یوز ایرانی یک گام به انقراض نزدیک‌تر شد!
امروزه از جمعیت پرشمار یوز آسیایی، تنها تعدادی یوز در برخی نقاط کشورمان باقی مانده و بس؛ اما این جمعیت اندک هم به اندازه‌ای شکننده هستند که تنها در یک سال گذشته دو یوز با بدام افتادن در میان سگ های گله دریده شده‌اند. تلخ تر اینجاست که بدانیم هر دو یوز کشته شده می‌توانستند نقش به سزایی در مقابله با انقراض این گونه بی نظیر داشته باشند.
فارغ از این حقیقت آشکار که یوز ایرانی رو به انقراض قرار دارد، ماجرا زمانی نگران کننده تر می‌شود که بدانیم جمعیت ماده این حیوان که تضمین کننده زادآوری این گونه است، به مراتب کمتر از جمعیت یوزهای نر تخمین زده می‌شود.
به گزارش «تابناک»، هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با تایید خبر کشف لاشه یوزپلنگ در توران به سبزپرس گفت: با اطلاع رسانی افراد محلی به محیط‌بانان منطقه توران درباره کشف لاشه یک یوزپلنگ، محیط‌بانان و کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان در محل حضور یافتند و لاشه را برای بررسی به اداره کل منتقل کردند. محلی که لاشه در آن قرار داشت، در منطقه حفاظت شده و در فاصله چهارده کیلومتری تا مرز منطقه بود.
وی افزود: در بررسی اولیه مشخص شد که حدود 25 روز از تلف شدن این یوزپلنگ گذشته است چراکه لاشه هنوز خشک نشده بود اما عفونت کرده بود. مشخص شد که این لاشه متعلق به یک یوزپلنگ ماده است که با توجه به سائیدگی کم دندان‌ها و سفید بودن آنها سن یوزپلنگ، کمتر از یک سال و نیم تخمین زده شد.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درباره علت مرگ این حیوان رو به انقراض گفت: زیر گلوی این یوزپلنگ چند سوراخ که احتمالاً مربوط به گازگرفتگی حیوانات دیگر است دیده شده و در جمجمه این حیوان نیز شکستگی‌هایی یافت شده است. البته اولین گزارش‌ها درباره لاشه دلالت بر حمله سگ‌های گله داشت اما با توجه به شواهد، این شک نیز وجود دارد که دیگر حیوانات وحشی مانند گرگ و پلنگ به این یوز حمله کرده باشد. در هر صورت اینکه حیوانی دیگر به یوزپلنگ حمله کرده باشد، برای ما مسجل شده است.
توران به منطقه امن نیاز دارد
وی افزود: نکته مهم درباره این واقعه آن است که اگر چنین مسئله‌ای بازهم تکرار شود، با معضل بسیار بزرگی برای حیات وحش توران، خصوصاً یوزپلنگ روبرو خواهیم شد.
جوکار از پیگیری‌ها برای افزایش ضریب حفاظتی منطقه توران گفت: ما درباره این مسئله با آقای دکتر کیخا، معاون محیط طبیعی سازمان صحبت کردیم و گفتیم که منطقه توران نیاز به یک ناحیه امن دارد. ایشان هم موافق بودند و قول دادند تا برای هشت آغل واقع شده در پارک ملی توران چاره‌ای بیاندیشند.
او افزود: از طرف دیگر آقای مهندس ظهرابی، مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان نیز جلسه را با تعاونی دامداران سنگسری ترتیب دادند تا با کمک و مشارکت ان دامداران به راه‌حلی برای این معضل دست پیدا کنند.
به گفته جوکار، مشکل اصلی درباره این دامداران، آن است که بسیاری از مالکان دام‌ها، ساکن تهران، شاهرود و شهرهای دیگر هستند و کارکنان آنها اهل افغانستان هستند. مالکان، خود در محل حضور ندارند و کارکنان نیز دائماً در حال تغییر هستند و این تغییرات، کار را برای آموزش این دامداران و کارگران مشکل می‌کند.
نقل و انتقالات زیاد، آموزش دامداران را دشوار کرده است
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی خاطر نشان کرد: سال گذشته که یک یوزپلنگ ماده در توران کشته شده بود، قصد داشتیم تا کارگاهی را برای این دامداران برگزار کنیم و به آنها توضیح دهیم که حفظ یوزپلنگ، جزء مسئولیت‌های آنها نیز هست و از نظر فنی، آنها را برای کاهش این تعارض‌ها راهنمایی کنیم اما این نقل و انتقالات کارگران باعث شد تا نتوانیم چنین کارگاهی را برگزار کنیم.
او ادامه داد: فکر می‌کنم اگر این دامداری‌ها ساماندهی شوند، بسیاری از مشکلات منطقه توران دربارۀ دام‌ها حل می‌شود.
مطالعات برآورد جمعیت به اتمام نرسیده است
جوکار درباره جمعیت یوزپلنگ در توران گفت: هنوز مطالعات برآورد جمعیت یوزپلنگ در توران به اتمام نرسیده است، اما نتایج دوربین‌گذاری اخیر در توران نشان می‌دهد که چهار یوزپلنگ در عکس‌ها دیده می‌شوند.
او تاکید کرد: با این حال جمعیت یوزپلنگ در این منطقه قطعا بیش از این تعداد است چرا که در بسیاری موارد، برخی یوزپلنگ‌ها از جلوی دوربین رد نشده‌اند و عکسی از آنها موجود نیست؛ مثلا یوزپلنگ ماده‌ای که سال گذشته در توران کشته شد، از جلوی هیچ یک از دوربین‌های ما عبور نکرده بود.
گفتنی است مجموعه حفاظتی توران در استان سمنان و در نزدیکی شهر شاهرود واقع شده است. این مجموعه شامل پارک ملی، زخیره‌گاه زیست‌کره و منطقه حفاظت شده توران است که جمعا با وسعتی در حدود 1.5 میلیون هکتار، یکی از بزرگترین و مهمترین مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است.
این منطقه، زیستگاه دو گونه مهم پستانداران در معرض انقراض ایرانی شامل یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی است.