رنگ‌های شیمیایی، سلامت ایرانیان را تهدید می‌کند

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به نقل از تسنیم علاقه ایرانیان به تهیه و مصرف مواد غذایی با رنگ‌های غیرطبیعی، تهدیدهای جدی را متوجه سلامتی آن‌ها کرده است. از فروشگاه های مواد غذایی گرفته تا فست فودهای شهر، این روز‌ها مملو از خوراکی‌هایی با رنگ‌های غیر طبیعی است که در دراز مدت آسیب‌های جدی به سلامت شهروندان وارد می‌کند.

دکتر هدایت حسینی معاون پژوهشی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور در رابطه با افزودنی‌هایی که در تهیه مواد غذایی استفاده می‌شود به «قانون» می‌گوید: افزودنی‌های مواد غذایی به حدود 20 الی 22 گروه تقسیم می‌شوند. رنگ‌های خوراکی یکی از افزودنی‌هایی هستند که در گروه یاد شده جای می‌گیرند.

رنگ‌هایی که خود به چند دسته تقسیم می‌شوند. یک گروه از این رنگ‌ها طبیعی هستند و از مواد طبیعی تهیه می‌شوند. رنگ‌هایی که‌گاه خود ما هم در آشپزخانه‌هایمان از آن‌ها استفاده می‌کنیم مثل رنگ‌هایی که از موادی چون زردچوبه، زعفران و… به دست می‌آید. در صنایع غذایی این گروه از رنگ‌ها با استخراج و تخلیص مواد رنگی طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع دیگر رنگ‌های مورد استفاده در مواد غذایی یا انواع خوردنی‌ها رنگ‌های سنتتیک هستند که به شکل شیمیایی ساخته می‌شوند و نگرانی ما بیشتر در ارتباط با این گروه از رنگ‌هاست.

**   تهدیدهای رنگ‌های خوراکی

دکتر حسینی می‌افزاید: رنگ‌های سنتتیک که ماهیت شیمیایی دارند باید در بدن متابولیزه شوند و دفعشان از بدن مورد سوال است. برای متابولیزه شدن، تغییر وتفکیک این دسته از رنگ‌ها در بدن هر فردی با توجه به سن، جنس و شرایط جسمانی متفاوت است. به همین دلیل در استفاده از این رنگ‌های شیمیایی باید حد مجاز ADI «میزان قابل قبول برای دریافت روزانه» که بسته به نوع رنگ متفاوت است رعایت شود. ADI مقدار اندازه‌ای است که هر فردی اگر برابر با آن در روز این قبیل موادغذایی رنگی را استفاده کند با مشکلی مواجه نمی‌شود. رنگ‌هایی که در صنایع غذایی استفاده می‌شوند جزو فهرست رنگ‌های بی‌خطری قرار دارند که در صنایع غذایی به آن GRAS گفته می‌شود.

این دسته از رنگ‌های خوراکی قبلا با آزمایشات متعدد بر انسان‌ها و حیوانات مورد بررسی قرار گرفته‌اند و بی‌خطری خود را ثابت کرده‌اند. با این وجود چون اجزای تشکیل دهنده این رنگ‌ها شیمیایی هستند، باید حد مجاز دریافت روزانه یا‌‌ همان ADI آن‌ها رعایت شود.

وی در رابطه با عوارضی که از استفاده افراطی مواد خوراکی حاوی رنگ‌های شیمیایی مواد غذایی بر بدن برجا می‌گذارد؛ تصریح می‌کند: مصرف کنندگان ممکن است روزانه یک نوع رنگ شیمیایی را از چند منبع خوراکی و به شکلی افراطی دریافت کنند. در نتیجه میزان دریافت روزانه آن‌ها از این رنگ‌های شیمیایی فرا‌تر از حد معمول می‌شود. از این رو ممکن است با عوارضی از قبیل بروز حالت‌های آلرژیک، بیش فعالی در کودکان و عوارض کبدی و کلیوی و… روبه رو شویم. کودکان به دلیل وزن کم، زنان باردار به واسطه به خطر افتادن سلامت جنین و سالمندان به دلیل کم‌توانی در سوخت و ساز ترکیبات شیمیایی از آسیب پذیر‌ترین گروه‌ها در این رابطه هستند.

**   افزودنی‌های شیمیایی در صدر توجه تولیدکنندگان

دکتر محمدرضا فاضلی معاون غذای سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز در ارتباط با نحوه استفاده تولید کنندگان مواد غذایی از رنگ‌های خوراکی می‌گوید: هر شرکت مواد غذایی بر اساس نوع پروانه ساختی که اخذ می‌کند مجاز به فعالیت خواهد بود. شرکت‌های یاد شده در صورت نیاز به تغییر مواد اولیه مصرفی وافزودنی‌های مجازی که در پروانه آن‌ها ذکر شده با درخواست اصلاح مجدد در مجوزشان می‌توانند به ادامه تولید بپردازند. رنگ‌ها و افزودنی‌های مجاز به دو گروه طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می‌شوند. توصیه وزارت بهداشت بیشتر بر استفاده از افزودنی‌ها و رنگ‌های طبیعی است؛ اما از آنجایی که قیمت افزودنی‌های طبیعی به مراتب گران‌تر و تنوع رنگ‌های مصنوعی نیزوسیع‌تر است؛ اغلب تولید کنندگان تمایل به استفاده از افزودنی‌های غیرطبیعی دارند.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه می‌افزاید: از برخی از رنگ‌های طبیعی می‌توان به جای رنگ‌های شیمیایی خوراکی استفاده کرد، برای مثال به جای رنگ نوشابه‌های مشکی که از رنگ غیرطبیعی وارداتی ساخته می‌شود؛ می‌توان از رنگ طبیعی کارامل استفاده کرد که از شکر تولید می‌شود و رنگ قهوه‌ای پر رنگ را به وجود می‌آورد. در نوشابه‌های زرد فقط از رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌شود. در تولید بستنی که اغلب مصرف کنندگان آن را کودکان تشکیل می‌دهند استفاده از رنگ‌های غیر طبیعی توسط تولید کنندگان این محصول مجاز نیست و تولیدکنندگان آن بر طبق قانون باید محصولات تولیدی خود را با رنگ‌های طبیعی موادی همچون چغندر، شاه توت و… رنگ دار کنند. رنگ‌های غیر طبیعی که تولیدکنندگان قانونمند از آن‌ها استفاده می‌کنند از طرف وزارت بهداشت مجاز شناخته می‌شوند؛ اما با این حال در صورت استفاده افراطی از این مواد خوراکی مصرف کننده دچار عوارض مختلفی می‌شود.

مقدار رنگ‌ها و افزودنی‌های مجازی که به محصولات تولیدی اضافه می‌شود توسط دانشگاه علوم پزشکی و کار‌شناسان وزارت بهداشت مورد نظارت قرار می‌گیرد. معاون غذای سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت درارتباط با استفاده افراطی از غذاهای آماده حاوی افزودنی‌ها تصریح می‌کند: استفاده از فرآورده‌های غذایی کارخانه‌ها و غذای رستوران‌هایی که تحت نظارت وزارت بهداشت هستند اگر در حد مجاز و کم باشد مشکلی ندارد.

استفاده افراطی مواد غذایی حاوی افزودنی‌های حتی مجاز در بلند مدت مصرف‌کننده را دچار عوارض متعددی می‌سازد که بسیاری از آن‌ها را در این گزارش نمی‌توان نام برد. بیماری‌هایی که طیف گسترده انواع سرطان‌ها نیز در آن‌ها جای می‌گیرند. بنابراین توصیه ما به مصرف‌کنندگان این است که بیشتر از غذاهای خانگی و پخته شده با مواد طبیعی استفاده کنند. چرا که غذا‌ها و نوشیدنی‌های کارخانه‌ها حاوی مقادیری از افزودنی‌ها از قبیل رنگ‌های خوراکی و نگهدارنده‌ها هستند که استفاده افراطی از آن‌ها در بلند مدت عوارض‌گاه جبران ناپذیری را برجای می‌گذارد.