وزیران اقتصاد از آغاز جمهوری اسلامی تا کنون

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک از عصر ایران تا چند روز دیگر وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی در دولت جدید معرفی می شود تا «باب همایون» – محل استقرار وزارت اقتصاد و دارایی در تهران- دوازدهمین سکان دار خود در جمهوری اسلامی و هشتاد و یکمین در تاریخ تاسیس و تشکیل «مالیه» در ایران را بشناسد.

نکته جالب درباره وزیران مالیه یا اقتصاد و دارایی در تاریخ این وزارتخانه (به ویژه در پیش از انقلاب) این است که در میان آنان کم نیستند کسانی که بیش از یک مرتبه وزیر اقتصاد شده اند که در مواردی به 4 یا 5 نوبت نیز می رسد؛ چهره هایی چون دکتر علی امینی (4 بار) ، محمدعلی وارسته ( 5 مرتبه)  وعباس قلی گلشاییان(4 نوبت) در این زمره اند.

  پس از انقلاب نیز می توان به دکتر حسین نمازی اشاره کرد که دو بار وزیر اقتصاد شد. (یک مرتبه در دهه 60 و در دولت میر حسین موسوی و نوبت بعد در دهه دوم دولت خاتمی در نیمه دوم دهه 70).

نگاهی به اسامی 69 وزیر مالیه یا دارایی در سال های پیش از انقلاب از  میرزا ابوالقاسم خان قراگوزلوی همدانی ( ناصر الملک) تا دکتر رستم پیراسته که آخرین بود در حکومت شاهی، از یک تفاوت عمده  با فهرست بعد از انقلاب حکایت می کند:
 وزارت دارایی در پیش از انقلاب، سکوی صعود به نخست وزیری هم بود، چندان که برخی از نخست وزیران ، پیشتر وزیر دارایی بودند و گاه دوباره به باب همایون بازمی گشتند. حال آن که با چنین موردی در بعد از انقلاب مواجه نمی شویم مگر ابوالحسن بنی صدر که در پی یک دوره کوتاه به ریاست جمهوری رسید ؛ او در واقع با آگاهی از همین سنت وزارت اقتصاد را پذیرفته بود.

در میان وزیران دارایی پیش از انقلاب که به نخست وزیری رسیدند این اسامی شاخص تر است:عبدالحسین هژیر،رجب علی منصور،علی امینی، امیرعباس هویدا وجمشید آموزگار. همین مقایسه نشان می دهد که جایگاه وزیر اقتصاد در دولت های پیش از انقلاب بسیار بالاتر بوده و در جمهوری اسلامی عملا به نقش کسب درآمدهای مالیاتی تقلیل یافته و وزیر اقتصاد بیش از آن که مرد اول اقتصاد ایران باشد رییس تشکیلات مالیاتی است.

پس از انقلاب تا کنون 11 نفر در ساختمان باب همایون مستقر بوده اند. در این میان نام حسین صمصامی هم قرار دارد که هر چند وزیر نبوده و سرپرستی کرده اما به دلیلی که خواهد آمد نمی توان از نام او گذشت.

این 11 نفر عبارتند از:
1- علی اردلان (دولت موقت)

2-ابوالحسن بنی صدر (دولت شورای انقلاب)

3-حسین نمازی (دولت های رجایی، باهنر، مهدوی کنی،دولت اول موسوی و دولت اول خاتمی)

4- محمد جواد ایروانی (دولت دوم موسوی)

5-محسن نوربخش (دولت اول هاشمی)

6- مرتضی محمد خان (دولت دوم هاشمی)

7-طهماسب مظاهری (دولت دوم خاتمی)

8-صفدر حسینی (دولت دوم خاتمی)

9-داوود دانش جعفری (دولت اول احمدی نژاد)

10-حسین صمصامی مزرعه آخوند (سرپرست)

11-سید شمس الدین حسینی (تا پایان دولت احمدی نژاد).

مهم ترین رخداد های دوران وزارت این 11 نفر را می توان از این قرار دانست:

1- دولت موقت سکان وزارت اقتصاد را به یک چهره سرشناس جبهه ملی سپرد. علی اردلان دانش آموخته حقوق و یک فعال سیاسی با سابقه روزنامه نگاری و روزنامه داری بود که در میان فعالیت های مطبوعاتی او نشریه «صرصر» بیشتر در یادها مانده است.

صبغه سیاسی وی بر اشتهار اقتصادی او کاملا می چربید. اهمیت وزیر دارایی در آن زمان  بیشتر در این بود که در غیاب  وزارت نفت به سنت پیش از انقلاب وزیر دارایی به عنوان نماینده ایران در اوپک منصوب می شد.