احتمال ۱.۲۵میلیارد تراکنش روی خودپرداز و کارتخوان در اسفند امسال/ انجام ۷۳۰ میلیون تراکنش توسط شبکه pos

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طی نامه ای به مدیران عامل بانکها  از تلاش های شبکه بانکی در مدیریت موفق واریز سی وپنجمین مرحله یارانه ها تقدیر نمود.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی در این نامه ، ضمن تشکر از اقدامات به عمل آمده شبکه بانکی در واریز مرحله سی و پنجم یارانه‌ها ، آمده است سامانه‌های بانکداری الکترونیک کشور در حوزه کارت، طی سه روز قریب به یکصد و چهل و سه میلیون تراکنش را با 98 درصد موفقیت ، پردازش نمودند که این موضوع نشان دهنده اهمیت و گستردگی خدمات ارایه شده توسط بانک‌ها و شرکت‌های ارایه دهنده خدمات پرداخت از یک سو و بار سنگین و ارزشمند مسئولیت ناشی از افزایش انتظارات آحاد جام43عه از نظام‌ بانکداری الکترونیک از سوی دیگر، مایه مباهات شبکه بانکی کشور است

شایان ذکر است بانک مرکزی از شبکه بانکی خواسته است با توجه به نزدیکی ایام پایانی سال و افزایش حجم تراکنشها ناشی از واریز دو مرحله حقوق و پاداش، یارانه نقدی و تحویل سبد کالایی، اقدامات لازم را برای ارائه خدمات مستمر و شبانه روزی به بهترین نحو ممکن در دستور کار خود داشته باشند .

مسئولیت بزرگ سامانه های پرداخت

 به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،بانک مرکزی در نامه خود کمتر به جرئیات  مربوط به سامانه های درگیر با برداشت و پرداخت اشاره کرده است اما در عین حال چندان سخت نیست که مسئولیت این سامانه ها را با جزئیات بیشتر مرور کنیم.

مسئولیت بانک مرکزی برای واریز یارانه ها اکنون با توجه به بحث سبد کالایی به شکل معناداری سنگین تر شده  چرا که در کنار واریز یارانه نقدی باید اعتبارات لازم برای سبد کالایی را نیز واریز کند. واریز 3500 میلیارد تومان یارانه نقدی به حساب 24 میلیون سرپرست خانوار همچنین  واریز حجم قابل توجه اعتبار سبد کالایی به برخی از همین حسابها که از طریق سامانه پایا صورت می گیرد  خود یک مسئولیت است که در پس خود  وجود یک سامانه کم نقص را طلب می کند. حال افزایش تقاضا ی مبادلات الکترونیک پول را درآخر سال به این شرایط بیافزاییم طبعا شریط به مراتب سختری برای سامانه های بانکداری و پرداخت الکترونیک رقم خواهد خورد.

اکنون که در پایان سال هستیم  پس از واریز یارانه ها، اعتبارات سبد کالایی، عیدی ها و پاداشها ، طبعا مردم سریعا اقدام به برداشت از کارتهای یارانه خود خواهند کرد. این برداشتها از سه طریق سامانه های مستقیم بانکها، شتاب یا شاپرک صورت خواهد گرفت. مردم چنانچه برداشت نقدی نیاز داشته باشند طبعا به شبکه خودپرداز مراجعه خواهند کرد و این امر مستلزم وجود دسترسی بالا برای سامانه های شتاب و سوئیچ داخلی بانکها است. و اگر به مراکز خرید جهت خرید کالا ها و خدمات مورد نظر خود مبادرت کنند این شبکه شاپرک است که باید پاسخگوی پردازش موفق این تراکنش ها باشد.

پایداری سیتم

بر اساس گفته حکیمی در سال جاری اولویت بانک مرکزی افزایش پایداری خدمات بانکداری الکترونیک یا به عبارت دیگر افزایش ضریب دسترسی خدمات الکترونیک بانکی بوده است. چنانچه اولویت به انجام رسیده باشد قرار است ضریب فعلی که حدود 95 درصد است به 98 درصد برصد در چنین صورتی پیش بینی می شود مشکلات مردم در برداشت های نقدی کاهش پیدا بکند. نکته اساسی آن است که در پایان سال هر چه قدر که پیش بینی های لازم صورت گرفته باشد تقاضای برداشت و پرداخت  از سامانه ها الکترونیک افزایش پیدا کرده و طبعا ضریب احتمال اختلال در سیستم را بالا می برد. حتی اگر ضریب دسترسی 98 درصد را در نظر بگیریم از 143 میلیون تراکنشی که در سه روز انجام شده و بانک مرکزی در نامه خود ذکر کرده پیش بینی می شود نزدیک 3 میلیون (2 میلیون و 860 هزار تراکنش) تراکنش ناموفق وجود داشته است. حال اگر شرایط آخر سال را اضافه کنیم احتمال خطا  افزایش پیدا خواهد کرد و بیش از 2 در صد خواهد بود.  بر این اساس به نظر نمی رسد که تنها یک نامه برای به حداقل رساندن اختلالات سیستم کافی باشد. این امر نیاز مند برنامه ریزی های قبلی است.

نکته دیگر آن است که با توجه به 143 میلیون تراکنش متوسط هر روز حدود 48 میلیون تراکنش صورت گرفته است. این تعداد در اسفند ماه طبعا  بالغ بر 65 تا 70 میلیون خواهد بود آیا بانک مرکزی برای روز های پیک ماه اسفند نیز فکری کرده است

شاپرک

شاید مسئولیت شبکه شاپرک اکنون به شکل معنا داری بیش از شبکه خودپرداز است. با توجه به اینکه بخش عمده  یارانه ها و تمام یارانه سبد کالایی از طریق شبکه پایانه های فروشگاهی صرف خرید کالا و خدمات می شود در نتیجه  با توجه به فرهنگ مردم همچنین واریز عیدی و پاداش کارکنان و کارمندان  دولتی و خصوصی میزان جابجایی مبالغ از این شبکه در ماه های پایانی افزایش خواهد یافت. اکنون که تراکنش های اینترنتی خرید نیز به این شبکه افزوده شده طبعا از هم اکنون می توان به باز سنگین مسئولیت روی دوش شاپرک پی برد. طبعا در این میان شرکت های psp  نیز باید از هم اکنون آمادگی لازم را در خصوص افزایش توانایی در پردازش تراکنش های خرید داشته باشند. شبکه پایا به عنوان پل اصلی ارتباطی شاپرک و بانکها جهت واریز وجوه باید از امادگی لازم برخوردار باشد.به تعبیر دیگر شاید بانک مرکزی بیشتر  باید تاکیدات خود را به سمت افزایش آمادگی شبکه فروش های الکترونیک سوق دهد.

آمارهای چه می گویند

بر اساس آمار های بانک مرکزی تعداد تراکنش های شبکه خودپرداز در سال 90 حدود 302 میلیون تراکنش بوده که با 31 درصد رشد به397 میلیون تراکنش رسیده است. حال اگر این رشد را برای اسفند امسال در نظر بگیریم تعداد تراکنش های شبکه خودپرداز کشور رقمی حدود 520 میلیون تراکنش خواهد شد.

در بخش پایانه های فروشگاهی تعداد تراکنش ها در اسفند  89 حدود 85 میلیون تراکنش،  سال 90 حدود 172 میلیون تراکنش و اسفند 91 حدود 356 میلیون تراکنش بوده است که به ترتیب 102 و 106 درصد رشد داشته است. چنین روندی به معنای ان است که اسفند امسال تعداد تراکنش های روی شبکه پایانه های فروشگاهی حدود 730 میلیون تراکنش خواهد بود. قطع نظر از تراکنش های اینترنتی تعداد تراکنش های روی خودپرداز و پایانه فروشگاهی در اسفند امسال بالغ بر یک میلیارد و 250 میلیون تراکنش خواهد بود و این مسئله به معنای آن است که بانک مرکزی باید به صورت خیلی جدی تمهیدات لازم را پیش بینی کند.

امنیت

آنچه که بانک مرکزی  در نامه خود بر آن تاکید نکرده مقوله امنیت است. اگر چه پیاده سازی یک بستر امن پرداخت در کشور در سایه یک نگاه بلند مدت مقدور است اما در عین حال با توجه به این که در آستانه سال نو میزان تراکنش ها و تقاضاهای خرید الکترونیک دو تا سه برابر مواقع عادی سال است طبعا بازار کلاهبرداری ها  نیز رونق میگیرد.

در نتیجهبانک مرکزی و نهادهای مسئول هستند که باید تمهیداتی را برای کاهش دامنه سوئ استفاده ها پیش بینی کنند.به نظر می رسد در این خصوص افزایش تقاضاهای خرید در آستانه سال نو یک فرصت برای دستگاه های مختلف باشد تا با هماهنگی با هم در خصوص اصلاح فرهنگ استفاده از ابزارهای الکترونیک پرداخت و خرید برنامه ریزی کنند. چرا که ذهن بخش  قالب جامعه ، متمرکز خرید قبل از عید است و این تمرکز می تواند برای شبکه بانکی و پرداخت  فرصتی مغتنم برای اصلاح رفتار و فرهنگ شمرده شود.