چه عواملی زمینه برون‌رفت از شرایط فعلی را فراهم می‌آورد. سناریوها را از این باب ترسیم کنید که اگر وضعیت بازار پول به همین منوال پیش رود چه خواهد شد و اگر تعادل بازارها و عدم دخالت ناظر را داشته باشیم چه روی می‌دهد و…

روال کنونی چشم‌انداز مناسبی را نشان نمی‌دهد به نظر من مقام ناظر باید منافع عمومی را مدنظر قرار دهد . حمایت از بازار پول و موسسات دارای مجوز می‌تواند نقش موثری در آرام کردن این جو ملتهب علیه موسسات اعتباری را فراهم آورد . کمک‌هایی مثل اعطای خطوط اعتباری از طرف بانک مرکزی ، بسترسازی جهت استفاده موسسات از ابزارها و خدمات نوین موجود تشویق موسسات به اجرای مقررات و دستورالعمل ها همه می‌تواند راهکارهایی برای برون‌رفت از این بحران باشد.

علی حسن‌زاده-صاحب‌نظر پولی درباره