توضیح درباره وضعیت «ب.ز» در زندان

 اسماعیلی پیش از این که سکان اداره سازمان عریض و طویل زندان‌ها را به دست بگیرد در سمت‌های مختلفی به مردم خدمت کرده که آخرین آنها دادستانی شهر مشهد مقدس است. طی این گفتگو رئیس سازمان زندان‌ها به سوالات متعدد باشگاه خبرنگاران از جمله آخرین وضعیت شهرام جزایری، نگهدای ب.ز در انفرادی، بیانیه‌های انتصاب داده شده به زندانیان امنیتی تهیه شده در پشت دیوارهای زندان، آخرین وضعیت دستبند و پابند الکترونیکی زندانیان، امکانات ویژه برخی از زندانیان، وجود سوئیت در داخل زندان‌ها، بررسی وضعیت بیمه و وام زندانیان پاسخ داد، که در ادامه می‌خوانید.

 مهمترین عامل کاهش جمعیت کیفری در زندان‌ها چیست؟

*اسماعیلی: در 6 ماهه دوم لطف و عنایت مقام معظم رهبری به مناسبت عید سعید فطر شامل حال جمع کثیری از محکومین قرار گرفت و جمع کثیری از این افراد مورد عنایت نظام و همچنین مقام معظم رهبری قرار گرفته  آزاد شدند.
 
عامل دیگر کاهش جمعیت کیفری در زندان‌ها، دستورالعمل‌هایی است که از ناحیه رئیس قوه قضاییه به ویژه در دو حوزه محکومان جرائم غیر عمد (محکومان مالی) اتخاذ و در این راستا محکومین مالی ما چنانچه تمکن از پرداخت محکومیت را نداشته باشند، بازداشت نمی‌شوند که این امر از تدابیر کارساز وی به شمار می‌رود.
 
رئیس سازمان زندان‌ها با اشاره به دومین دستورالعمل صادره از سوی رئیس قوه قضاییه که موجب کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها شد اظهار داشت: دومین دستورالعمل توسط سازمان زندان‌ها تهیه و به تصویب ریاست قوه قضاییه تحت عنوان دستورالعمل ساماندهی وضعیت زندانیان و کاهش جمعیت کیفری به دادسراها و همچنین قضات کیفری در ارتباط با استفاده حداقلی از مجازات حبس به تصویب رسید که این توصیه‌ها از ناحیه دادستانی کل کشور پیگیری و جزو دستورالعمل‌های تاثیرگذار به شمار می‌رود و در مجموع عنایت مقام معظم رهبری و همچنین دو دستورالعمل مذکور باعث کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها شد.
 
ر حال حاضر با توجه به وضعیتی که زندانیان با آن مواجه‌اند و همچنین با توجه به طرح دستبند و پابند الکترونیک، طرح مذکور چه زمان عملی می‌شود چراکه این طرح نیز می‌‌تواند در کاهش جمعیت کیفری زندانیان تاثیرگذار باشد؟
 
*اسماعیلی: ما با لطف خدا و همچنین با حمایت ریاست قوه قضاییه و همچنین پیگیری‌های لازم موفق شدیم که بعد از انجام مطالعات گسترده اولین محموله دستبندهای مراقبت الکترونیک خارج از زندان را به کشور وارد کنیم.
 
به لحاظ وضعیت تحریم‌ها و همچنین مشکلات اقتصادی که با آن مواجه بودیم این طرح به طول انجامید، با لطف خدا و پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان زندان‌ها مجموعه دستبندها و پابندهای الکترونیک به کشور وارد شده و هم‌اکنون در اختیار ما قرار گرفته است و در حال حاضر ما مشغول نصب سرورها و همچنین تجهیز کردن اتاق‌های مانیتورینگ هستیم.
 
آیین‌نامه‌ای برای افراد واجد شرایط استفاده از ظرفیت تهیه شده که به زودی به تصویب ریاست قوه قضاییه می‌رسد و قطعا تا قبل از پایان سال در 2 استان تهران و اصفهان فاز یک استفاده از تجهیزات الکترونیک برای مراقبت از برخی از محکومین خارج از زندان‌ها اجرایی و عملیاتی خواهد شد.
 
تلاش ما براین است که برای سال‌های آتی فازهای بعدی این طرح برای دیگر استان‌ها نیز عملیاتی و اجرایی شود که قطعا اجرای این برنامه درکاهش جمعیت کیفری زندان‌ها تاثیرگذار خواهد بود.

هیچ زندانی امکانات ویژه و اختصاصی ندارد/ شرایط زندانیان ما بسیار متفاوت تر از داعیه‌داران حقوق بشر است

مسئله‌ای که در حال حاضر در برخی رسانه‌ها مطرح شده و رسانه‌های خارجی نیز به این مسئله دامن زده‌اند این است که برخی زندانیان نسبت به دیگران از وضعیت خوب و ویژه‌ای برخوردارند یعنی در سوئیت به سر برده و از امکانات کامل رفاهی بهره‌مندند آیا این امر صحت دارد؟
 
*اسماعیلی: ما در برابر سایر کشورها این افتخار را داریم که از لحاظ رعایت حقوق انسانی، اسلامی و حفظ کرامت (حتی انسان‌های مجرم بزهکار) با بسیاری از  متفاوت است.
 
داعیه‌داران حقوق بشر زندان‌هایی همچون گوآنتانامو، ابوغریب، و سیاه‌چاله دهشتناکی که فرد با ورود به این مجموعه به هیچ عنوان امیدی به زنده بازگشتن از آن مجموعه را ندارد و در ایام تحمل حبس نیز از حداقل‌های حقوق انسانی محروم‌اند را در کشورهای خود دارند.
 
ما در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کنیم که حبس یعنی مجازات‌های صلب آزادی و فقط آزادی‌های فرد از وی گرفته می‌شود و ما برای زندانیان امکانات متعدد آموزشی، حرفه‌آموزی، اشتغال و از همه مهم‌تر ارتباط با خانواده را در نظر گرفته‌ایم.
 
ما معتقدیم که زندانی نیز یک انسان است و دارای نیازهای انسانی و اسلامی است و آنچه که در امکانات زندان ارتکاب جرم از ناحیه این بزهکاران هیچ گونه نقشی نداشته‌اند پس آنها نیز نیازمند عواطف‌اند و در این راستا ما سعی داریم که زمینه ارتباط زندانی با خانواده را هم از طریق ملاقات حضوری، خصوصی، کابینی و همچنین تلفنی فراهم کنیم.
 
آنچه که در امکانات زندان ما وجود دارد برای همه زندانیان است و هیچ زندانی در زندان از امکانات ویژه‌ای برخوردار نیست ما در زندان چیزی به عنوان سوئیت به معنایی که در جامعه مطرح است نداریم.
 
زندان‌های ما شامل یک سالن و اتاق‌های جمعی است و آنچه که امروزه در زندان‌ها از آن با نام سوئیت یاد شده در راستای حفظ حرمت زندانیان و کرامت آنهاست چرا که در پیشینه زندان‌های کشور سلول‌های انفرادی وجود داشت که بسیار تنگ و تاریک بود و کسانی که به انفرادی می‌رفتند دچار عذاب‌های روحی و روانی شدید می‌شدند که در این راستا ما هر دو و یا بعضا سه انفرادی را تبدیل به یک مکان کردیم،  برای آنکه کسانی که دستور نگهداری آنها به صورت انفرادی و جدا از سایر محکومان صادر می‌شود نیز در محل اقامت خود و در زندان فضای مناسب‌تری را داشته باشند این مکان‌ها در نظر گرفته شده است.
 
 یعنی در حال حاضر زندانیان انفرادی ما فضای بهترین نسبت به مابقی زندان‌ها دارند؟
 
*اسماعیلی: علت اینکه از زندان‌های انفرادی تعبیر به سوئیت شده این است که اتاق این انفرادی‌ها از یک انفرادی م عمولی بزرگ‌تر شده و علاوه بر آن در داخل اتاق سرویس بهداشتی، حمام و بعضا نیز امکانات دیگر مورد نیاز همچون یک قفسه کتاب و یک دستگاه تلویزیون برخوردارند و چون یک مجموعه کوچک و جمع و جور است از آن تعبیر به سوئیت شده.
 
امکانات ذکر شده به معنای امکان ویژه نیست بلکه به معنای آن است که حالت انفرادی غیر انسانی که در گذشته در زندان‌ها داشتیم از بین رفته و فضا بازتر شد ولی در عین حال ارتباط زندانی با دیگر زندانیان قطع است.

اگر این چنین باشد تمامی زندانیان دعوا و کشمکشی به راه انداخته تا به زندان‌های انفرادی بروند آیا این امر به ضرر سازمان زندان‌ها نیست؟
 
*اسماعیلی: مسئله تنها بودن فرد در سلول‌های انفرادی را باید تجربه کرد و بعد اظهارنظر کرد نفس تنها بودن حتی اگر ما در یک فضای بسیار بزرگ و بدون ارتباط با سایر هم‌نوعان باشیم سخت و اسف‌ناک است و این سخت‌تر از بودن در زندان است لذا هیچ زندانی تمایل رفتن به انفرادی و به تعبیری سوئیت را ندارد اما همه آنهایی که به لحاظ اقتضای وضعیت پرونده دستور داده شده که در ایام تنبیهات جدا از سایرین باشند انتظار می‌کشند که هرچه زودتر تحقیقات پرونده‌ایشان تمام شود و به بندهای عمومی منتقل شوند.