شبکه شتاب بخش خصوصی بزودی ایجاد می‌شود
گفت‌وگو با ولی ا... فاطمی اردکانی رییس گروه خدمات نوین و کارت
ایبنا-رییس کار گروه خدمات نوین و کارت،معتقد است از برنامه سه ساله‌ای که درباره رسیدن به استانداردهای جهانی در زمینه خدمات نوین و کارت پیش‌بینی شده عقب نیستیم. ولی ا… فاطمی اردکانی ،به گفته خودش به کمک مجموعه زنجیره تصمیم‌گیری، نظارت و اجرای برنامه‌های کارگروه متبوع وی توانسته، شرایطی را فراهم آورد که اکنون، در مقایسه با کشورهایی که وضعیتی شبیه ایران دارند، در جایگاه مناسبی قرار داشته باشیم. در عین حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،اما نکته مهم آن است که کلیه بانک‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط با توسعه بانکداری الکترونیک، در عمل نشان داده‌اند که مایل به تحقق برنامه‌های پیش‌بینی شده هستند.وی خبر داد که هم شبکه شتاب بخش خصوصی در آینده ایجاد می‌شود- برنامه‌ریزی‌ها در خصوص خدمات نوین و کارت چگونه شکل گرفت.محوریت برنامه‌ریزی توسعه بانکداری الکترونیک در حوزه خدمات پرداخت الکترونیکی به کمک ابزارهای کارت و سایر کانال‌های انجام عملیات بانکی مثل اینترنت، تلفن همراه و … کلا در زمینه پول الکترونیک کار خود را شروع کرد و براساس مصوبات و قوانین بانک مرکزی به تهیه برنامه برای سه سال آینده کشور اقدام پیش به عبارت دیگر از سال 85 و برای سال 86، 87 و 88 برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت صورت گرفته در این برنامه‌ها مهم‌ترین اصل رسیدن به شاخص‌های جهانی بود درباره ابزارهای پول الکترونیک ابزارهایی همچون کارت‌های اعتباری و کارت‌های ؟؟؟پول خرد الکترونیکی، تعداد دستگاه‌های ATM و POS به عنوان ابزارهای پذیرش خدمات الکترونیک و توسعه سایر کانال‌های بانکداری چون بحث اینترنت، میل (mail)، SMS و سایر خدماتی که می‌بایست در این زمینه ایجاد شوند. در این برناهم سه ساله، برنامه پیشرفت یاد شد تک‌تک بانک‌ها براساس هر ماه تهیه شد و با آنها ابلاغ شد. در حال حاضر نیز به صورت سه ماهه میزان ا جرایی برنامه آنها کنترل می‌شود و کار گروه بانکداری الکترونیک (دکتر پورمحمدی) در جریان اقدامات عمر بانک طی دوره‌های سه‌ماهه قرار می‌گیرند. براین اساس که هر بانکی با توجه به برنامه‌ریزی که برای آن صورت گرفته چه میزان برنامه‌هایش عملی شد. و چه حد باید مصوبات لازم برای آن صورت گیرد.آمار و ارقامی از آخرین آمار جهان و ایران ارایه کنید؟طی بررسی آمار کشورهای دنیا چهار کشور را که از نظر شاخص مشابه کشور ایران بودند انتخاب کردیم و متوسط برنامه و وضعیت موجود این سه کشور و رشد چند سال اخیر آنها را طی سه سال آینده به صورت معدل درآوردیم (که آمارهای آن در حال حاضر موجود است) با توجه به آمار موجود مشخص شد که ما باید به کجاها می‌رسیدیم و چه جاهایی با کشورهای مشابه اختلاف داریم البته به طور متوسط ما اختلاف چندانی نداریم اگر هم اختلافی به چشم می‌‌خورد در قسمت راه‌اندازی است یعنی بانک‌ها برنامه‌ریزهای موجود را انجام داده‌اند اما از آن‌جا که این امر یک شبه انجام نمی‌شود به طوری که یک بانک زمانی که مناقصه ETM می‌گذارد تا زمانی که وصل شود شش ماه به طول می‌انجامد، بحث خرید و گمرک و نصب و راه‌اندازی طول می‌کشد بنابراین ممکن است برخی بانک‌ها ردیف عقب باشند اما پیش‌بینی می‌شود تا آخر سال به همه رشدی که انتظار داشتیم برسند بنابراین درصد تحقق برنامه‌ها خوب است.می‌توانید آماری هم ارایه کنید.مثلا در شهریور 86، 6/9 درصد از برنامه‌ها عقب بودیم که این هم با توجه به شرایط مطمئنی هستیم تا آخر سال محقق می‌شد یا برای کارت 7/6 درصد عقب بودیم و … که با توجه به آمار موجود همه مراحل کار به شکل دقیق مشخص است.به طور کلی طبق آمار در برناهم یکساله که وجود دارد ما عقب نیستیم و اگر هم عقب بوده‌ایم بیش‌تر به دلیل برنامه‌های نصب و راه‌اندازی بوده است. رییس کمیته هر سه ماه یکبار تذکرات لازم را می‌دهد و حتی در سطح مدیران عامل تاکید می‌شود که نباید از برنامه پیش‌بینی شده عقب باشیم. ما یک امیدواری داریم که در پایان برنامه بر شاخص‌های مورد نظر جهانی نزدیک شده‌ایم و واقعا می‌توانیم بگوییم که رشد قابل توجهی انجام شده است.داشتن این امکانات مثل ETM و سایر خدمات نوین بانکی چقدر مقیاس مناسبی است درباره اینکه آیا به طور واقعی بانکداری الکترونیک در ایران هست یا خیر؟ بانکداری الکترونیک در دو مرحله باید بررسی شود یکسری ابزارها و زیرساخت‌های بانکداری الکترونیک و یکسری عوامل و قوانین اجرایی بانکی که ما در حال حاضر داریم در مقوله زیر ساخت کار می‌کنیم به طوری که به طور مثال ما باید شاخص‌های جهانی تعداد کارت را در نظر بگیریم. طبق شاخص‌ها هر نفر یک کارت را باید داشته باشد براین اساس طبق برنامه در طول سه سال باید هفت میلیون کارت بدهیم یعنی باید نفری یک کارت در طول سه سال ارایه دهیم (مجموع کارت اعتباری و نقدی) یا مثلا درباره فروشگاه‌هایی که پایانه‌های فروش در آنها نصب است طبق برنامه باید 50درصد فروشگاه‌های کل کشور پایانه‌های پرداخت الکترونیک داشته باشند. درباره نسبت دستگاه‌های ATM به شعب نیز باید تمام 32000 شعب دستگاه ATM داشته باشند. و به ازای هر شعبه‌ای که خدمات بانکی می‌دهد یک نقطه خدمات الکترونیکی هم دارند حالا پس ابزار نزد مردم وجود دارد و هر دو مغازه هم یک پایانه الکترونیکی فروش دارد و هر شعبه هم یک دستگاه ATM دارد پس می‌توان خدمات داخل شعبه را هم به صورت الکترونیکی به مردم الزام کرد و تشویق کرد خود بانک هم باید زیرساخت‌هایش را فراهم کند تا خدماتش را به صورت الکترونیکی ارایه کند این مقوله روحی است که دارد انجام شود که خود بانک‌ها باید در یک جدول زمانی طی سه سال 80 درصد از عملیات بانکی را حتی از طریق الکترونیکی به مردم بدهند یعنی تنها برای 20درصد باید مجبور بود که به درون شعبه‌ها مراجعه کرد. شاخص امروزما 20درصد است که باید از این میزان به 80در صد برسیم الان بیش‌تر در حد ارایه اطلاعات و صورتحساب و یکسری نقل و انتقال ساده است در حالی که در سال 88 تمام درخواست تسهیلات، افتتاح سپرده، برداشت، واریز پرداخت‌ها قابل انجام خواهد بود.تنها یکسری عملیات بانکی سنگین به بانک باید شخصا مراجعه شود و شعب بانک ما به باجه‌های اصطلاحا فروش و بازاریابی تبدیل خواهند شد این نگاهی است که در کل کارگروه وجود داشته است. در خصوص آماده شدن بسترهای حقوقی و قانونی مسایل قانونی و اجرایی در دستوالعمل خدمات بانکی نیز این برنامه‌ریزی وجود دارد که هر جا محدودیتی در قوانین داریم رفع شود مثلا در خصوص کارت اعتباری محدودیت‌هایی وجود دارد که بانک مرکزی مراحل آخر تصویب این دستورالعمل را طی می‌کند که ما بتوانیم دستورالعملی که منطبق بر این زیرساختی باشد را به سرعت آماده کنیم نسبت کارت نقدی امروز در ایران به نسبت کارت اعتباری در طول سه سال باید به 50 درصد برسد زیرا بالاخره کارت اعتباری ابزار خرید در فروشگاه است به خصوص برای قشر کارمند.مهم این است که این امر سبب می‌شود اما ابزار پول نقد برای خرید را در ماه حذف کنیم بدون اینکه کارمزدی به خریدار و یا دارنده کارت و به طور کلی مردم وارد شود و این نکته بسیار مهم است و ما بسیار تاکید داشتیم و بانک مرکزی هم بر این نکته تاکید کرده که نباید کارمزدی طی ماه به مردم جهت خرید تحمیل شود در این صورت استفاده از چک پول را کاهش می‌دهیم و امنیت خرید بالا می‌رود زیرا بحث حمل و نقل پول نقد و چک هم مشکلاتی را به همراه دارد.اینها مقوله‌های بسیار مهمی است که در کارگروه‌ها برای آن برنامه‌ریزی شده است.برای پرداخت قبوض هم برنامه‌های ویژه انجام شده است.قبوض یک حجم زیادی از عملیات بانکی ما را شامل می‌شود که بحث یکسان‌سازی آن طی سال گذشته برای بحث شناسه پرداخت و شناسه قبض صورت پذیرفت و امکان پرداختش در همه مسیرهای الکترونیکی و ATMها و پایانه‌های فروشگاهی، تلفن بانک‌ها، اینترنت‌ها مهیا گشت و در مرحله بعد می‌خواهیم حذف تحویل ته قبض را به جابه‌جایی و تحویل آن از شعب بانک به سازمان های خدماتی اجرا کنیم با این طرح کلی جابه‌جایی و ورود اطلاعات مجددی که الان انجام می‌شود حذف می‌گردد و هزینه سنگینی را از سازمان‌ها و سیستم بانکی کم می‌کنیم و از سوی دیگر درصدد هستیم برای پرداخت فیزیکی در شعبه هزینه پرداخت فیزیکی گرفته شود یعنی یک پرداخت قبض در شعبه 400 تومان برآورد شده است ولی اگر الکترونیکی پرداخت کنید هیچ هزینه‌ای گرفته نمی‌شود.مشکل تعامل شما با وزارت ICT چطور بود چون زیرساخت‌هایی مخابراتی دارد آماده می‌شود؟در خصوص زیرساخت کارگروه دیگری فعالیت می‌کرد کارگروه کارتکه این کارگروه یا شرکت ICT به شکل کامل تعامل داشتند و توانستند نیاز زیرساخت‌های ICT را فراهم کنند، ما ارتباطمان با زیرساخت بحث حساب‌های اینترنتی دانش‌آموزی بود که به دستور رییس‌جمهور 14 میلیون حساب برنامه‌ریزی شد.الان نزدیک به هشت میلیون از این حساب‌ها را سیستم بانکی صادر کرده و آمادگی صدور دارد و مابقی آن را در پایان سال و ماه‌های ابتدایی سال بعد انجام می‌شود که فرهنگ‌سازی خوبی انجام می‌شود و این نقطه ورودی برای خدمات الکترونیک خواهد بود یعنی کم‌کم خدمات اینترنتی و الکترونیکی به کمک دانش‌آموز وارد خانه‌ها می‌شود.بازخورد عملی آن را قرار بود. آموزش و پرورش بررسی کند.طبق برنامه‌ریزی جهت کارت اعتباری حدود 15 میلیون کارت در دست مردم تا سال 88 خواهیم داشت.نحوه نظارت بر عملیات پرداخت‌های الکترونیک چگونه است؟در کارگروه بحث نظارت بر کیفیت خدمات پرداخت الکترونیک مطرح است و در راستای اینکه مردم بیش‌تر این خدمت را دریافت کنند باید اعتمادسازی شود. در واقع مردم باید مطمئن شوند که خدمات باکیفیت خوب برای آنها عرضه می‌شود در این زمینه در حال بررسی و مطالعه هستیم تا بهترین شبکه اطلاع‌رسانی یا اطلاع‌گیری را داشته باشیم تا مردم بتوانند نارضایتی خود را منتقل کنند. و بدینوسیله زمینه رقابتی ایجاد شود که مانند پروژه امپراتور دوم، حتی بخش دولتی هم مجبور به بهبود و افزایش خدمات خود شود. به عبارت دیگر، هم شبکه دولتی شتاب، خدمات بهتری ارایه دهد و هم شبکه شتاب بخش خصوصی که در آینده ایجاد می‌شود.در این میان بحث بیمه نیز مطرح می‌شود؟بحث بیمه کردن خدمات پرداخت هست که در راستای افزایش کیفیت مدنظر قرار دارد. ما باید این خدمات برای مشتریان بیمه نکنیم. تا چنانچه در حوزه بانکداری الکترونیک خسارتی به مردم وارد شد، بیمه بتواند این خسارت را پوشش دهد.آیا پروژههای دیگری هم در دست اقدام قرار دارد؟یکی دیگر از گام‌های توسعه بانکداری الکترونیک درباره تبصره 13 است. در این راستا، برنامه‌ریزی شده تا پایان پرداخت و الکترونیک در تمامی نقاط سرویس خدمات دولتی تمام سازمان‌ها و اداره‌جات نصب بکنیم. که به زودی Plan اجرایی آن تهیه خواهد شد. این اقدام باعث خواهد شد تا سرویس گیرندگان کلیه دریافت‌ها و پرداخت‌های خود را توسط یک کارت اعتباری یا معمولی، انجام دهند و در نتیجه از بسیاری از رفت و آمدها به شعب بانکی کاسته خواهد شد.یکی دیگر از اقدامات آن است که زمینه حقوقی لازم فراهم شود تا مدیران بانکی بتوانند تا سقف‌های معینی ریسک‌هایی را برعهده بگیرند.روی این پروژه خیلی مطالعه شده است برای اینکه راهی را پیدا کنیم که در محیط‌های دولتی بتوانیم میزان تحمل ریسک را افزایش دهیم.اینکه بستر حقوقی فراهم شود. بودجه برای آن پیش‌بینی شود تا اجازه پذیرش ریسک داده شود نکته بسیار مهمی است.این مساله تا چه مرحله‌ای پیش رفته است؟در حال گرفتن مجوز از هیات دولت است.پروژه کیف پول تا کجا پیش رفته است؟براساس این طرح که با همکاری بانک مرکزی تهیه شده، قرار است تا مردم توسط یک کارت اعتباری کلیه پول‌هایی فردی را که قرار است در طول روز به نقاط مختلفی چون مترو، اتوبوس، پارکومتر و … پرداخت کنند از طریق این کارت انجام دهند.الگوهای تهیه این‌گونه طرح‌ها، صرفا کشورهای توسعه یافته بوده یا در حال توسعه هم در حوزه مطالعات قرار داشته‌اند.در واقع در هر دو نوع کشوری که اشاره کردید که این طرح‌ها اجرایی شده؟اکنون هم در کشورهای اروپایی عوارض مربوط به اتوبان‌ها، هزینه‌ها پارکومتر و … به صورت الکترونیک پرداخت می‌شود. در کشورهای در حال توسعه هم این امور به صورت الکترونیک و در قالب کیف پول انجام می‌شود.در خصوص اجرای پروژههای بانکداری الکترونیک چقدر از تجارب و متخصصین خارجی استفاده شده است؟ در این پروژه‌ها هم از ظرفیت‌های داخلی و هم خارجی استفاده شده . طی چند سال اخیر بخش داخلی، درزمینه اجرای پروژه‌ها بانکداری الکترونیک خیلی خوب رشد کرده و توانسته به خوبی از دانش و تجارب خارجی‌ها استفاده کند و سپس آنها را به کار بندد.-در خصوص تولید دستگاه هایی چون POS،ATM دولت الزامتی را در نظر گرفته است؟دولت در خصوص الزام خرید این تکنولوژی ها تاکید بر خرید از داخل دارد .بر این اساس قرار است طی سه سال ظرفیت تولید متناسب با نیازهای داخلی به صددرصد برسد. بر این اساس برنامه‌ریزی شده تا در سال اول سیستم بانکی 20 درصد از نیازهای خود را درباره بانکداری الکترونیک از داخل تهیه کند و در سا سوم 50 درصد نیازها را از تولیدات داخلی تامین کند.و اکنون تولید این دستگاه ها شروع شده و چشم‌انداز مثبتی در این زمینه دیده می‌شود.