مذاکرات هسته‌ای سرانجام به موضوع مناظره‌ای تلویزیونی تبدیل شد

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،از «تابناک»، برنامه «نگاه یک» با اجرای مهدی مهدیقلی شامگاه شنبه چهارم بهمن با حضور صادق خرازی از مقامات سابق وزارت خارجه و علیرضا زاکانی نماینده اصولگرا مجلس و عضو جمعیت رهپویان آغاز شد.

اولین سوالی که از صادق خرازی پرسیده شد این بود که آیا آمریکایی‌ها باور دارند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است یا خیر؟

صادق خرازی در پاسخ به این سوال به رویکرد متناقض موجود در این باره در آمریکا اشاره کرد. وی با اشاره به گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا جواب این سوال را برای نهادهای اطلاعاتی آمریکا منفی دانست ولی به این اشاره کرد که گروه‌هایی در کنگره آمریکا، لابی‌های طرفدار اسرائیل و اعراب اصرار دارند که برای رسیدن به اهداف خود چنین القا کنند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است.

سوال بعدی که از زاکانی پرسیده شد این بود که آیا پرونده ایران را سیاسی می‌دانید یا فنی. زاکانی در پاسخ مدعی شد که در سال 2007 آژانس به این نتیجه رسیده است که ایران هیچ انحرافی نداشته و این مساله در آژانس هم مطرح شد ولی بعدا سولانا مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا به جلیلی گفته است که پرونده ایران یک مساله سیاسی است و نه فنی.

زاکانی مدعی شد که مقامات آمریکایی و از جمله سفیر این کشور در امارات به این اشاره کرده‌اند که هدف آنها اجبار مردم ایران به انتخاب افراد خاصی در فضای سیاسی داخلی است. به گفته وی غربی‌ها با وجود مذاکرات روحانی پیش از سال 1384 چندین قطعنامه در آژانس علیه ایران صادر کرده‌اند.

خرازی در واکنش به سخنان زاکانی، بیانیه‌های شورای حکام آژانس و قطعنامه‌‌های را کاملا متفاوت دانست.

خرازی مذاکرات هسته‌ای در دوره‌های دولت دهم را چیزی متفاوت از مذاکره دانست و آن را در حد پیام بردن و پیام آوردن دانست. به گفته وی پرونده ایران در ابتدا پرونده‌ای حقوقی، فنی و سیاسی بود که در دوره دولت دهم به پرونده‌ای امنیتی تبدیل شد و در مسیر تبدیل شدن به پرونده‌ای نظامی بود.

پس از بحث کوتاهی در باره تاریخچه بیانیه‌های شورای حکام و قطعنامه‌های شورای امنیت، زاکانی با اشاره به این که شروع صدور قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت به دلیل از بین بردن همه محدودیت‌های پذیرفته شده در دولت قبل از سوی دولت نهم بود، اظهار داشت که در اولین سفر رئیس دولت نهم به سازمان ملل و در گفت و گوی فیشر با متکی، لاریجانی و جلیلی، طرف آلمانی صریحا از تعطیلی کامل برنامه ایران سخن گفته است.

خرازی اظهار چنین سخنی را زیر سوال برد. وی اظهار داشت که چنین ادعایی باید سندی داشته باشد و به چندین دوره از گفت و گوهای روحانی اشاره کرد که در آن غربی‌ها به حقوق ایران اشاره کرده بودند.

خرازی علاوه بر تعلیق شدن تعلیق هسته‌ای، اظهارات تحریک‌امیز مقامات دولت نهم و از جمله در مورد هولوکاست را از جمله دلایل امنیتی شدن پرونده ایران و صدور قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت دانست.

زاکانی در پاسخ به بخشی از کتاب مبانی نظری برنامه چهارم توسعه اشاره کرد و با استناد به آن مدعی شد که دولت اصلاحات در این کتاب به داشتن سلاح هسته‌ای توسط ایران اشاره شده است. زاکانی این موضوع را گافی دانست که باعث شده این کتاب جمع‌اوری شده و خمیر شود.

زاکانی اظهار داشت که بر خلاف نظر خرازی، مهم‌ترین مذاکرات هسته‌ای در فاصله سالهای 86 تا 92 توسط جلیلی صورت گرفته است.

سوال بعدی مجری برنامه از خرازی این بود که چرا مذاکرات با آمریکا به چهره غالب در مذاکرات هسته‌ای تبدیل شده است؟

خرازی در پاسخ اظهار داشت که مذاکرات پنهانی با آمریکا از اواخر دولت دهم با مجوز رهبری و به وسیله خاجی معاون وقت وزارت خارجه با وساطت عمان در مسقط شروع شده است.

خرازی تفاوت رویکرد اوباما و بوش در سیاست خارجی و نیز جایگاه ایران در منطقه و اهمیت آن را در این مساله موثر دانست.

در مقابل زاکانی تمرکز مذاکرات با امریکا را اشتباه دانست. وی مذاکرات با سه کشور اروپایی و بعد از ان با روسیه و چین را سبب اختلاف و فاصله انداختن بین طرف مقابل و کسب زمان برای توسعه برنامه هسته‌ای ایران دانست.

وی مذاکرات در استانبول را شروع روند مشارکت جدی ایالات متحده در مذاکرات با ایران دانست. زاکانی با مرور مذاکرات در استانبول، بغداد و روسیه و آلماآتی روند مذاکرات را رو به پیشرفت دانست که با رسیدن به ایام انتخابات متوقف شده است.

خرازی در پاسخ، مذاکرات استانبول را از بدترین مقاطع مذاکرات دانست که در آن توافقاتی در باره اورانیوم غنی‌شده ایران صورت گرفته که رهبری به شدت با آن مخالفت کردند. وی اضافه شدن روسیه و چین را از اشتباهات متکی در دوره وزارت وی دانست که آمریکا را نیز همراه خود به مذاکرات آوردند.

خرازی مدعی شد که جلیلی در مذاکرات در ژنو حدود تعیین شده توسط رهبری را رعایت نکرده و تذکر گرفته است. به گفته وی اگر چه مذاکرات با طرف مقابل همیشه کف و سقف داشته است، ولی در دولت قبل از آن جایی که نظر رئیس جمهور می‌خواست کف و سقف متفاوتی را در دستور کار قرار دهد، با نظر رهبری زاویه پیدا کرد.

زاکانی در ادامه با اشاره به مناظرات انتخابات 92، اظهار داشت که روحانی تصور می‌کند که برای پایان مساله هسته‌ای باید مساله باید با کدخدا یعنی آمریکا توافق شود، ولی خرازی با اشاره به مذاکرات اخیر وزیر خارجه اظهار داشت که مذاکرات به مذاکره با آمریکا محدود نیست.

در این میان خرازی به اظهارات زاکانی در باره زمان دقیق اولین غنی‌سازی واکنش نشان داد. زاکانی این زمان را بیست فروردین 85 دانست ولی خرازی اولین غنی‌سازی را به سال 83 مربوط دانست.

سوال بعدی مجری به میزان پایبندی غرب یه توافق ژنو اختصاص داشت. خرازی دوره رسیدن به توافق نهایی و اجرایی شدن آن را بسیار طولانی دانست. وی به موضوعات فراوانی اشاره کرد که هنوز باید در یک توافق نهایی بر سر آن توافق صورت گیرد. وی پاسخ به این سوال را نسبی دانست. وی بدترین مورد کناره گرفتن آمریکا از محتوای توافق ژنو را ناکام ماندن در رسیدن به توافق در مذاکرات وین دانست در حالی که طرفین در آستانه رسیدن به آن بودند.

پاسخ زاکانی به این سوال کاملا منفی بود. وی شفاف نبودن همه محتوای توافق ژنو را مشکل اصلی آن دانست که فرصت را برای تفسیر برداری آن ایجاد کرده است. وی اظهار داشت که وزیر خارجه در رفتارها و رویکرد خود اشکالاتی دارد که مذاکره وی در نیویورک در مهر 92 از این جمله بوده است. خرازی به این مساله اعتراض کرد و اظهار داشت که منظور رهبری تماس تلفنی بین اوباما و روحانی بوده است.

سوال بعدی در باره میزان تاثیر مذاکرات اخیر بر شدت تحریم‌ها بود. زاکانی تاثیر مذاکرات بر کاهش تحریم‌ها را رد نکرد ولی آن را ناکافی دانست.

مجری در واکنش به سخن زاکانی، پرسید که آیا این که در یک سال اخیر تحریمی علیه ایران اعمال نشده است، یک موفقیت نیست؟

زاکانی این مساله را رد نکرد ولی مشکلات توافق ژنو را بیشتر از منافع آن دانست.

سوال بعدی مجری از خرازی در باره مختصات یک توافق خوب یا بد بود. خرازی در پاسخ اظهار داشت که در این میان نباید گرفتار ادبیات غربی در باره یک توافق خوب و یا بد شد. به گفته وی ملت بالغ ایران خود می‌داند چه چیزی خوب است یا بد.

به گفته خرازی، ما باید این را درک کنیم که آمریکایی‌ها در داخل کشور خود هم دچار اختلافاتی هستند. نظر دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان فرق دارد و حتی بین اعضای یک حزب هم تفاوت‌هایی وجود دارد.

خرازی در پاسخ به این سوال مجری که آیا این اختلافات مانع یک توافق خوب نخواهد شد، گفت که بین واقعیت و اظهارات مقامات سیاسی تفاوت‌های وجود دارد. وی به پاسخ‌‌های مقابل ایران و از جمله سخنان روز شنبه ظریف در داووس اشاره کرد که به غرب نسبت به اعمال تحریم‌های جدید هشدار داده است.

سوال بعدی مجری از زاکانی این بود که چرا برخی از همفکران وی با عبارت توافق برد – برد مخالفت می‌کنند. زاکانی توافق برد برد را مفهومی غیر واقع‌بینانه و خوش‌بینانه دانست. به گفته وی، شرایط فعلی اقتصاد کشور و رفتارهای موجود، غرب را از رسیدن به اهداف خود ناامید نکرده است.

سوال بعدی از خرازی در باره چرایی تفاوت میزان امیدواری طرف ایرانی و آمریکایی به مذاکرات هسته‌ای بود. به گفته مجری، در حالی که ظریف احتمال توافق را بیشتر می‌داند، طرف غربی از کم بودن احتمال توافق سخن می‌گوید.
خرازی استفاده طرف آمریکایی از تکنیک جنگ روانی را در این رفتار موثر دانست.

سوال بعدی مجری از زاکانی در باره تهدید اوباما به وتوی تحریم‌های آمریکایی بود که وی آن را در مقام سخن یک گام به جلو دانست که باید انتظار کشید تا معلوم شود که آیا عملی نیز خواهد شد.

سوال بعدی در باره گنجانده شدن برداشته شدن همه تحریم‌های هسته‌ای در قالب توافق جامع هسته‌ای بود. خرازی ضمن اشاره به این که تحریم ابزار غرب برای مهار و کنترل ایران است، از زبان وزیر خارجه و معاون وی به این پرداخت که دلایل حقوقی قوی وجود دارد که باید تحریم‌ها برداشته شود.

در مقابل زاکانی، سخنان خرازی را متناقض و آرزوگویی دانست. به گفته وی تحریم‌های هسته‌ای تنها نوعی از تحریم‌ها است که غرب توانسته بر سر ان اجماع ایجاد کند و به همین دلیل نباید به برداشته شدن همه تحریم‌ها چندان امید داشت. وی در سخنانی که با اعتراض خرازی مواجه شد، سخنان نیک آهنگ کوثر را مهم دانست که به گفته وی یک آقازاده ایرانی به غرب برای تحریم ایران گرا داده است. به گفته زاکانی امیدواری غرب یه تاثیر تحریم‌ها، مانع برداشته شدن آن خواهد بود.

سوال بعدی در باره سرانجام موضوع تحریم‌ها در کنگره آمریکا بود. خرازی ابراز امیدواری کرد که با توجه به تهدید اوباما چنین اتفاقی نیفتد. زاکانی دعواهای دو جناح آمریکا را غیر واقعی و جنگ زرگری دانست.

سوال بعدی از خرازی، چرایی سنگ‌اندازی فرانسه در مذاکرات هسته‌ای بود که وی فاصله گرفتن از آرمان‌های جمهوری پنجم و شارل دوگل از سویی و نفود نئوکان‌ها در ساختار سیاست خارجی فرانسه از سوی دیگر را در این مساله مهم دانست.

خرازی در پاسخ به سوال آخر در باره توصیه‌ها و پیش‌بینی‌ها در باره مذاکرات هسته‌ای، توجه به منویات رهبری را مهم دانست، غرب را مجبور به کنار آمدن با ایران دانست و ابراز امیدواری کرد که توافق هسته‌ای در میان مدت به دست آید.

زاکانی نیز همه چیز را منوط به وضعیت داخلی و وضعیت منطقه‌ای دانست. وی بهبود وضعیت اقتصاد مقاومتی و افزایش نفوذ ایران در منطقه را عوامل موفقیت در مذاکرات دانست. زاکانی استفاده از همه ظرفیت‌های داخلی و جدایی از مسائل جناحی را به تیم مذاکره‌کننده را توصیه کرد و اظهار داشت، آمریکا در کوتاه مدت در مساله هسته‌ای کوتاه نخواهد آمد ولی در میان مدت به شرط توجه به ظرفیت‌های کشور راهی جز این ندارد.

برنامه نگاه یک با این سوال در ساعت 1:33 بامداد پایان یافت.