توزیع عادلانه خوراکی و ناعادلانه غیرخوراکی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک بر اساس گزارش های آماری مرکز آمار کشور، ضریب جینی مواد خوراکی در در سال 86 به مرز2531/0 و ضریب جینی هزینه های غیر خوراکی این جامعه به 4565/0 رسیده است.

آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد ضریب جینی هزینه‌های غیرخوراکی طی سال 83، یعنی آخرین سال برنامه سوم توسعه، 4544/0 بوده که مقایسه این رقم با ضریب جینی سال 86 نشانه فقیرتر شدن جامعه شهری طی سه ساله اول برنامه چهارم توسعه است.

نکته اساسی آن است که ضریب جینی 4565/0 برای دارایی های غیر خوراکی شهری ضریبی است که نشاندهنده وضعیت عادلانه توزیع درآمد در کشور نیست.

طبقه‌بندی کشورها براساس ضریب جینی، به این صورت است که کشورهایی که ضریب جینی آنها بیش از 5/0 است، کشورهای با توزیع درآمد بسیار نابرابر و کشورهای با ضریب 4/0 تا 5/0، کشورهای با توزیع کمتر نابرابر و کشورهای با ضریب جینی کمتراز 4/0 را کشورهای با توزیع درآمد پایین می‌نامند.

آمارهای مرکز آمار نشان می‌دهد ضریب جینی هزینه‌های غیرخوراکی 4522/0 و در سال 85 به 4591/0 افزایش یافته است. این ظرایب نشاندهنده توزیع کمترنابرابر درآمد در کشور است.بانک جهانی ضریب جینی را برای سال 2006 بالغ بر 58 /0 اعلام کرده بود.

بنابر تعریف ضریب جینی عددی است که نمایانگر میزان فاصله طبقاتی است و هرچه این ضریب به عدد یک نزدیک‌تر باشد نشان‌دهنده توزیع نامطلوب درآمد در جامعه و تشدید فاصله طبقاتی است.

با مطالعه آمارهای جینی مربوط به کشورهای مختلف می‌توان به نتایج زیر رسید: هیچ‌کدام از کشورهای توسعه یافته دارای توزیع درآمد بسیارنابرابر نیستند.

توزیع عادلانه هزینه های خوراکی شهری
ضریب جینی 2531/0 در سال 86 به معنای آن است که طبقات پردرآمد جامعه هزینه‌های خوراکی خود را در اولویت قرار نمی‌دهند، از سوی دیگر، مردم طبقات پایین در اولویت‌بندی نیازهای خود، مواد خوراکی را نسبت به دیگر نیازهای دیگر مقدم می‌شمارند.

به همان میزان که فاصله طبقاتی در ایران در حوزه غیر مواد خوراکی بالا است و ایران را در میان کشورهای با فاصله طبقاتی بالا قرار می‌دهد، اما ضریب جینی هزینه‌های خوراکی نشان می‌دهد ایرانیان در میان آن دسته از کشور هایی قرار می گیرند که توزیع عادلانه درآمد در آنها صورت می گیرد.

آمار نشان می‌دهد ضریب جینی هزینه‌های خوراکی در سال 83 به عدد 2599/0رسیده است که در سال 84 این ضریب به 2491/0 در سال 85 به 2531/0 رسیده است که نشانگر کاهش فاصله طبقاتی در خصوص هزینه های خوراکی است.

به تعبیر دیگر نزدیک بودن این شاخص به عدد صفر نشانگر آن است که طبقات پایین جامعه در اولویت بندی نیازهای زندگی خود تامین مواد خوراکی را مقدم و طبقات بالا چندان به مواد خوراکی توجه نمی‌کنند.

همچنین مقدم بودن تامین مواد خورکی نزد طبقات پایین جامعه از یک‌سو و توجه طبقات بالا به افزایش دارایی‌های غیرخوراکی زندگی باعث شده فاصله طبقاتی دارایی‌های غیرخوراکی نزد جامعه شهری توزیع ناعادلانه ثروت های غیر خوراکی رقم بزند و ایران را در گروه کشورهای با فاصله طبقاتی بالا قرار دهد.

استفاده از مکانیزم های حمایتی همچون شبکه کالابرگ و کمیته امداد و نظام کنترل قیمت ها یکی دیگر از عواملی است که به توزیع عادلانه هزینه های مواد خوراکی کمک کرده است به‌طوری که عدد ضریب جینی هزینه‌های خوراکی تقریباً نصف عدد ضریب جینی مواد غیرخوراکی است.

فاصله طبقاتی خوراکی در روستاها بیشتر از شهرها
به دلیل تراکم پایین ثروت در جامعه روستایی و بالا بودن درجه فقر در این مناطق، جمعیت روستای کشور برای مواد خوراکی اهمیت بیشتری قائلند بنابراین فاصله طبقاتی به لحاظ مواد خوراکی بالاتر است. آمار نشان می‌دهد ضریب جینی هزینه‌های خوراکی جمعیت روستایی و از جامعه شهری 14 درصد بیشتر است. به عبارت دیگر، ضریب جینی روستایی در سال 86 معادل 2909/0 بوده در حالی که همانطور که پیشتر آمد، ضریب جینی مواد خوراکی شهری 2531/0 است.

این در حالی است که توزیع درآمد در بین طبقات روستایی در حوزه مواد غیرخوراکی چندان با جامعه شهری تفاوت ندارد و براساس آمار ضریب جینی این شاخص روی عدد 4494/0 و شهری 4567/0 است.

براساس آمار ضریب جینی هزینه‌های خوراکی جامعه روستایی طی سال‌های 83 تا 86 به ترتیب عبارتند از 2932/0، 2855/0، 3040/0 و 2909/0 و در حوزه هزینه‌های غیرخوراکی 4556/0، 4487/0 ، 4551/0 و 4494 است.

منبع:فردا