منشور جدید نرخ سود بانکی
بانک مرکزی مفاد دومین توافق‌نامه بانک‌ها بر سر نرخ‌های سود را به شبکه بانکی ابلاغ کرد. بر اساس گزارشی که سایت رسمی بانک مرکزی منتشر کرده، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور بر سر نرخ‌های سود سپرده‌های مدت‌دار به توافق رسیدند و مکانیزم‌هایی را برای اجرای این نرخ‌ها، تصویب کردند.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، از روزنامه دنیای اقتصاد: بانک مرکزی مفاد دومین توافق‌نامه بانک‌ها بر سر نرخ‌های سود را به شبکه بانکی ابلاغ کرد. بر اساس گزارشی که سایت رسمی بانک مرکزی منتشر کرده، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور بر سر نرخ‌های سود سپرده‌های مدت‌دار به توافق رسیدند و مکانیزم‌هایی را برای اجرای این نرخ‌ها، تصویب کردند.
این در حالی است که پیش از این نیز در اردیبهشت ماه، مشابه چنین تصمیمی گرفته شده بود؛ ولی به گفته مسوولان رسمی این تصمیم در سه ماه گذشته به‌صورت «گسترده» از سوی «تقریبا همه بانک‌ها و موسسات» نقض شد. هر چند بانک‌های بزرگ شروع این نقض را به دلیل تخلفات بانک‌ها و موسسات غیرمجاز در زمینه تعیین نرخ‌های بالاتر از مقادیر مصوب، عنوان می‌کنند.
نشست «مشورتی» بانک‌ها با بانک مرکزی
بر اساس خبری که سایت رسمی بانک مرکزی منتشر کرده است: «در نشست مشورتی چهارشنبه 19 آذر 1393 بانک مرکزی و مدیران عامل بانک‌ها در مورد نرخ‌های سود سپرده‌های بانکی توافق به عمل آمد. در نشست یادشده مدیران عامل بانک‌های حاضر در جلسه با ابراز نارضایتی از عدم رعایت نرخ سود سپرده‌های بانکی از سوی برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی و اشاره به تبعات منفی ناشی از این امر، بر لزوم رعایت دقیق ضوابط مربوط تاکید کرده، چند پیشنهاد در مورد نرخ سود سپرده‌های مختلف مطرح کردند.»
پیش از این در روز سوم اردیبهشت ماه نیز، مشابه چنین نشستی با حضور شبکه بانکی و با هماهنگی بانک مرکزی برگزار شده بود و تصمیماتی برای قاعده‌مند کردن نرخ‌های سود بانکی در آن نشست اخذ شده بود. بنابراین، توافق اخیر شبکه بانکی برای هماهنگ کردن و یکسان‌سازی نرخ‌های سود، دومین توافقی است که در این زمینه تاکنون بین شبکه بانکی صورت گرفته است. این در حالی است که بر اساس گزارش‌ها، توافق پیشین شبکه بانکی بر سر یکسان کردن نرخ‌های سود، به‌صورت گسترده‌ای توسط خود بانک‌ها و موسسات نقض شده بود.
البته بانک‌ها و موسسات غیرمجاز «پیشرو» در نقض این توافق‌نامه بودند؛ ولی به‌تدریج سایر بانک‌ها نیز به تخطی از توافق به عمل آمده، تمایل پیدا کردند. کار به جایی رسید که هفته گذشته «مدیرکل نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی» با بیان اینکه «تقریبا همه بانک‌ها از تعهد خود درخصوص نرخ‌های سود سپرده عدول کرده‌اند»، از «تغییر در نوع برخورد بانک مرکزی با بانک‌های متخلف» خبر داد.
البته گزارشی که سایت بانک مرکزی منتشر کرده، علت برگزاری نشست اخیر و انعقاد توافق جدید بین بانک‌ها را «درخواست خود بانک‌ها» عنوان کرده است. این گزارش در این باره توضیح می‌دهد: «کارکرد موثر نرخ سود سپرده‌های بانکی، نقش موثری در چرخه وجوه و بالندگی حیات اقتصادی کشور دارد و تنظیم سیاست‌های پولی و اعتباری نظام بانکی در تعاملی سازنده و پویا با بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور، همواره مورد تاکید بانک مرکزی بوده است.
در این راستا و پس از گذشت چند ماه از ابلاغ سیاست‌های پولی و اعتباری نظام بانکی طی بخشنامه شماره 96593/93 مورخ 11 تیر 1393 این بانک، برخی بانک‌ها درخواست خود را مبنی‌بر برگزاری نشستی مشورتی با بانک مرکزی مطرح کردند تا با بهره‌گیری از تجارب حاصله در اجرای چند ماه گذشته سیاست‌های یادشده و آسیب‌شناسی اجرای این سیاست‌ها، توافقات و پیشنهادهای خود را در زمینه اجرای موثر سیاست‌های مذکور به اطلاع بانک مرکزی برسانند.»
هر چند پس از توافق اخیر نیز مشابه مورد قبلی، پس از معاهده داخلی بانک‌ها، بانک مرکزی مفاد این توافق را با ابلاغ یک «بخشنامه» برای کلیه بانک‌ها و موسسات، «لازم‌الاجرا» کرد تا اجرای این توافق، با تضمین بیشتری همراه شود؛ هر چند سازوکار این تصمیم‌گیری و ضمانت اجرایی آن، همچنان با ابهاماتی روبه‌رو است.
هفت توافق شبکه بانکی و بانک مرکزی
بخشنامه‌ای که از سوی بانک مرکزی به شبکه بانکی ابلاغ شده، بیانگر این است که 7 مورد توافقی که بین بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز در زمینه نرخ‌های سود سپرده صورت گرفته، از روز یکم دی ماه لازم‌الاجرا است و با متخلفان، برخورد خواهد شد. گزارش سایت رسمی بانک مرکزی نیز توضیح می‌دهد که در جلسه برگزار شده بین مدیران ارشد شبکه بانکی، پس از انجام مباحثات و گفت‌وگوهای فراوان درخصوص پیشنهادهای مطرح‌شده، در نهایت روی 7 مورد توافق حاصل شد:
1- نرخ سود سپرده‌های بانکی برای سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار یک‌ساله به میزان 22 درصد، 9 ماهه تا یک‌ساله به میزان 20 درصد، 6 ماهه تا 9 ماهه به میزان 18 درصد، 3 ماهه تا 6 ماهه به میزان 14 درصد و سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی به میزان 10 درصد تعیین می‌شود.
بر اساس این بند، حداقل مدت برای تعلق سود به سپرده‌های فوق یک ماه است و پرداخت سود به سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی بر مبنای حداقل مانده طی ماه و در پایان ماه صورت می‌پذیرد.
2- در صورت کاهش یا برداشت پیش از موعد سپرده‌ها، نیم درصد از نرخ متناظر دوره مربوط کاسته می‌شود.
3- در اجرای اثر‌بخش این مقررات، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی باید نرخ موثر هرگونه محصول سپرده‌ای خود را در چارچوب ضوابط فوق تنظیم کنند و هر گونه ابتکار و ارائه محصولات جدید مستلزم کسب مجوز قبلی از بانک مرکزی است.
4- سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌داری که قبل از اول دی ماه سال‌جاری گشایش شده (به جز سپرده‌های‌سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی) تا تاریخ انقضای مدت سپرده با همان شرایط توافق شده با سپرده‌گذار ادامه یافته و در تاریخ انقضا بلافاصله با ضوابط حاکم در آن تاریخ تطبیق داده می‌شود. بدیهی است در این موارد لازم است مستندات و مدارک لازم در شعبه وجود داشته باشد تا در حین مراجعه بازرسان در اختیار آنان قرار گیرد.
5- سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی و کلیه سپرده‌هایی که تحت هر عنوان به‌صورت روزشمار مشمول دریافت سود می‌شوند، بلافاصله با نرخ‌های مذکور در این بخشنامه تطبیق داده می‌شوند.
6- تاریخ اجرای ضوابط فوق از صبح روز دوشنبه اول دی ماه سال‌جاری است.
7- مقرر شد با آن گروه از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی که نرخ‌های مذکور را رعایت نکنند، با شدت و قاطعیت برخورد شود.
