یک قدم به عقب

 یکی از شهروندان گرامی یک بررسی موردی (Case Study) درباره تمایل مدیران برخی از سازمان‌ها به افزایش مراجعه حضوری را مطرح کردند که مبنا و پایه این یادداشت شده است، داستان به شرح زیر است.

در یک شرکت ارائه خدمات پرداخت (PSP) که علاوه بر سهامداران بزرگ و حقوقی که طبیعتا چند بانک هم وجود دارند، دارای سهامدار خرد حقیقی هستند. این شرکت معمولا بعد از برگزاری مجمع سالانه و تصویب سود قابل تقسیم، سود سهامداران جزء و خرد را از طریق شبای سهامداران به‌وسیله سامانه پایاپای الکترونیکی به حساب بانکی آنها واریز می‌کرد و لازم نبود سهامداران برای دریافت سود ناچیز خرد به اداره سهام دیگری مراجعه کند.

این شرکت در سال‌جاری جهت پرداخت سود سهامداران حقیقی از روش استفاده از بانک تمایل که قبلا از جاری و فعال شدن، پایا الکترونیکی، متعارف بود. مراحل این روش به شرح ذیل است.
1- واریز سود سهام سهامداران حقیقی به یک حساب متمرکز در یک بانک (بانک عامل پرداخت سود سهامداران حقیقی)
2- مراجعه سهامدار حقیقی به بانک مربوطه همراه با کارت ملی
3- دریافت نقدی سود یا انتقال به حساب سهامدار حقیقی

در این روش دو نکته مهم به نسب واریز سود سهامداران حقیقی از طریق پایاپای الکترونیکی، وجود دارد. اولین نکته مراجعه سهامداران حقیقی به بانک عامل پرداخت سود سهام، دومین نکته مانده‌حساب برای بانک عامل تا زمان مراجعه سهامدار حقیقی به آن.

مراجعه سهامداران حقیقی به بانک
با برنامه‌ریزی جهت توسعه بانکداری الکترونیک در کشور یکی از اهداف آن کاهش یا حذف مراجعه مشتریان به شعب بانک بوده و هست و دستور و عملیاتی‌شدن سامانه‌هایی مانند ساتنا و پایاپای الکترونیکی بانکداری همراه اینترنت‌بانک را می‌توان ذکر کرد که امروز به‌ویژه کاربردی و خدمات کشورمحور مانند «پرداخت یارانه» از سامانه پایاپای الکترونیکی و سامانه و ساتنا به‌صورت قابل استفاده می‌کنند و بدون این دو سامانه این امر تحقق نمی‌یافت.

از نیمه دوم سال 1388 سامانه پایاپای الکترونیکی (پایا) به هدایت و راهبری بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران در کشور عملیاتی شد و این سامانه در دو بخش انفرادی و گروهی به مشتریان بانکی خدمات‌رسانی می‌کند.

پایاپای الکترونیکی (پایا) انفرادی
این بخش به دارندگان حساب بانکی در کشور از طریق شناسه بانکی ایران (شبا) قادر به انتقال وجه از حساب خود به تمامی حساب‌های بانک‌های کشور هستند. درخواست انتقال وجه چندین بار در طول روز قابل استفاده است. سرویس مذکور در دریچه‌ها و درگاه‌های ارائه خدمات بانکی مانند شعب، اینترنت و تلفن همراه قابل استفاده است.

پایاپای الکترونیکی (پایا) گروهی
این بخش امکان انتقال از یک حساب به چندین حساب را میسر می‌کند و با مراجعه به سایت بانک‌مرکزی و نگاهی به طرح دستور پرداخت گروهی در سامانه پایاپای الکترونیکی (پایا) نگاهی به متن عنوان‌شده بر آن مفید باشد.

«دستور پرداخت‌های گروهی عمدتا برای پرداخت‌های تجاری کاربران شرکتی و سازمانی نظیر پرداخت حقوق و مستمری، پرداخت سود سهام و پرداخت‌های انتقالی با تعداد زیاد کاربر دارد.»
از جمله خدمات مهم در کشور که از پایاپای الکترونیکی (پایا ) استفاده می‌کنند «پرداخت یارانه» و «واریز وجه فروش کارتی فروشندگان» توسط شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک) در کشور است.

با مطالب ارائه‌شده، داریم یک قدم به عقب حرکت می‌کنیم لذا برای جلوگیری از این پدیده پیشنهاد ذیل ارائه می‌شد.
1- بانک مرکزی جمهوری اسلامی و سازمان بررسی اولیه استفاده از پایاپای الکترونیکی (پایا) گروهی در پرداخت سود سهامداران حقیقی اجباری شود.

 2- ایجاد تفکر کارمزدمحوری به‌جای رسوب‌محوری در بانک‌های کشور، با یک برنامه‌ریزی در کشور به‌ویژه نظام بانکی از ارائه خدمات رایگان به سمت اخذ کارمزد در قبال ارائه خدمات باکیفیت تحقق یابد.
در انتها از همه بازیگران درخواست می‌کنم با مشارکت در توسعه بیشتر بانکداری الکترونیکی در تمامی سطوح فعالیت‌های بانکی شاهد هرچه کامل‌تر و گسترده‌تر ارائه خدمات «از هر مکان»، «در هر زمان» و «از هر دریچه» با خفظ دقت، صحت و امنیت باشیم.

منبع : ماهنامه بانکداری آینده شماره 16 و 17 آذر و دی 95